C a n e r t a s L a m a n Big Bang Və Tanrı
Yüklə 70,94 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- X HISSƏ DIZAYN SÜBUTU NIZAM VƏ MƏQSƏD SÜBUTU, TELEOLOGIYA SÜBUTU, INAYƏT SÜBUTU
- Tanrı Kainatın harasındadır
- Zamanın nisbiliyi və Tanrının müdaxiləsi
181 “Və kainatı (göyü) qüdrətimizlə qurduq. Şübhəsiz ki onu genişləndirməkdəyik.” Quran 51-Zariyat Surəsi-47 Görüldüyü kimi, Quran kainatdakı hər şeyin ən baş- da bütöv halda olması və kainatın hər an genişlənməkdə olması kimi Big Bang-in ən fundamental xüsusiyyətlərini açıqlamışdır. Eləcə də, Quranda kainatın bir qaz mərhələsi keçirdiyi də deyilir. (Quran 41-Fussilət Surəsi-11). Bu da kainatın bir dövrdə yalnız hidrogen və heli- um kimi qazlardan ibarət olan bir qaz buludu olması ilə tamamilə uyğundur. Quranın bu izahları eyni zamanda bir “möcüzənin” necə reallaşdığının da göstəricisidir. Elmi inkişafların, elmi infrastrukturun, teleskop kimi müşahidə alətlərinin olmadığı bir dövrdə Quranın Big Bang-i bu cür təsvir etməsi o dövrdəki hər bir bəşər övladının da, bütün bəşəriyyətin da gücünün fövqündə idi. Bu isə “möcüzə” ilə ifadə edilən şeydir. Deməli, möcüzənin ola bilməyəcəyini deyən filosoflar yanılmışdırlar. Beləcə, Big Bang elmi ola- raq ortaya qoyulmadan 1300 il əvvəl təktanrılı bir dinin müqəddəs kitabında ən fundamental xüsusiyyətlərilə açıq- landığı üçün “möcüzələrin” varlığının da bir isbatıdır. 182 X HISSƏ DIZAYN SÜBUTU NIZAM VƏ MƏQSƏD SÜBUTU, TELEOLOGIYA SÜBUTU, INAYƏT SÜBUTU İçində yaşadığımız möhtəşəm kainat qalaktikaların- dan planetlərinə, atmosferindən küləklərinə, çiçəklərindən balıqlarına, quşlarından böcəklərinə qədər çox maraqlı bir mühitdir. Kainatdakı bütün bu varlıqlara və meyda- na gəlmələrə görə bunları yaradan şüurlu bir Yaradıcının varlığını əsaslandırmaq ta qədimdən bəri istifadə edilən bir üsuldur. Materialist ateizmin yüksəlişilə bu sübutun etibarsız olduğu, kainatın təsadüflərin nəticəsində mey- dana gəldiyi fikri olduqca tərəfdar tapmış və bu metod əvvəlki şöhrətini itirmişdir. Lakin xüsusilə son qırx-əlli ilin elmi inkişafları bu metodun elmin ən son məlumatları ilə yenidən canlanmasına səbəb olmuşdur. Əvvəldən saat və saatı düzəldən usta arasındakı əlaqə ilə kainat və onun Ya- radıcısı arasında analogiya aparmaq olduqca məşhur bir izahat forması idi. Son dövrdəki inkişaflar ilə bəhs etdiyi- miz analogiya ilə bənzər izahatlar əvəzinə, xüsusilə ehtimal hesablamalarına söykənən riyazi izahat üsulları məşhurluq qazanmışdır. Bu yanaşma və yeni əldə edilən məlumatlar tarix boyunca müdafiə olunan “dizayn sübutu”nun daha da zənginləşməsinə gətirib çıxarmışdır. “Dizayn sübutu” ilə nəzərdə tutduğum sübut əslində tarix boyunca müdafiə olu- nan nizam, məqsəd, inayət, teleolojik sübut ilə eynidir. Bu sübutun fərqli adlarla araşdırılması bəzən kainatdakı niza- mın, bəzən məqsədin, bəzənsə kainatın insan və digər can- 183 lılara uyğun bir tərzdə təşkil edildiyinin ön plana çıxardıl- ması heç nəyi dəyişdirmir. Çünki bütün bu yanaşmalardan kainatın şüurlu bir Güc tərəfindən xəyal edilməsi, kainatda- kı dizaynın üstün bir Qüdrət tərəfindən reallaşdırılması və kainatın təsadüflərin əsəri olmaması aydın olur. Kainatdakı fərqli mərhələlərin canlıların meydana gələcəyi şəkildə ya- radılması, bir məqsədə uyğun yaradılışı (teleologiyanı), ul- duzların, atomaltı hissəciklərin, Yer kürəsinin və canlıların bədənlərinin mükəmməl işləməsinin nizamı kainatdakı bü- tün əmələ gəlmələrin canlı həyatın meydana gələcəyi və da- vam edəcəyi bir şəkildə reallaşmışdır və reallaşmış olması isə inayəti göstərir. Buna görə də kitabın bu hissəsinin başlığını istəsəniz nizam sübutu, istəsəniz məqsəd sübutu, istəsəniz inayət sübutu, istəsəniz lap Qərbdə məşhur olaraq istifadə edilən tərzdə, teleologik sübut olaraq adlandıra bilərsiniz. Tanrı Kainatın harasındadır Big Bang nəzəriyyəsi kainatın çox sıx və çox isti bir təklikdən meydana gəldiyini, kainatın daim genişləndiyini və bu genişlənmədəki fərqli mərhələlərdə atomaltı dün- yadan birinci, ikinci və üçüncü dövr ulduzlara qədər bü- tün meydana gəlmələrin reallaşdığını göstərmişdir. Kai- natın bir-birindən fərqli bütün mərhələlərində çox kritik dəyərlər seçilmişdir. Kainatın varlığı da, qalaktikaların varlığı da, canlıların varlığı da, insanların varlığı da bu kritik dəyərlərlə əlaqəlidir. Növbəti səhifələrdə oxuyaca- ğınız siyahıda görəcəyiniz bütün kritik dəyərlər kaina- tın bütün mərhələlərinin şüurlu bir şəkildə yaradıldığını göstərməkdədir. Görülür ki, “Tanrı kainatın harasındadır?” sualının cavabı “Tanrı kainatın hər mərhələsində mövcud- dur” şəklindədir. Kainatın hər mərhələsi xüsusi olaraq ha- 184 zırlanmış və bu da Tanrının kainatın hər mərhələsində aktiv olduğunu göstərməkdədir. Zamanın nisbiliyi və Tanrının müdaxiləsi Tanrını bir saatı düzəldib onu özbaşına buraxan bir ustaya bənzətmək səhv olar. Saat bir dəfə düzəldildikdən sonra həmişə eyni hərəkəti təkrarlayır. Halbuki Big Bang göstərmişdir ki, kainatın bir-birinə bərabər tək bir anı belə yoxdur, kainat daim genişlənərək dəyişməkdədir və kaina- tın hər mərhələsi bir-birindən fərqlidir. Bir-birlərindən fərqli bütün mərhələlər isə şüurlu bir şəkildə təşkil edilmişdir. Bu, Tanrının kainatı yaradıb özbaşına buraxmadığını, kainatın hər mərhələsinə hakim olduğunu və hər mərhələsindən xəbərdar olduğunu göstərir. Bəziləri, Leybnits kimi, Tanrı- nın kainatın hər mərhələsini əvvəldə təşkil etdiyini (buna əvvəldən hər mərhələyə müdaxilə etdiyini də deyə bilərik) demişdir. Bəziləri isə Malbranş kimi Tanrının hər an kai- nata və insanların bütün hərəkətlərinə müdaxilə etdiyini vurğulamışdır. Bu izahatların birincisindən Tanrının kai- natın hər mərhələsinə müdaxilə etmədiyini, ikincisindən isə Tanrının kainatın bütün mərhələlərini başdan bilməyib hər mərhələyə sonradan (başdan deyil də, mərhələ anın- da) müdaxilə etdiyini düşünərək səhv anlayanlar ola bilər. Leybnits Tanrının əvvəldən hər mərhələni bildiyini, buna görə də əvvəlcədən bütün müdaxilələrini reallaşdırdığı- nı müdafiə etmişdir. Malbranş isə Tanrının məlumatında əskik bir şeylər olduğunu deyil, Tanrının müdaxiləsinin hər an reallaşdığını izah etmək istəmişdir. Nisbilik nəzəriyyəsi bu problemin həllini daha yaxşı anlamağımıza kömək et- mişdir. Nisbilik nəzəriyyəsinə görə, zaman nisbidir, mütləq Yüklə 70,94 Kb. Dostları ilə paylaş:
|