Dərsliyə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin 21 aprel 2003-cü IL tarixli 305 saylı əmri ilə qrif verilmişdir

152 
 
• 
Бяйаннам янин “електрон” сцрятинин 
йарадылм асы. 
• 
ЙЭБ-нин ф
орм ат-м янтиг и йохлам а усулу 
иля йохланм асы 
Эюм рцк Брокери
• 
Форм ат-м янтиг и йохлам анын апарылм асы 
• 
ЙЭБ-нин г ейдиййатдан кечирилм яси 
• 
Малын кодунун ХИФЯН-ля дцзэцн тяйин 
олунм асы. 
• 
Малын м иг дарынын йохланылм асы. 
• 
Малын м яншя юлкясинин йохланылм асы. 
• 
Г ейри-тариф
 тянзим лянм я тядбирляринин 
йохланылм асы 
• 
Эюндярм я вя кючцрцлм я шяртляринин 
йохланылм асы 
• 
Мала бахышынын апарылм асы 
Ы
даряетм я г ярарларынын г ябулу: 
• 
Малын бурахылышы; 
• 
Ялавя сянядлярин тяляб едилм яси; 
• 
Сянядляр “Г ачаг м алчылыг вя ЭГ П” 
бюлм ясиня эюндярилир; 
• 
Рясм иляшдирилм я просеси там  дайандырылыр. 
Mяrkяzi baza
 
S 
Я 
H 
V 
L 
Я 
R 
 
P 
R 
O 
T 
O 
K 
O 
L 
U 
  
S 
 
 
 E 
 
 
 R 
 
 
 V 
 
 
 E 
 
 
 R 
Мялум ат инзибатчысы 
Maliyyя шюbяsi
Йцк шюбяси
Сянядлярин йохланылм асы 
 
• 
Малын м яншя юлкясинин йохлам асы. 
• 
Эюндярм я вя кючцрцлм я шяртлярин йохлам асы. 
• 
Эюм рцк дяйяринин йохланылм асы
 
 
 
GRNAS'>    SXEM 2.  "Gömrük rəsmiləşdirilməsi və nəzarətinin avtomatlaşdırılmış sistemi"nin funksional 
sxemi 
 
GRNAS proqram təminatına yalnız gömrük orqanının gömrük serverində qeydə alınmış istifadəçi 
qoşula bilər. Əgər daxil edilmiş ad və şifrə sistemdə qeydə alınmış istifadəçilər cədvəlində iştirak edirsə və bir-
birinə uyğundursa, onda qeydə alınmış istifadəçiyə gömrük orqanının lokal şəbəkəsində  GRNAS proqram 
təminatının onun sistemdə vəziyyətinə uyğun gələn modulları ilə işləmək imkanı verilir. 
Vəyannamənin doldurulması üçün GRNAS Proqram təminatından istifadə edən və gömrük organının 
lokal şəbəkəsində işləyən gömrük Brokerləri "BROKER" modulundan istifadə edirlər..  
GRNAS proqram təminatından istifadə etməklə gömrük orqanlarının "AİS və statistika" şöbələrinin 
əməkdaşları elektron gömrük bəyannamələrinin qəbulu və qeydiyyatı, bəyannamələrdən təşkill olunmuş 
verilənlər bazaları  və sorğu bazası ilə  məşğul olmaq imkanına malikdirlər. Eyni zamanda həm maliyyə 
şöbəsinin  əməkdaşları, həm də yük şöbəsinin  əməkdaşları GRNAS proqram təminatından istifadə etməklə 
müvafiq funksiyaları yerinə yetirirlər. 
Gömrük rəsmiləşdirilməsi və  nəzarətinin  şəffaflığını  təmin etmək, fiziki və hüquqi şəxslərin 
məlumatlandırılması üçün gömrük orqanlarında informasiya köşkləri fəaliyyət göstərir. İnformasiya köşklərində 
rəsmiləşdirilmədə istifadə olunan bütün normativ-hüquqi sənədlər, mal nomenklaturası  və müvafiq tarif 
dərəcələri yerləşdirilib. Xarici-iqtisadi əlaqələr iştirakçısı informasiya köşkünə müraciət edərək şəffaf şəraitdə 
lazımi məlumatı  və eyni zamanda gömrük rəsmiləşdirilməsi barədə  GRNAS-dan müvafiq məlumatı  əldə edə 
bilir. Məsələn, köşkdən malların idxal və ixracı zamanı çox vacib olan aşağıdakı məlumatları almaq olar. 
Mal və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi Azərbaycan 
Respublikasının Gömrük Məcəlləsi və digər qanunvericilik aktları ilə müəyyən edilmiş qaydada seçilmiş 
gömrük recimlərinə uyğun olaraq həyata keçirilir.   
Eyni zamanda informasiya köşkündən lisenziyalaşdırma qaydaları  və lisenziya tələb olunan mallar, 
xarici ticarətdə istifadə olunan anlayışlar və  bəzi terminlər, güzəştli mallar, mədəni sərvətlərin keçirilməsi 
zamanı tələb olunan qaydalar və bir çox digər qaydalar haqqında məlumatlar əldə etmək mümkündür.  
Dövlət Gömrük Komitəsinin  ON LİNE    rabitə kompleksinin geniş tutumuna, cari informasiya və 
telefon-faks mübadiləsinə  xələl gətirmədən videorabitə sisteminin təıtbiqi ilə videokonfrans sistemi 
yaradılmışdır. Videokonfrans sistemi konfrans iştirakakçılarına  yüksək effektli vizual və audio ünsiyyət imkani 
yaradır.  Ən muasir videorabitə texnologiyasi vasitəsilə sistem aydin və  təmiz təsvir, kristal saf səsin 
ötürülməsini təmin edir. 

---

153 
 
 Tənzimlənə bilən rabitə zolağı, Stereo Surround səs standartı, videotəsviri və səsi əlaqələndirən sistem 
videokonfranslarda təbii ünsiyyətin yaradılmasına xidmət edir. Kompleks çox asan idarə olunur  və xüsusi  
hazirliq tələb etmir. 
Dövlət Gömrük Komitəsini, Astara, Xaçmaz və Tovuz gömrük idarələrini birləşdirən videokonfrans 
sisteminin birləşmə sxemi aşağıdakı şəkildə verilmişdir. 
Gömrük işinin əsas məsələlərindən biri də sərhəddən keçirilən mal və nəqliyyat vasitələrinə nəzarəti və 
onların rəsmiləşdirilməsini təşkil etməkdir. Bildiyimiz kimi sərhədi keçən mal və  nəqliyyat vasitələri idxal, 
ixrac və tranzit kimi keçə bilir. Mal və  nəqliyyat vasitələrinə  nəzarət etmək üçün daşınma cədvəllərindən 
istifadə olunur və təyinat gömrük orqanlarına telefonoqramla onlar haqqında məlumatlar ötürülür (Sxem 3):.  
 
 
 
 
 
  
 
 
 
 
                                                                              
 
 
 
                                                                     
 
 
 
 
 
 
 
                                    
 
 
 
 
 
 
   
SXEM 3.  Videokonfrans sisteminin birləşmə sxemi 
 
Azərbaycan Respublikasının ərazisini keçən nəqliyyat vasitələrinə gömrük nəzarətini  həyata keçirmək 
məqsədilə giriş  və  çıxış, həmçinin daxili gömrük orqanlarına məlumatın tez və operativ şəkildə otürülməsini 
təmin etmək üçün "Çatdırma" proqram təminatı hazırlanmışdır. 
Gömrük sərhədinin keçən nəqliyyat vasitələrinin elektron qeydiyyatı aparılır. Nəqliyyat vasitələri 
haqqında məlumatların giriş gömrük orqanında məlumat bazasına daxil olunmasından sonra fayl şəklində 
müvafiq məlumat hazırlanır və  "İnternet" sistemi ilə elektron poçt vasitəlsilə  təyinat gömrük məntəqəsinə 
göndərilir. Giriş gömrük orqanında nəqliyyat vasitələri haqqında olan məlumatlar məlumat bazasında nəzarətdə 
saxlanılır. Təyinat gömrük orqanında yükün gəlməsi haqqında məlumat alındıqdan sonra inspektor elektron 
müqayisə nəticəsində həmin yükü nəzarətdən çıxarır. Giriş gömrük orqanında yüklərin nəzarətdən çıxarılması 
üçün müvafiq elektron cavab hazırlanır və poçt vasitəsilə göndərilir. Giriş gömrük orqanından göndərilmiş, 
lakin nəzarətdən çıxarılmayan yüklər haqqında qaçaqmalçılıq və gömrük qaydalarının pozulması  şöbəsi 
tərəfindən tədbirlər görülür.  
Son illər ərzində Azərbaycan Respublikasının xarici ticarət dövriyyəsində fiziki şəxslərin xüsusi çəkisi 
artır.  Fiziki şəxslər tərəfindən gətirilən mallar üçün gömrük prosedurlarının sadələşdirilməsi məqsədilə 
kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan malların rəsmiləşdililməsi zəmanı gömrük mədaxil 
orderlərindən istifadə olunur. Fiziki şəxslər tərəfindən gətirilən yüklərin rəsmiləşdirilməsi üçün tətbiq olunan 
Tovuz 
G
ömrük
İdarəsi
 
DGK 
Xaçmaz
 
Gюmrük 
İdarəsi 
Astara 
G
ömrük
İdarəsi 
Aztelecom 
Xaçmaz
 
ATS 
Astara 
ATS 
Tovuz 
ATS 

---