OZAN DÜNYASI № 3(6), 2011
73
Анкарадан Гарса гайытдым. Орада бир нечя иш адамы, сянят адамы,
дювлят рясмиси иля эюрцшдцм. Ашыг Камандары Гарса дявят етмяк арзу-
сунда олдугларыны билдирдиляр. Вятяня гайыданда устад ашыг Камандарла
эюрцшдцм. Тцркийя тяяссцратlarымы, ону Тцркийяйя дявят етмяйя щазыр
олдугларыны данышдым. О, разы олдуьуну билдирди. Иншаллащ, Тцркийяни дя
эюрярям, - деди. Тцркийяйя nювбяти сяфярим заманы Эцръцстан радиосу,
еляъя дя Гарс радиосу цчцн ustad aşıqdan бир мцсащибя алдым. Бу
мцсащибядя бюйцк устад саз-сюз барясиндя юз эюзял фикирлярини бюлцшцр.
Тцркийяйя, тцрк дцнйасына сонсуз мящяббят щиссини бир даща ачыглайыр.
Тяяссцф ки, бу устад ашыг Тцркийяни эюря билмяди. Мцсащибядян бир нечя
ил сонра узун сцрян хястяликдян дцнйасыны дяйишди.
* * *
- Устад, илк суалым белядир: Сизъя, саз нядир?
- Bизим оъаьымыза xош эялмисян, Мирзя мцяллим. İndiyədək бир
нечя дяфя бизя эялибсян və heç vaxt da nарaзы эетмямисян, yəqin ki, бу
дяфя дя наразы эетмязсян.
Мяня еля эяlир ки, биз индийядяк «саз нядир» сющбятинин цстцндя
чох дайанырыг. Беля суаллар минлярля олуб, mинлярля də ъаваб верилиб. Саз
сяняти бизим яъдадымыздан цзцбяри бабаларымызын нярясидир, няняля-
римизин лайласыдыр. Саз о няряни, о лайланы ифа едир. Саз халгын дярдини,
севинъини, тойуну, байрамыны тяряннцм едир. Саз сяняти хязинядир, бюйцк
бир анлайышдыр, бюйцк бир няьмядир, сюз бащарыдыр, сюз дярйасыдыр. Мян
арзу едирям ки, бизим ХХЫ ясрин индики мярщялясиндя дцнйайа эялян
кюрпялярдян башламыш, щеч ким индян сонра мягамы эяляндя чятинлик
чякмясин, ня мянада, индики нясилляр ки, вар 18-20 йашында, онларын ся-
нятдян анлайышы, мян дейярдим ки, йохдур. Буну данмаг олмаз, sənəti
bilənlər чох аз-аздыр. Бунлар индян сонра дцзэцн дярк етсинляр саз
сянятини, бабаларымызын, яъдадларымызын сянятини, милли сянятимизи. Бир
миллятин нцмайяндяси, истяр эянъ олсун, истярся дя йашлы, юз милли сяня-
тиня гиймят вермирся, ону анламырса, ону дуймурса, онун ешги иля
эязмирся, доланмырса, она ня ад вермяк олар? Бу, мялум шейдир. Мян
арзу едирям ки, бцтцн сяняткарлыьымыза да, сяняткарларымыза да Aллащ
инсаф версин, аьыл версин, баъарыг версин, сяняти дцзэцн ифа етсинляр.
Устадларындан ня тящяр алыбларса, еляъя ифа етсинляр. Отурушуна, дурушуна,
давранышына, данышыьына, мяълис апармасына, щансы сюзцн щансы мягамда
дейилмясиня, мяълисдя hansı сюзц демяк олар, щансы сюзц демяк олмаз,
бах, беля бир шяртляря ямял етсинляр. Бюйцйцн бюйцк йерини, кичийин кичик
йерини билсинляр, юзцнц идаря елямяйи баъарсынлар, сянятя гуллуг елмяйи,
сянятин пящризини сахламаьы баъарсынлар. Беляликля, сянятин инкишафы
OZAN DÜNYASI № 3(6), 2011
74
щяйатда даща эюзял олар,
чцнки о сянятя гуллуг едян
юмрцнц-эцнцнц она щяср ет-
мялидир, сянятля бярабяр шам
кими йанмалыдыр. Онда ся-
нятин гиймяти дя олаъаг, ан-
ламайанлар да сяняти анла-
йаъаг. Йунис Əмря, Aллащ
она рящмят еləсин, дейирляр,
беля йазмышдыр: «Билмяйян
ня билсин бизи, билянляря са-
лам олсун». Хейр, Ямря бе-
ля дейиб:
Билмяйянляр билсин бизи (нлар
да
юйрянсин),
Билянляря дя салам олсун.
Эянъ нясли беля тярбийя
етмяк лазымдыр, гой, билмя-
йянляр билсин, билянляр дя йа-
шатсын, халга чатдырсын.
-Саь олun, устад. Йунис Əмрядян данышдыныз, mящз ел Йунис Əмря
саза бюйцк гиймят вермиш, бцтцн шеiрляри саз цстя кюкляняряк
йазылмышдыр.
- Елядир.
- Устад, Сизи няинки Борчалыда vя Азярбайъанда, цмумяйитля, тцрк
дцнйасында йахшы таныйырлар. Неъя олду ки, Сиз ялинизя саз эютцрüb
ашыглыг етмяйя башладыныз ?
- Чох эюзял суалдыр, лаp йериня дя дцшдц. Мяним бу сянятя гуршан-
маьымын, бу сянят дцнйасына дцшмяйимин, сянятя йахынлашмаьымын,
«мян ашыг олаъаьам» демяйимин доьрудан да бир-бириня охшамaйан
йоллары вар. Мян о дедикляримизи хырдаламырам, еля бир-икиъя ясас амил-
ляри дейирям ки, сяняткар var ki, данмаг олмаз. Amma eləsi də вар, де-
йир ки, бу сянятдя газанъ чохдур, эюрцм мян ня тящяр ашыг ола билярям.
Бир нечя щава охуйарам, ел дя мяни məclislərə апарар, доланanışıьым
бурдаn çıxar. Бeləsindəн ашыг олмайаъаг. Бу, мяним сюзцмдцр. Мян
даща хырдаламырам, чцнки сизин щамыныза мялумдур. Щявяскар aşıqlara
gəldikdə, гой щявяскар чох олсун, мян арзу едярдим ки, щяр евдя бир
OZAN DÜNYASI № 3(6), 2011
75
саз олсун. Онда сазын гядри билиняъяк, чцнки биз азярбайъанлыйыг, kю-
кцмцз тцркдцр. Bизим лайламыз вар, няьмямиз, гошгумуз вар, ня тящяр
дейир Баба Шенлик? Сюз олан йердя саз олмалыдыр, саз олан олан йердя сюз
олмалыдыр, елядирми?
İндиki kimi эюзцмцн габаьындадыр, кечмиш Советляр Иттифагы дюв-
рцндя олан бир щадисядир, mяним ушаглыьым о дювря тясадцф едир. 11-12
йашларында idim. Ашыглар эялярди бизим елляря, обаларымыза тойлара, мц-
яййян йерлярдя консертляр də верярдиляр. Onları бир нечя дяфя dinlədik-
dən sonra бу ешгя дцшмцшям ки, мян дя еля ашыг олам. Qялбимдя тут-
мушам ки, илащи, мяня еля бир ъясарят вер, шцур вер ки, мян saz чалмаьы
баъарым. Инанын ки, дюврцн беля бир вахты олуб, щеч ялимиздя пул да
олмайыб ки , мян эедям балаъа бир саз алıb эятирям. Тахтадан юзцм
дцзятмишям саз шяклиндя. Мяним поемам вар, oraда да йазмышам.
Демяли, дюрдбуъаг шяклиндя чярчивяйя бянзяр, мисмарламышам бир-
бириня, сонра да она гол атмышам.
- Бяс симлярин йериня?
- Щя, onu da дейим. Сим йох, симляри юз дилимиздя дейяк, кечмиш
гарапапаьыг, тярякямяйик, симляри о мяфтиллярдян чякмишям. Мяфтил
дейярдик о вахт. Mцяййян ишлярdя ишлядирди ону сяняткарлар. Онлардан
эятириб баьламышам və bир нечя эцнцн ичярисиндя башламышам чалмаьа.
Allah bütün кечянляримизя рящмят еləсин, мяним анам Косалыdan,
атам isə Kürüstü Кяпянякчиdənдир. Орда ана евиндя олан вахт биз эе-
дярдик rəhmətlik Абдаллы Кяримin bağına. Онун баьындан мейвя
алардыг, ня иля алардыг? Она тахыл апарардыг, гарьыдалы апарардыг. Тахылы,
гарьыдалыны алıb, онун явязиня бизя мейвя верярди. Bir dəfə mян ора
йахынлашанда эюрмцшям саз сяси эялир. Щямин бу баьын баьбаны яйляшиб,
саз синясиндя охуйур. Uшаглар мейвяни алыб гайыдыблар, mян isə юзцм-
дян асылы олмайараг гуруйуб галмышам bу сазын гаршысында. Сонра бу
адам чаьырар, бажыоьлу, бир йахын эял эюрцм (инди чаьырмасын), яйя, сян
ня йаман бахырсан, бажыоьлу. Олмуйа саз хошуна эялир, чала билирсянми?
Ушаьам, демишям ки, ня билим. Sазы вериб, мян də əlimə алан кими чал-
мышам. Бялкя дя bu, юзцм дцзялтдийим алятин тясири алтында олуб. Бар-
маьым йаваш-йаваш симя йатыб, эютцрмцшям сазы ялимя, башламышам о
кишинин чалдыьы щаваны чалмаьа, чцнки indicə ешитmişдим ону. Онун чал-
дыьы гядяр олмаса da, мян она бянзятмишям, о щейран галыб. Dейиб ки,
бажыоьлу, бу саз сяниндир, апар. Беля кишиляр вар иди, Aллащ рящмят еləсин.
Bu hadisədən bir az keçəndən sonra Кцрцстц вадисиндя хябяр yayıldı
ки, филанкясин ушаьына верэи верилиб. Мян евлийалар да эюрдцм. Бу,
Тцркийядя дя бяллидир. Щяр йердя бяллидир. Fəда олдуьум Щаъы Яфянди
бабам мяня раст олуб. О, мяня бу гисмяти бу щагг-тааланын ешгиня
верибдир. Ондан сонра мян башламышам йаваш-йаваш дилляря дцшмяйя.
Dostları ilə paylaş: |