Coğrafiya
və təbii resurslar, №1, 2015
30 AMEA akad. H.Ə.Əliyev adına Coğrafiya İnstitutu, Azərbaycan Coğrafiya
Cəmiyyəti
Cədvəl 1
Aqroirriqasiya landşaftlarının torpaq tiplərinin fiziki-kimyəvi xüsusiyyətləri
Kəsimin
№
Dərinlik
sm-lə
Humus
%
Ümumi
azot
%
CaCO
3
%
pH su
məhlu
lunda
%
Udul-
muş
əsaslar
%
Quru
qalıq %
Mexaniki
tərkib mm
0,001 0,01
az az
K-1
Ləgəz
Qışlaq
kəndi
(köhnə
Xudat)
K – 2
Ləgəz
Qışlaq
Xaçmaz
K- 3
Qusar
Ləgəz
Qışlaq
K – 4
Qusar
Az. Nivi
K – 5
Qusar
Çuxuroba
kəndi
K – 6
Qusar
Şirvanovka
K – 7
Xaçmaz
Ləcət kəndi
K – 8
Xaçmaz
Aşağı oba
0-15
15-35
35-58
58-85
85-110
110-150
0-20
20-40
40-60
60-80
0-20
20-40
40-60
60-80
0-20
20-40
40-60
60-80
0-20
20-40
40-60
60-80
0-20
20-40
40-60
60-80
0-20
20-40
40-60
60-80
0-20
20-40
40-60
60-80
1.19
0.78
0.67
0.62
0.41
0.32
2.63
1.14
0,52
0.46
2.02
2.02
1.86
1.66
3.10
2.59
2.38
1.19
1.29
1.03
0.83
0.52
2.69
2.53
1.50
1.29
2.69
2.69
2.02
1.86
1.86
1.50
1,29
1.14
0.11
0.08
0.07
0.07
0.06
t.olm
0,20
0,10
0.06
0,05
0,16
0,16
0,15
0,14
0.22
0,19
0,18
0,10
0,12
0.09
0.08
0.06
0.20
0.19
0.13
0.12
0.20
0.20
0.16
0.15
0,15
0,13
0,12
0,10
4.09
4.91
9.52
13.11
13.93
14.58
10.66
13.52
9.02
11.47
6.55
6.77
9.82
12.30
9,02
8.61
11.07
12.30
2.06
2.06
10.25
10.25
____
2.05
2.05
2.05
4.09
4.09
5,32
9.02
2.05
3,27
4.09
4.09
7.4
7.5
7.8
8.0
8.1
8.2
7.6
7.9
8.0
8.0
7.5
7.6
7.7
7.8
7.5
7.5
7.7
7.8
7.3
7.4
7.6
7.7
7.2
7.3
7.4
7.4
7.4
7.4
7.5
7.6
7.3
7.4
7.5
7.6
45.22
40.94
38.56
39.98
24.28
23.35
28.08
23.80
21.90
21.90
30.94
30.46
26.66
24.76
32.37
32.84
30.46
27.13
30.46
29.51
29.51
31.41
29.51
28.56
28.08
29.51
29.51
27.61
25.22
28.08
32.84
31.41
26.66
25.70
0.171
0.153
0.183
0.083
0.093
0.082
0,302
0,179
0,315
0,177
0,128
0,112
0.098
0.092
0.092
0.074
0.119
0.093
0,073
0,076
0,064
0.083
0.101
0.121
0.092
0.091
0,156
0.085
0.077
0.098
0,099
0,095
0,082
0,103
28.96 66.44
32.08 70.36
29.36 68.24
22.92
68.60
14.84
65.48
13.65
63.47
7.92
36.68
7.32
22.72
9.76
27.96
5.24
52,20
18.08
46.48
22.52
43.04
21.80
45.96
20.84
52.48
16.72 53.36
20.48 60.64
17.64 54.88
18.16 45.08
6.20
35,76
16.56
37.48
10.92
38.04
19.56
55.40
20.72
51.68
22.04
48.32
18.68
45.28
12.96
35.80
16.88
59.40
18.04
59.28
19.72
58.52
12.28
41.32
23.24
68.84
25.12
63.00
29.88
81.72
26.08 77.00
Aqrolandşaftların regional paylanmasının
təhlili nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, tədqiqat
obyektinin bütün rayonlarında aqroirriqasiya
landşaftlarının müxtəlif tipləri formalaşmışdır.
Təsərrüfat funksiyasından asılı olaraq aqro-
landşaftların suvarılan və dəmyə əkin, bağ–plan-
tasiya, seliteb–bağ, biçənək və otlaq tiplərini ayır-
maq olar.
Qeyd edilən antropogen komplekslər içəri-
sində suvarılan əkin sahələri – müxtəlif aqroir-
riqasiya landşaft vahidləri böyük üstünlüyü ilə
fərqlənir. Aqroirriqasiya landşaftlarının təsərrüfat
strukturunda əsas yeri taxıl əkinləri (40 %-ə
yaxın), tərəvəz və bostan bitkiləri (35%-dən çox),
kartof, silosluq qarğıdalı, yonca, yem bitkiləri
(15%) və digər əkinlər tutur. Son 20 ildə (1991–
2010) aqroirriqasiya landşaftlarının strukturunda
baş verən ən mühüm keyfiyyət dəyişikliyi taxıl
və çoxillik əkinlərin sahələrinin artmasıdır.