C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İNFEKSİON MONOLUKLEOZ
367
qartmaqlar əmələ gəlir və 3-4 həftəyə düşür, yerində bir qədər infiltirasiya qeyd edilir. Xəstələrin bir qismində, xüsusən yaşlılarda zədələnmiş sinir lifləri boyunca ağrılar bir müddət qalır, yaralar sağaldıqdan sonra bir neçə ay davam edir. Dəri elementləri regionar limfa düyünlərinin böyüməsi və ağrılı olması ilə müşayiət olunur. Daha çox təsadüf edilən formalardan biri qanqlia və dəri formasıdır. Qızdırma, ümumi intoksikasiya əlamətləri və səpgilər baş verəcək nahiyyələrdə kəskin yandırıcı ağrılarla başlayır. 3-4 gündən sonra, bəzən isə 10-12 gündən sonra xarakterik səpgilər meydana çıxır. Ağrılar və səpgilər zədələnmiş sinir lifləri boyunca çox vaxt qabırğalar arası sinirlər üzərində müşahidə edilir və kəmərləyici xarakter daşıyır. Dəridə səpgilər meydana çıxdıqdan sonra ağrıların intensivliyi zəifləyir. Bəzi hallarda isə intoksikasiya və sinir ağrıları olmasına baxmayaraq səpgilər olmur. Rast gəlmə tezliyinə görə ikinci yerdə göz və qulaq forması durur. Göz forması zamanı üçlii sinir düyünü (Hasser düyünü) zədələnir və səpgilər üçlü sinir şaxəsi boyunca gözün selikli qişasında, burunda və üzün dərisində meydana çıxır. Bu zaman spesifik virus keratiti, iriti və qlau- koma belə inkişaf edə bilər. Qulaq formasında prosesə dirsəyə bənzər düyün cəlb edilir və səpgilər qulaq seyvanında, onun ətrafında baş verir. Bəzən xarici qulaq keçəcəyini də əhatə edir. Qanqrenoz forma - immuniteti kəskin zəifləmiş şəxslərdə qeyd edilir. Dərinin daha aşağı qatlarının zədələnməsi, kəskin ağrılarla xarakterizə olunur. Çəhrayı ləkə fonunda qara rəngli sıx qruplaşmış xırda qartmaqların və ya iri bütöv bir qartmağın əmələ gəlməsi müşahidə edilir. Qartmaq qopduqdan sonra yerində çapıqlaşma qalır. Qanqrenoz forma 6-8 həftə davam edir. Onun ge-nezində ikincili bakterial infeksiyanın da rol oynadığı güman edilir.
əlamətləri ilə başlayır, sonradan meninqoensefalit əlamətləri (atak-siya, qarabasmalar, hemiplegiya, meningial simtomlar, koma) meydana çıxır. Dəri elementlərinin meydana çıxmasından, ensefolopatiyanm inkişaf etməsinə qədər olan dövr 2-3 həftə çəkir. Kəmərləyici dəmrovun istənilən forması vegetativ sinir düyünlərinin zədələnməsi ilə müşayiət olunur. Bu da xəstəlik üçün xarakterik olmayan əlamətlərin meydana çıxmasına səbəb ola bilər. Xəstəliyin yüngül keçən, 7-10 gündən artıq çəkməyən - abortiv, 3 həftəyədək davam edən - kəskin, bir aydan artıq uzanan - uzun sürən gedişləri ayırd edilir.
ilə yoluxanlarda və digər mənşəli immun çatışmazlıq olan hallarda ağır gedişi ilə seçilir. Səpgilərin meydana çıxması və qartmaqlara çevrilməsi dövrü uzanır. Səpgilər daha çox nahiyyələri əhatə edir. Məsələn, limfa-qranulomatoz və limfoma ilə xəstələrdə inkişaf edən kəmərləyici dəmrovda 40% hallarda səpgilər total xarakter daşıyır - bütün bədənə yayılır. Belə xəstələrin 5- 10%-də virus pnevmoniyası, hepatit və digər agır ağırlaşmalar inkişaf edir. Diaqnozu. Differ e nsial diaqnozu. Kliniki gedişinə görə xəstəliyə diaqnoz qoyulması bir elə çətinlik törətmir. Xəstəliyin başlanğıc dövründə ümumi intoksikasiya əlamətlərinin, qızdırmanın, ağrıların olması ona səhvən stenokardiya, plevrit, ağ ciyərin infarktı, kəskin appendisit, xolesistit və s. diaqnozu qoyulmasına səbəb ola bilər. Kəmərləyici dəmrovu adi herpesin zosterəbənzər formasından, kəskin ekzemadan, qızıl yeldən, yayılmış kəmərləyici dəmrovu isə su çiçəyindən fərqləndirmək lazımdır. downloaded from KitabYurdu.org
368
Diaqnozun laborator təsdiqi məqsədilə səpgilərdən götürülmüş materialda virusun adi mikroskop və ya immunoflüoressensiya üsulu ilə aşkar edilməsi, virusun toxuma kulturalarınm ayrılması və seroloji müayinə üsulları da tətbiq edilə bilər. Müalicəsi. Xəstəliyin ilk günləri müalicə ümumi intoksikasiya əlamətlərinə, ağrılara və infeksiyanın yayılmasının qarşısının alınmasına yönəldilməlidir. Su çiçəyinin geniş yayılması ilə əlaqədar, normal insan immunoqlo-bulinindo virusa qarşı antitellərin olmasının yüksək ehtimalını nəzərə alaraq bu preparatın xəstəliyin ilk günlərindən işlədilməsi məqsədəuyğun sayılır. Əzələ daxilinə bir dəfə 5-10 ml vurulması kifayət edir. İmmunoqlobulinin tətbiq edilməsi sitostatiklər, kortikosteroidlər, immunodepressantlarla uzun müddət müalicə alanlar, ağır yanaşı gedən xəstəliyi olan şəxslər üçün vacib sayılır. Virus əleyhinə pereparatlardan asiklovirinin təyini müsbət təsir göstərir. Preparat gündəlik 15-30 mq/kq dozada, 8 saatdan bir, 150 ml izotonik məhlulla vena daxilinə 5 gün müddətində təyin edilir. 0,8 q-dan gündə 5 dəfə həb şəklində də təyin etmək olar. Asikloviri xəstəlik başlayandan üç gündən gec olmamaqla verilməsi məsləhət görülür. Asiklovirin istifadə edilməsi yeni səpgi elementlərinin əmələ gəlməsinin, yayılmasının, visseral ağırlaşmaların qarşısını alır, qart-maqlaşmanı tezləşdirir, kəskin dövrdə ağrıların intensivliyini azaldır. Etiotrop müalicə məqsədi ilə vidarabin, ribavirin də məsləhət görülür. Ribaviıin gündəlik doza 15 mq/kq olmaqla uzun müddətli infuziya şəklində - 12 saat müddətində venaya təyin edilir. Qanqrenoz formada normal insan immunoqlobulininin artırılmış dozada (10-20 ml), təkrar yeridilməsi məsləhət görülür. Eyni zamanda əzələ daxilinə stafilakokkların həssaslıq göstərdiyi antibiotiklər (oksasillin, gentamisin və s.) təyin edilir. Digər hallarda antibiotiklər yalnız ikincili infeksiyanın qoşulması hallarında vurulur. Dəridə səpgilərə qarşı su çiçəyi zamanı işlədilən preparatlar istifadə edilir. Ağrılara qarşı iltihab əleyhinə vasitələr, yerli müalicə, trakvilizatorlar, anti-aqreqantlar və digər patogenetik müalicə tədbirləri həyata keçirilir.
Infeksioıı mononukleoz Epeşteyn-Barr virusları tərəfindən törədilən an- troponoz xəstəlikdir. Qızdırma, yayılmış limfoadenoratiya, tonzillit, qaraciyər və dalağın böyüməsi, hemoqrammada xarakterik dəyişikliklərlə xarakterizə olunur. T a r i x i məl u m a t. Xəstəlik haqqında məlumatı 1885-ci ildə rus uşaq həkimi N.F.Filatov vermiş və onu lirnfa düyünlərinin idiopatik xəstəliyi adlandırmışdır. 1889-cu ilə alman alimi E.PfeyfTer də oxşar xəstəliyin kliniki təsvirini vermişdir. 1920-ci ildə amerikalı alimlər T.Sprunt və F.Evans xəstəliyi «infeksion mononukleoz» adlandırmışlar. Xəstəliyin törədicisi 1964-cü ildə Kanadalı alimlər Epşteyn və Barr tərəfindən aşkar edilmiş və onların şərəfinə adlandırılmışdır. Etiologi yası. Xəstəliyin törədiciləri, Epşteyn-Barr virusları 4-cü tip herpes viruslarıdır. Onlar herpesviridae ailəsinə, Qamma-herpesviridae yarım ailəsinə, Limphocryptovirus cinsinə aiddir. Bu viruslar DNT tərkibli olub, mürəkkəb antigen quruluşuna malikdir. Virus virionu 120-150 nm diametrdo olub, lipid tərkibli qişa ilə əhatə olunmuşdur. Virusların kapsid, nüvə, mem-bran və s. antigenləri məlumdur. Hər bir antigenə qarşı downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|