Бялядчи-ъядвял
Yüklə 3,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
57
proobrazı kimi, hər şeyə qədər və hər şeyin altında olan bir şey kimi, meksikalıları norveçlilərlə, rusları ispanlarla barışdıran bir nəsnə kimi hər şeyi yenidən unudulmuş, bilinməyən, əxlaqsız və qəzəbli daxili bir yanğıya kökləyir, uzun müddətə olmasa da, onları xəyanət etdikləri qaynaqlara qaytarır, göstərir ki, bəlkə də, başqa yollar da varmış və onların seçdiyi yol, yeganə və yaxşı yol deyilmiş, bəlkə, başqa imkanlar da varmış və onların seçdiyi yaxşı olsa da, hər halda, başqa yollar da varmış və bu yolları keçmək fərəhliymiş, ancaq onlar bu yolla getməyiblər, yaxud gediblərsə də, lazımi qaydada getməyiblər və insan olmaq həmişə, sadəcə, insan olmaqdan çox, insan olmaqdan azdır; çoxdur ona görə ki, canında cazın dediklərini, üstündən keçdiklərini, hətta sezdiklərini gəzdirirsən, azdır ona görə ki, insan bu azadlığı estetik və mənəvi oyuna, özünün miskin fil və ya at roluyla məhdudlaşdığı şahmat oyununa çevirib, onu məktəblərdə öyrədilən azadlığın tərifinə bağlayıb, o məktəblərdə ki, orada heç vaxt uşaqlara reqtaymın birinci taktını, blyuzun birinci frazasını və sairəni və ilaxıranı öyrətməyiblər və öyrətməyəcəklər də. I could sit right here and sink a thousand miles acay, I could sit right here and sink a thousand miles acay, Since I had the blues this bad, I can’t remember the day… 1
(– 97)
18
Bu adamlarla, dünənədək tanımadığı və sabah da tanımayacağı mehriban dostlarla, zaman və məkan daxilində sırf təsadüfən rastlaşdığı insanlarla bu saatda, burada nə etdiyini soruşmağın heç bir mənası yox idi. Bəps, Ronald, Osip, Celli Roll, Exnaton – nə fərqi var ki? Yaşıl şamların adət olunmuş işığında adət olunmuş kölgələr. İçki məclisi qızışıb. Araqsa nəsə çox tünddür. Əgər bunların hamısını ekstrapolyasiya edib, Klubun, “Cold Cagon Blues”in nə demək olduğunu aydınlaşdırmaq, Sibillanın sevgisini anlamaq, bütün incəliklərinədək başa düşmək, barmağının uclarıyla hər bir kuklaya, onun iplərindən tutub hərəkətə gətirənə toxunmaq, istənilən möcüzənin gizli mexanizmini başa düşmək və onları, bəlkə də, başqa, əlçatmaz gerçəkliklərin simvolları kimi deyil, hansı istiqamətə qaçmağı göstərən stimulverici başlanğıc (məsələn, dil, dəhşətdir) kimi qəbul etmək mümkün olsaydı – əgər bütün bunlar mümkün olsaydı, yəqin ki, həmin dəqiqə bu yola atılmaq lazım gələrdi, ancaq bundan ötrü eskimos
1
58
dərisindən aralanmaq lazım idi, əla, isti və demək olar ki, ətirli, xalis eskimos dərisindən və pilləkən meydançasına çıxıb aşağı düşmək, tək düşmək, küçəyə çıxmaq, tək çıxmaq və getmək, tək getmək, tinədək getmək, tənha tinədək, Maksın kafesinədək, tənha Maksın, Belşaz küçəsindəki fənərədək, tənhalığa… tənha olduğun yerə. Ola bilsin ki, artıq bu dəqiqədən təksən. Ancaq bunlar hamısı boş me-ta-fi-zi-ka-dır. Çünki Horasio və söz… Əlqərəz, Horasio üçün söz… (Bu məsələ yuxusuz gecələrdə nə qədər çeynənib.) Sibillanın əlindən yapışıb onu yağışın altına çıxarasan, siqaret tüstüsü kimi arxanca aparasan, özünə aid ayrılmaz bir şey kimi yağışın altına aparasan. Və yenidən sevişəsən, ancaq elə edəsən ki, Sibillanın da xoşuna gəlsin, yalnız ona görə yox ki, birlikdə olub sonra heç bir şey olmamış kimi hərə bir tərəfə getsin, çünki münasibətlərin bu cür səthi olması, hər şeydən öncə, həqiqətən, yaxın olmağa istənilən cəhdin faydasızlığını ört-basdır edir – belə yaxınlığa yalnız alqoritmlər əsasında fəaliyyət göstərən marionetlər, kobud desək, öyrədilmiş itlər və polkovnik qızları qadirdir. Əgər bütün bunlar mansardanın pəncərəsinə suvaşan dan yeri şehi və Sibillanın Qreqoroviusa baxan, Qreqoroviusun da Sibillaya baxan qəmgin üzüdürsə və yenidən için-için ağlayan Bəpsi Ronald görmürsə, özüsə ağlamırsa, lakin sanki , siqaret və araq dumanında boğulubsa, nifrət və boşboğazlıq kətilinə dırmaşmış bu ispan həyuləsi Periko da – əgər bütün bunları ekstrapolyasiya etmək mümkün olsaydı, əgər bütün bunlar olmasaydı, həqiqətən olmasaydı, ancaq ona görə olsaydı ki, kimsə (kim olur-olsun, ancaq hal-hazırda – o, çünki bu barədə məhz o düşünürdü və onun nə düşündüyünü yalnız o, dəqiqliyilə bilə bilərdi, bu da sənə əldən düşmüş qoca Kartezi!), buradakılardan kimsə necə lazımdırsa tər tökərək dişləriylə didişdirib qopararaq – bilmirəm nəyi, ancaq kökündən qopararaq – bunların hamısının içindən bapbalaca sakitlik cırcıramasını, lap xırdaca sevinc sisəyini çəkib çıxaraydı və hansı qapıdan olusra-olsun hansı bağa olur-olsun çıxaydı (bütün yerdə qalanlar üçün mandalanın hamı üçün alleqorik olduğu qədər alleqorik) və bu bağçadakı yeganə gülü dərə biləydi və qoy bu gül də Sibilla olsun, yoxsa Bəps, ya da Vonq, təki onları dərk etmək, dərk edib Klubdan kənarda yenidən yaratmaq, bu divarlardan kənarda, bu kandarı adlayandan sonra necə olduqlarını təsəvvür etmək mümkün olsun, yəqin ki, bütün bunlar nəsə başqa bir şey olacaq, yerdəki cənnətdə, saflıq idealında qəm-kədər kimi, həm də bu saflıq mütləq sadələşdirmənin məhsulu olacaq; fil məğlub olur, toplar məğlub olurlar, piyadalar taxtanı tərk edirlər və antrasit şirlər kimi nəhəng krallar meydanın ortasında ən təmizlərin, ən safların, axıradək döyüşənlərin əhatəsində tək qalırlar; dan yeri şəfəqində həlledici döyüşdə iki mizraq çarpazlaşır. Hər kəsin aqibəti bəlli olacaq və sülh və əmin-amanlıq bərqərar olacaq. Bəli, kaymanların cütləşməsində təmizlik və saflıq idealı. Ayaqları kir içində olan müqəddəs Məryəmdə, tanrı xətrinə, hansı təmizlikdən danışmaq olar; tərtəmiz şifer damda göyərçinlər oturub və təbii ki, ifrazatlarını yuxarıdan xanımların başına tökürlər, onlarsa qəzəbdən və axmaqlıqdan özlərindən çıxırlar, təmizlik… Sən allah bəsdir, Horasio, tanrı xətrinə. Yüklə 3,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|