Öte yandan; dükkân, depo, sinema salonu gibi kavramlar bağımsız
bölümlerin niteliklerini
ifade ettiğinden ana taşınmazın cinsinde gösterilmesine gerek bulunmuyor ise de; eğer yapının
kullanış amacı başlı başına dükkân, depo vb. ise yani o taşınmazda sadece dükkânlar veya
depolar bulunuyorsa o zaman bu kavramlar yapının kullanış amacını ifade edeceğinden
taşınmazın cinsinde gösterilmelidir.
Örneğin; taşınmazda sadece iki adet dükkân bulunuyorsa ve dükkânlardan başka yapı mevcut
değilse ya da dükkânlar bir apartmanın bağımsız bölümlerini oluşturmuyorsa o zaman dükkân
kelimesi yapı kullanma iznin de yapının kullanış amacını ifade edeceğinden ana taşınmazın
cinsinde “dükkân” ifadesi yazılmalıdır.
4- Vaziyet ve Bağımsız Bölüm Planları
Vaziyet planı ve bağımsız bölüm planları kadastro mevzuatımıza 27.08.2008 tarihinde
yürürlüğe giren Tapu Planları Tüzüğü ile girmiştir. Harita mühendisliği disiplini içerisine yeni
eklenen bu kavramlar bu meslek disiplini içerisinde görev yapanlar açısından yeni bir
kazanım olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü Tapu Planları Tüzüğü’ne göre bu planların bir
harita mühendisince hazırlanması gerekmektedir.
2010/4 sayılı Genelge’nin 24/1. maddesinde Tapu Planları Tüzüğü’nün yürürlük tarihinden
sonra yapılan binalar için vaziyet planı ve bağımsız bölüm istenileceği belirtilmiştir. Ancak,
bir yapının Tapu Planları Tüzüğü’nün yürürlük tarihi olan 27.08.2008’den sonra yapılıp
yapılmadığının kadastro müdürlüklerince nasıl belirleneceği açık olarak hüküm altına
alınmamıştır. Bazı kadastro müdürlüklerinin yapı kullanma izin belgesinde görülen yapı
ruhsat tarihini esas aldığı, bir kısım müdürlüklerin ise belediyeye binaların yapım tarihini
sorarak işlemlere yön verdiği, bazı müdürlüklerin ise yapı kullanma izin belgesinin düzenleniş
tarihine itibar ettiği görülmektedir.
Uygulamadaki bu karmaşanın, 2010/4 sayılı Genelgenin 24/1. maddesindeki “…Ancak Tapu
Planları Tüzüğünün yayın tarihinden sonra yapılan binaların cins değişikliği işlemlerinde
tüzük gereği olarak yazı ekinde veya yapı kullanma iznine ek olarak vaziyet planı ve bağımsız
bölüm planı da istenecektir.” hükmünün açık olmamasından ve bu madde hükmünün farklı
farklı yorumlanmasından kaynaklandığı tespit edilmiştir.
Bu konuda Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün de istikrar bulmuş kararları mevcut
değildir. Kayseri ve Trabzon Bölge Müdürlüklerine
verilen talimatlarda, Tapu Planları
Tüzüğü’nün yürürlük (27.08.2008) tarihinden sonra yapı kullanma izni almış yapılarda bu
belgelerin aranacağı belirtilmişken, Kastamonu Bölge Müdürlüğüne verilen bir talimatta,
Tüzük yürürlük tarihi olan 27.08.2008’den sonra yapımına başlanan binalar için bu planların
isteneceği belirtilmiştir.
Bu karmaşayı gidermek adına Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kadastro Dairesi
Başkanlığı’nın 11.11.2011 tarih 11041 sayılı Makam Oluru ile 2010/4 sayılı Genelge’nin 24.
maddesinin birinci fıkrasında yer alan “…
Ancak Tapu Planları Tüzüğünün yayın tarihinden sonra
yapılan binaların cins değişikliği işlemlerinde tüzük gereği olarak yazı ekinde veya yapı kullanma iznine ek
olarak vaziyet planı ve bağımsız bölüm planı da istenecektir
.” cümlesi
“…
Ancak Tapu Planları
Tüzüğünün yayın tarihinden sonra yapı ruhsatı (inşaat izni) almış binaların cins değişikliği
işlemlerinde tüzük gereği olarak yazı ekinde veya yapı kullanma iznine ek olarak vaziyet planı ve
bağımsız bölüm planı da istenecektir. Yapı ruhsatı (inşaat izni) tarihinin tespiti için ayrıca bir belgeye
gerek bulunmayıp yapı kullanma izin belgesinde belirtilen yapı ruhsatı tarihinin, yapıya ilişkin
7/10
yenileme ruhsatı, yeniden ruhsat veya tadilat ruhsatı alınmış ise alınan son ruhsat tarihinin esas
alınması gerekecektir”
şeklinde değiştirilmiştir.
Buna göre, yapı ruhsatı tarihinin, yapıya ilişkin yenileme ruhsatı, yeniden ruhsat veya tadilat
ruhsatı alınmış ise alınan son ruhsat tarihinin 27.08.2008 tarihinden sonra olması halinde bu
yapıların cins değişikliği işlemlerinde vaziyet planı ile bağımsız bölüm planı istenecektir.
Öte yandan, bu planları LİHKAB yetkililerinin düzenleyip düzenleyemeyeceği hususunda da
duraksamalar mevcuttur. Tapu Planları Tüzüğü bu planların
bir harita mühendisince
düzenleneceğini belirtmektedir. 5368 sayılı Kanun’un 1/2. maddesinde de lisans sahibi harita
ve kadastro mühendislerinin diğer kanunlar ve ilgili mevzuata göre hak, görev ve yetkileri
devam edeceği hüküm altına alınmıştır. Buna göre, lisanslı harita ve kadastro mühendislik
bürolarının vaziyet planı ve bağımsız bölüm planları hazırlamalarında hiçbir engel yoktur.
Tam tersine bu planların LİHKAB Ofislerince hazırlanması cins değişikliği işlemlerinin tek
aşamada geciktirilmeksizin yapılmasını sağlayacak, idari işleyişi ve kamu hizmetinin
sunumunu kolaylaştıracaktır.
5- Kat İrtifakından Kat Mülkiyetine Geçiş Amaçlı Cins Değişiklikleri
Kadastro Müdürlüklerinin birçoğunda; kat irtifakından kat mülkiyetine geçiş işlemlerini
düzenleyen 07.07.2009 tarihli 5912 sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden önce kat irtifakı
kurulmuş taşınmazlarda kat mülkiyetine geçiş için yapılan cins değişikliklerinin resen, bu
Kanun’un yürürlük tarihinden sonra yapılan işlemlerin ise hizmet bedeli alınarak talebe bağlı
olarak karşılandığı gözlenmektedir.
07.07.2009 tarihinde yürürlüğe giren 5912 sayılı Kanun ile 634 sayılı Kat Mülkiyeti
Kanunu’nun 3. maddesinde değişiklik yapılarak kat irtifakından kat mülkiyetine geçiş
işlemlerinin resen yapılması öngörülmüştür. 5912 sayılı Kanun ile 634 sayılı Kat Mülkiyeti
Kanunu’nun 14. maddesinde de değişiklik yapılmış ve
yetkili idarece yapı kullanma izin
belgesinin verildiği tarihten itibaren altmış gün içinde ilgili idarece tapu idaresine
gönderilmesi üzerine kat irtifakından kat mülkiyetine resen geçileceği belirtilmiştir.
Kural olarak, hukuki normlar ve kurum içi düzenlemeler, geçmişe yürür biçimde işlem
yapılmasına açıkça izin verilen haller dışında yürürlük tarihinden itibaren ileriye yürür. Ancak
5912 sayılı Kanunla Kat Mülkiyeti Kanununa eklenen geçici madde 1 ile bu Kanun’un
yürürlük tarihinden önce kat irtifakı kurulmuş taşınmazlarda da kat mülkiyetine geçiş
işlemlerinin resen yapılması öngörülerek kat irtifakından kat mülkiyetine geçişin resen
yapılacağı yönündeki kural, geçmişe yürür şekilde işletilmiş ve bu Kanun’un öncesinde kat
irtifakı kurulmuş taşınmazlar için de teşmil edilmiştir.
Bu nedenle taşınmazda hangi tarihte kat irtifakı kurulmuş olursa olsun, kat irtifakından kat
mülkiyetine geçiş işlemleri ve bu minvalde yapılan cins değişikliği işlemleri talebe bağlı
olarak değil, herhangi bir döner sermaye hizmet bedeli alınmadan müdürlük imkânları ile
resen karşılanmalıdır. Yani, 5912 sayılı Kanun ile kat irtifakından kat mülkiyetine geçişin
resen olacağı yönündeki kural, genel nitelikli olup, bu Kanun’un yürürlük tarihinin öncesinde
veya sonrasındaki kat irtifakı kurulmuş tüm taşınmazları kapsamaktadır.
Genel Müdürlükçe, 5912 sayılı Kanun ile getirilen yeni düzenleme ile oluşan durum,
03.08.2009 tarih 2009/14 sayılı Genelge ve bu Genelge’ye ek 26.08.2009 tarih 3845 sayılı
Bölgelerarası Genelge ile duyurulmuş, Genelge’de kat irtifakından kat mülkiyetine geçişte
8/10