DəDƏ qorqud a r a ş d ı r m a L a r ı
Yüklə 1,74 Mb.
|
68
və sonra: Ey mənşəyi-cövhər-həyatım, Xoşnudluğundadır nicatım! Bildim işimi, günahkaram! Gəldim sənə xarü şərmsarəm. Dünyadə səni mən eylədim zar. Üqbadə məni sən eyləmə xar. Yaxdın məni atəşi-cəfayə! Saldın ğəmi mehnətü bəlayə! Sən meyli-fəraqü rahət etdin, Bir künci tutub fərağət etdin! Kim eylədi həll müşkilatın? Kim verdi bu güssədən nicatın? Şəb tu səhər ol əsiri-hicran Matəm tutub etdi ahü əfgan (6.s.126-127) «Leyli və Məcnun» əsərində Füzuli zülmət gecənin təsvirini verib müxtəlif ulduzlardan, bürclərdən söhbət açır. Zöhrənin siyahi-keysuini-qara saçlarını dağıtmasından, bürcün qara libasa bürünməsindən bəhs edir:
Bu parçada Füzuli Peyğəmbər Yunis əleyhissəlamın rəvayə- tini yada salmışdır. Yunis əleyhissəlamın Qurani Kərimin «Şaf- fat» «Əl Ənbiya», «Nun və ya Qələm» surələrində onun haqqında rəvayətlər verilmişdir. Yunis əleyhissəlamı Allah-təalanın hidayətdə qovuşdurub başqa insanlardan üstün tutduğu peyğəmbərlik verdiyi bəndələrin- dəndir. Qurani-Kərimin onuncu surəsi Yunus adlanır. Tövratda Yunis adı Yaşa kimi verilib. Müsəlman ilahiyyatçıları və tarix- çilər onun adını Yunis ibn Məttə kimi veriblər. 69
«Yunisin həyatı eramızdan əvvəl VIII əsrə təsadüf edir. O, As- suriyanın paytaxtı Neynəvada peyğəmbərlik etmişdir. Ərəb tarix- çiləri Neynəvanı Mosul kəndlərindən biri olduğunu göstərirlər». (1. s. 145). «Qurani-Kərim»də Yunisin yüz min nəfərə və ya daha çox adama peyğəmbər olaraq göndərilməsindən bəhs edilir. Qurani-Kərim. Əl-Ənam («Davar») surəsi. 86. Biz həmçinin İsmailı əlyəsəyi. Yunusu və Lutu da hidayətə qovuşdurur və onları (özləri ilə bir dövürdə yaşayan bütün) insanlardan üstün etdik (4. s. 137). Qurani-Kərim. Əş-Saffat («Cərgə-cərgə durnalar») surəsi. 139. Həqiqətən, Yunis da /Bizim tərəfimizdən göndərilmiş/ peyğəmbərlərdəndir! 140. (Ya Peyğəmbər!) Yadına sal ki, bir zaman o, (qövmünün küfrü üzündən yük və adamla dolu bir gəmiyə qaçmışdı). 141. (Gəmidə olanlar) püşk atmış və (püşk ona düşdüyü üçün) məğlubedilənlərdən olmuşdu. (Yunus gəmiyə mindiyi zaman gəmi yerindən tərpənməmiş, buna görə də sərnişinlər-yəqin ki, içərimizdə ağasından qaçmış kölə vardır-demişlər. Gələnin kim olduğunu bilmək üçün püşk atılmış və o, Yunisa düşmüşdü. Yunus özünü dənizə atmağa məcbur olmuşdu). 142. (Yunus Allahın izni olmadan qövmün tərk edib getdiyinə görə) özünü qınadığı halda (dənizə atılarkən) balıq onu udmuşdu. 143. Əgər o, (Allahı) çox təqdis edənlərdən (namaz qılan- lardaq) olmasaydı. 144. Yəqin ki, balığın qarnında qiyamət gününə qədər qalardı. 145. Nəhayət, o xəstə olduğu halda onu boş bir yerə (sahilə) atdıq.
146. Və (başı) üstündə (ona kölgə salmaq üçün) iri yarpaqlı bir ağac (yaxud qabaq tağı) bitirdik. 147. Biz onu yüz min nəfərə və ya daha çox kimsəyə peyğəmbər göndərdik. 148. Nəhayət, onlar ona (Yunusa) iman gətirdilər və Biz də onlara müəyyən vaxtadək (ömürlərinin axırına kimi) gün-güzəran verdik. (4. s. 450). Qurani-Kərim. Əl-Ənbiya («Peyğəmbərlər») surəsi. 70
87. Zün-Nunu (balıq sahibi Yunusu) da xatırla! Bir zaman o (küfr etməkdə həddi aşmış ümmətinə qarşı) qəzəblənərək çıxıb getmiş və (Bizə xoş gəlməyən bu səbirsizliyinə görə) onu möhnətə düçar etməyəcəyimizi (gücümüzün, yaxud hökmümüzün ona yetməyəcəyini) güman etmişdi. Amma sonra qaranlıqlar içində (balığın qarnında: gecənin yaxud dənizin zülmətində): «Pərvərdigara! Səndən başqa heç bir tanrı yoxdur. Sən pak və müqəddəssən! Mən isə, həqiqətən, zalimlərdən olmuşam (əmrinə qarşı çıxaraq özümə zülm eləmişəm)» -deyib dua etmişdi. 88. Biz onun (Yunusun) duasını qəbul buyurduq və (balığın qarnından çıxartmaqla) onu qəmdən qurtardıq. Biz möminlərə belə nicat veririk!(5.s.328). Qurani-Kərim: Nun və ya qələm surəsi. 48. (Ya Rəsulum!) Sən öz Rəbbinin hökmünə səbr et və balıq sahibi (Yunus peyğəmbər) kimi olma (risaləti təbliğ etməyi yerə qoyma). O zaman o, (balığın qarnında) qəm-kədər içində boğula- raq (Rəbbinə) dua etmişdi. 49. Əgər Rəbbindən ona bir mərhəmət, nemət yetişməsəydi,o, məzəmmət olunaraq quru yerə (səhraya) atılacaqdı. 50. Amma (tövbə etdikdən sonra) Rəbbi onu (öz bəndələri içə- risində) seçdi və salehlərdən (peyğəmbərlərdən) etdi. (5. s. 565). Rəvayətə görə, Yunus 33 il bütpərəstliyə tapınıb fitnə-fəsad törədən Neynəva əhlinin təkallahlığa çağırmış, yalnız iki nəfərdən başqa şəhər əhli ona inanmamış, öz müşrikliyini və bəd əməllərini davam etdirmişdir. Artıq usanmış Yunus Rəbbini çağırıb şəhər əhlinə qarğış edir. Bu zaman Tanrıdan ona vəhy nazil olunur ki, daha qırx gün adamları haqq dininə çağırsın.Yunis 37 gün heç bir irəliləyiş olmadığını və adamların öz kafirliklərində qaldığını görərək onların 3 gün içərisində dəhşətli əzaba düçar olacaqlarını deyib şəhəri tərk edir. Yunisin bu hərəkəti Tanrı tərəfindən dözümsüzlük və səbirsizlik kimi qarşılanır (Nun və yaxud qələm surəsi. 48-50-ci ayələr). Yunis Neynəvanı tərk edib dərya sahilinə gəlir, bir gəmiyə minir. Dini rəvayətlərdə onun gəmidə olanlar tərəfindən dənizə atıldığı göstərilir. Gəminin dənizdə hərəkət etmədiyinə görə onu Yüklə 1,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|