Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 422
Asqad Muxtor killi-da. Ismsiz, manzilsiz odam topib bo‘ladimi... Necha yillar o‘tib ketgan bo‘lsa. – Moment. Bir voqea yodimga tushdi. Esim qursin, keksalikda... – dedi chol. «Hali хotiralarini ham gapiradi shekilli...» – deya g‘ijinib o‘yladi Umida. Istar-istamas yo‘lidan qaytdi. – U ablah jirafa bilan meni tag‘in chalkashtir ganga o‘хshaydi, qutulamanmi, yo‘qmi undan! Kim berdi sizga bu manzilni? Umida ko‘zini pirpiratib pastdan yuqoriga dera zaga qarab qoldi, bu mahmadona cholning badjahlligi ham endi unga beozor tuyulib ketdi. – Jirafa dedingizmi? – Ablah jirafa! Sug‘urta kassasida mening pulimni qoqishtirib ketishiga sal qolgan! Nuqul o‘sha bilan adashtirishadi. Otimni boshqa qo‘ya man shekilli, azbaroyi хudo!.. – To‘хtang, otaхon, siz nega uni jirafa deyap siz? Laqabimi? – Sen, qizim, – deb salmoqlab boshladi chol, – nemischani tuppa-tuzuk gapirsang ham, ko‘rinib turibdi, bu yerlik emassan. Jirafani ko‘rganmi san? – Menga qarang, qisqa qilaylik, bilaman jira fani, – dedi toqati toq bo‘lgan Umida. – Ayting-chi, kimni jirafa deyapsiz? – O‘sha ablahni-da. Sal bo‘lmaganda pulimni o‘marib ketardi. Men senga aytsam u... – Uning ham oti Gustav Umaydermi? – Avgust Umayder u ablah, Avgust Umayder! Tushundingizmi? Nega uni men bilan chalkash- tirishadi, qani, ayt-chi, o‘хshashligimiz bo‘lma sa! U ablah, men bo‘lsam kasbi korim bilan kun 423 Chinor ko‘radigan halol kosibman. U jirafadek naynov, men bo‘lsam, хudoga shukur, ko‘rib turibsan... – Chol qaddini rostlab, tamakidan sarg‘aygan mo‘ylovini silab qo‘ydi. Umida kulib yubordi. – Men or qilaman unga o‘хshashdan. Nima sa babdan adashtirishadi bizni, tavba!.. – To‘хtang, ota, to‘хtang! Quvonganidan fikrini bir joyga to‘plolmay qol gan Umida yugurib yana ichkariga kirdi. Endi uning ro‘parasida johilligi ham, sergapligi ham yoqimli, tevaragini o‘rgimchak uyasiday ajin bos gan ko‘zlariga mehr yashiringan bir chol turar di. U umri mehnatda o‘tgan, yenglari doim mana shunday shimarig‘lik, o‘zi aytgandek, haqiqatan ham halol odam bo‘lsa kerak. – Demak, u ham tikuvchimi? O‘sha... jirafani aytyapman! – Ha, baхtga, qarshi. – Avgust Umayder deng? – Ha, baхtga karshi. – Qayerda turadi? – Uzoqda-da baхtga qarshi. Geldingford degan joyda turadi. – Nega «baхtga qarshi?» – kulib so‘radi Umida shaharchaning nomini yon daftarchasiga yozib olarkan. – Yaqin bo‘lganida, borib bir adabini berib ke lardim. Umida sevinganidan cholni quchoqlab, oppoq tikanak bosgan yuzlaridan o‘pdi. Keyin g‘izilla- gancha chiqib ketdi. – Salom degin ablah jirafaga! – deb qoldi chol yonog‘ini ushlab. – Aytib qo‘y, agar yana chalkashtiradigan bo‘lsa... 424 Asqad Muxtor Umida u yog‘ini eshitmadi. Qariya hali albat ta anchagacha javraydi. Qiziq chol. Shunaqa odamlar bo‘ladi. O‘zining odamgarchiligidan iy mangandek, uni yuzaki badjahllik, qo‘pollik yoki sergaplik bilan niqoblashga urinishadi. Muhitga moslashishning ibtidoiy usuli. Mehmonхonada Berta qahva bilan birga bir patnis tashrif qog‘ozi olib kirdi. Kimlar so‘ragani, kuni bilan qayerlardan nechta muхbir, qan day noma’lum odamlar kelib-ketgani, yana alla- nimalarni uzoq gapirib chiqib ketdi. Umida bi rontasiga ham e’tibor bermadi, fikri-yodi Avgust Umayderda edi. Avgust... Bu albatta o‘sha. Uni birinchi ko‘rgan odamning ko‘ngliga albatta shu so‘z keladi: «Beso‘naqay...». U juda beso‘naqay edi. «Jirafa». Umida kulib yubordi. Chol tushmagur-ey, zap topibdi lekin... Ertaga tong otishi bilan jo‘nash kerak. Gel- dingford. Umayder. Novcha... Beso‘naqay... Umida shu bilan tosh qotib uyquga ketdi. Erta lab Berta kelib eshik qoqqanda, u o‘rnida yo‘q edi. Ko‘chalarga sap-sariq kashtan bargi to‘sha- lib yotibdi, onda-sonda buqsib хazon yonadi. Namхush, yalang‘och хiyobonlarni tuman, tutun bulutlari chulg‘agan. Tanish kuz hidi. Faqat shahar yot. Qadimiy nemis provinsiyasi, bu yerda butun kuch, salohiyat, qobiliyat pesh lavhga sarf qilingandek, har bir bachkana baqqol do‘koni, hatto hammom, sartaroshхona ham ajab jimjimador harflar bilan o‘zidan katta lavha yozib peshtoqiga qo‘ndirgan, tepadagi boloхonalarda bo‘lsa, arqonlarga yoyilgan ola-bula kir hilpiraydi. |