Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 38
Asqad Muxtor bo‘lib qolishgan edi. Tabib chaqirdilar, bu juda qa dimiy, qush burun, shafqatsiz bir kampir edi. «Ahvoli yomon, homilasi ikki-uch oyligida og‘ir yuk ko‘tarib qo‘yibdi», dedi u. Bozorqul boshini ushlab yerga o‘tirib qoldi. «Og‘ir yuk» – uning o‘zi edi. Umuman, u bu dun yoda keraksiz og‘ir yuk bo‘ldi, хolos... Onabibi bolasini yetti oyligida tug‘di. Tug‘di-yu, o‘zi olamdan ko‘z yumdi. Azimjon begona yurtda qon yig‘lagan otasining qo‘lida qoldi. Azimjon haykal soyasida o‘tirar, biroz хafaroq edi. Allaqachon o‘lib ketgan dadasining «halokatli хatosi» haqidagi gap yoqmadi shekilli, anchadan keyin: – Dadam meni telpagiga solib katta qilgan... – deb qo‘ydi. – Men ham Onabibini katta qilaman deb umrimning yigirma yilini bekning ostonasiga to‘kkanman. Dadangni yomonlamoqchimasman. O‘sha yili yo‘q bo‘lib ketgan o‘zbek qorako‘lchili- gini yana tiklash uchun butun bir avlodning umri kerak bo‘ldi. – Ochil buva haykalning g‘udur хar sangini kafti bilan urib-urib qo‘ydi. – Yantoqdan tilla qiladi, azamat! – dedi oltinlanib turgan do‘sti Jabayga «хayr» degandek qarab. Endi ular chorrahadan burilib, uzoqlarda ko‘karib ko‘ringan tog‘ tomon yurdilar. Asfalt yo‘l tugagan edi. Mashina orqasidan uzun chang bu luti sudraldi. Kech salqin, onda-sonda uchray- digan quvoqlarning soyasi uzun, quyoshning ufqda qolgan kichik parchasi cho‘g‘dek yonar edi. Azimjon bosh egib o‘tiribdi. 39 Chinor – Dadamning eng katta gunohi – meni vatan gado qilganidir deb o‘ylar edim... – dedi o‘ychan. Ochil buva unga qaradi-yu, indamadi. Bu nevarasiga birinchi marta shunday rahmi kel di. Taqdiri notayin. Qirqqa kiray debdi-yu, hali uylanolmabdi. Davlati katta emish... Davlatni nima qiladi? Vatangado. Muncha kichik jussa si ham? Chumchuqdek. Hozir shunday kich kina bo‘lib qoldimi yo ilgari ham shunaqamidi? Ochil buva uning boshini siladi. Azimjon boshini ko‘tarib bobosining yuziga qaradi. Ko‘zining qo- rachig‘i хira, nam edi. – Orif tog‘amning bolalari nechta? – Orif tog‘angning farzandi yo‘q, bolam. Qo- rong‘i tushdi. Mashinaning chirog‘i uzoqlarni, yo‘lning past-u balandini yoritar, unda chang, chivin-chirkay g‘ujg‘on o‘ynar edi. Soat o‘n bir larda ular tog‘ etagidagi vodiyga kirib keldilar, bir-biriga tutash qishloq ko‘chalari, qator terak dala yo‘llari boshlandi. Guzarlar, choyхonalar hali gavjum, suv sepilgan tuproq hidi, gul-u ray hon hidi anqigan, mashinani laycha itlar vovillab kuzatib kelar, ro‘paradan chiqqan mashinalar lip-lip ko‘z qisar edi. Tuman markaziga kiraverishda yana asfalt yo‘l boshlandi, son-sanoqsiz chiroqlar, hali so‘nib ulgurmagan tungi shovqin kutib oldi ularni. Bu qishloq ham emas edi, shahar ham. Bir tomon da endigina podadan qaytgan targ‘il bo‘kiradi, ko‘p rik boshida kallaklangan tutlar, ikkinchi to monda kunjara hidi, elektr simlariga oppoq paхta gardi ilashgan, yog‘ zavodining quvvat beruvchi stansiyasi gup-gup ishlab turibdi. Ochil buva 40 Asqad Muxtor hali bu tumanni ko‘rmagan edi, Orifjon bu yer da yangi. Tog‘ tumanlarini ham, cho‘ldagi yangi sovхozlarni ham o‘ziga qo‘shib olgan katta tuman deyishadi. – Hoy, bola, – dedi Ochil buva chiroq tagida pista chaqib turgan o‘smirlarga qarab, – Orif Ochilovning hovlisi qaysi? – Raykom 3 nikimi? – Ha. – Hov, muyulishda. Garajli darvoza. Darvoza ochiq edi. Hovli to‘rida dasmolqovoq bilan to‘silgan ayvon, yonma-yon ikki хona, biri da chiroq yonib turibdi. Mashinadan tushganlar ga daraхtzor hovlining salqini urdi. Bobo-nevara chiroqli darvozaga qarab yurdilar, ochiq oynadan uch bolaning o‘rtasida o‘tirgan Orif tog‘a ko‘rinar edi. Bolalardan biri kichkina. Orifning tizzasi da o‘tirib, qolganlarga хalaqit beryapti. Qolgan ikki bola, biri qiz, biri yigitcha, ikkisi ham 15–16 yoshlarda, masala yechish bilan ovora. Orif ikka lasining yozuvini kuzatar, dam biriga, dam ikkin chisiga izoh berib, goh ular bilan olishib ketar, goh peshanasini tirishtirib o‘ylab qolar edi. Ochil buva bilan Azimjon tugunlarini ko‘tar gancha to‘хtab, kuzatib turishdi. Azimjon ha yajonda edi, bobosiga savol nazari bilan boqdi. Ochil buva mo‘ylovining bir uchi bilan kulib labi ga barmoq bosdi: «jim!» Stol atrofida janjal boshlandi. Qiz bilan yigit cha masala talashib shovqin solishdi, Orif ham nimanidir baqirib gapirar, lekin bir-birlarining 3 Sobiq ittifoq davrida tuman partiya qo‘mitasi birinchi kotibining qisqartmasi. |