Бялядчи-ъядвял
Yüklə 3,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
76
halda, güzgüdür də, iki məxluqun hansısa sirri, xəzinə ətrafındakı rəqs, dodaqlarımız hələ bir- birini buraxmayanda yumşalsaq da, hələ bir-birimizdən aralanmayanda, əllərimiz və ayaqlarımız liana kimi sarmaşıb açılmayanda və hələ də nəvazişlə bir-birimizin budunu, boynunu tumarlayanda yuxuya və arzuya çevrilən rəqs… «Tu t’accroches a des histories, – Krevel deyir, – Tu etreins des mots…» 1
«Yox, dostum, bu ən yaxşı halda okeanın o tayına çıxır, sənin tanımadığın yerlərə. Mən bəzi yerlərə sözlə fitnə-fəsad buraxmışam. Mən onlardan istifadə edirəm, sizin kimi, hamı kimi, fərqi bundadır ki, mən hər hansı sözü geyinməzdən əvvəl, fırçayla yaxşı-yaxşı təmizləyirəm». Krevel mənə o qədər də inanmır, amma mən onu anlayıram. Mənimlə Sibilla arasında böyük bir söz kolluğu uzanırdı və bizi bir-birimizdən bir neçə saat və bir neçə küçə ayıran kimi mənim bədbəxtliyim yalnızca bədbəxtlik adlanmağa başladı, məhəbbətim isə yalnız mənim məhəbbətim adlanmağa başladı… Və hər dəqiqə mən daha az hiss edir, daha çox xatırlayıram, bu xatirələr duyğuların dili deyilsə, bizə fellərlə, sifətlərlə, nitq hissələriylə qayıdan şəxslərin, günlərin, qoxuların lüğəti deyilsə, bəs nədir? Və sakitcə xalis həqiqi olana yaxınlaşdıqca tədricən özləri də əşyalaşırlar və zaman keçdikcə onlar, həmin sözlər keçmiş duyğuların əvəzinə bizə qəm-qüssə gətirir, yaxud dərs verir, bizim mövcudluğumuzun özü keçmişi əvəz edənə qədər. Üzümüz isə bərəlmiş gözlərini arxaya tuşlayaraq, yavaş-yavaş solur, pozulur, əsl sifətimiz köhnə fotoşəkillərdəki üzlər pozulan kimi və biz hamımız birdən-birə Yanusa çevrilirik. Bütün bunları mən Krevelə deyirəm, əslində isə, Sibilla ilə danışırdım, indi bir-birimizdən uzaqda olsaq da. Mən bunu ona yalnız bir-birimizi başa düşməməyimizə yarayan sözlərlə demirəm; indi artıq gec olsa da, mən başqa sözlər – onun sözlərini seçirəm, elə cildə girmiş sözlər ki, ona aydındır, aurası və elastikliyi yoxdur, onlardan iki bədən arasında qığılcım çıxır, qızılı işartıları otağa dolur və sönür. Məgər biz həmişə belə yaşamamışıq və bir-birimizi sevərək yaralamamışıq? Yox, biz belə yaşamamışıq, o belə yaşamaq istəyərdi, ancaq neçə dəfə mən ancaq xaosu ört-basdır edən yalançı qayda-qanun qoymuşam, görüntü yaratmışam ki, guya, həyatı dərindən dərk edirəm, əslində isə onun burulğanlarının səthinə ayağımın ucuyla güclə toxunmuşam. Bəli, metafizik çaylar var və o, bu çaylarda asanlıqla üzür, qaranquş havada süzən kimi, o, zəng qülləsinin üzərində ovsunlanmış kimi dövrə vurur, daş kimi aşağı düşür və yenidən ox kimi yuxarı süzür. Mən bu çayları təsvir, tərif edirəm, o isə onlarda üzür. Mən onları axtarıram, onları tapıram, onlara körpüdən baxıram, o isə onlarda üzür. Eynilə qaranquşa bənzədiyini heç özü də bilmir. Bunu bilmək ona mənə lazım olan kimi lazım da deyil, o, xaosda da yaşaya bilər, onu heç bir nizam-intizam zehniyyəti saxlaya bilməz. Bu nizamsızlıq elə onun gizli qayda-qanunudur, bütün həqiqi qapıları onun önündə taybatay açan bədənin və ruhun həminki boheması. Onun həyatı yalnız mövhumatla qandallanmış mənə nizamsız görünür, halbuki bu mövhumata mən özüm də
1
77
eyni zamanda nifrət və hörmət edirəm. Mən qəti surətdə Sibillanın məni bağışlamasına məhkumam, o özü də bilmədən mənə məhkəmə quracaq. Ah, məni də öz dünyana burax, heç olmasa bircə gün hər şeyi öz gözlərimlə görməmə izin ver. Xeyri yoxdur. Mən bağışlanmağa məhkumam. Evə qayıt və Spinozanı oxu. Sibilla Spinozanı tanımır. Sibilla Peres Haldosun sicilləmə romanını oxuyur, rus və alman romanlarını oxuyub, dərhal da unudur. Onun ağlına da gəlmir ki, məni Spinozaya məhkum edir. Görünməmiş mühakimə, elə bir mühakimə ki, öz əlinlə məhkəmə quracaqsan, elə bir mühakimə ki, səninçün universitet küçələr olub, elə bir mühakimə ki, mənə baxmağın kifayətdir ki, qarşında olum, özü də çılpaq, elə bir mühakimə ki, sən belə yöndəmsizsən, belə uğursuzsan və fərsizsən, tayı-bərabəri olamayan gicbəsərsən. Bütün bunlara görə mən bütün biliyimlə, universitet təlim- tərbiyəsi görmüş bütün çürümüş və axtalanmış içalatımla bu acı həqiqəti dərk edirəm – bütün bunlar – mühakimədir. Odur ki, aşağı doğru süz, qaranquşum, Sen-Jermen-de-Pre üzərindəki göyüzünü biçdiyin qayçı kimi iti quyruğunla baxan, ancaq görməyən gözləri oy, çünki mənə hökm çıxarılıb və şikayət də verə bilmərəm, artıq mavi eşafot gözləyir, məni ora körpələrə laylay çalan qadın əlləri aparacaq, cəza gözləyir, saxta qayda-qanun gözləyir, orada mən təkbaşıma özündənrazılıq elmini, özünüdərketmə elmini, şüur elmini dərk edəcə yə m. Bütün bu elm və bilik kütləsini anlayandan sonra nədən ötrüsə bərk darxacağam, məsələn, yağışdan ötrü, burada, bu kiçik dünyada yağacaq yağışdan, ən nəhayət, yağacaq o yağışdan ötrü ki, torpaq qoxusu gəlsin, canlı, axır ki, nəsə canlı bir şeyin ətri duyulsun.
Fikirlər olduqca müxtəlif idi: nə bilim, qoca büdrədi, avtomobil qırmızı işıqda keçdi, görünür, qoca özünü maşının altına atmaq istəyirmiş, nədir, Parisdə vəziyyət getdikcə pisləşir, dəhşətli hərəkət var, nə bilim, qocanın günahı yoxdur, maşının əyləcləri qaydasında deyildi, qoca son dərəcə ehtiyatsız olub, ay nə bilim, həyat günü-gündən bahalaşır və Parisdə yol hərəkəti qaydalarını bilməyən və fransızların işini əlindən alan çoxlu xarici peyda olub və s. Qoca, deyəsən, o qədər də zərər çəkməmişdi. O elə hey nəyəsə gülümsəyir və bığlarını tumarlayırdı. «Təcili yardım» maşını gəldi, qocanı xərəyə qoydular, başıbəlalı maşının sürücüsü isə hələ də əl-qolunu ölçərək polislərə və avaralara hadisənin necə baş verdiyini danışırdı. – O, Madam küçəsindəki otuz ikinci evdə yaşayır, – artıq Oliveyra və başqa maraqlananlarla fikir mübadiləsi etməyə macal tapmış sarışın oğlan dedi. – O, yazıçıdır, mən onu tanıyıram, kitab yazır. Yüklə 3,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|