38
olmayan şəkil; dekdun tərkib hissələrinin sürüşməsi; şəklin boş yerləri və əyrilikləri;
dekol, tensturalaşdırılmış kağız, yaxud parçanın ayrılması; parıltının olmaması; boyaq
maddəsinin axması və s.
Yuxarıda göstərilən nöqsanlardan başqa ekstruziya yolu ilə PVX
linoleumlarının alınması zamanı cədvəl 6-də qeyd olunan nöqsanlar əmələ gəlir.
Standartın tələblərinə müvafiq məmulat nöqsanları yol verilməyən və yol
verilən nöqsanlara bölünür.
Yol verilməyən nöqsanlara boşluqlar, çatlar, ləkələr, obloy, qabarit ölçülərinin
0,5%-dən çox olan qabarıqlar, boyaq maddəsinin ayrılması, tənzimlənmə izləri,
məmulatın xarici gcörkəmini dəyişməklə şəklin tərkib hissələrindən sürüşməsi və
boyaq maddəsinin axması aiddir.
Digər nöqsanlara məmulatın xarici görkəmini yoxlamamaq və ölçülərinin
(miqdarının) müəyyən edilmiş hüdudlarından çox olmamaq şərti ilə məmulatlarda yol
verilir.
Cədvəl 6. Ekstruziya üsulu ilə alınan PVX linoleumlarında
əmələ gələn nöqsanlar
Nöqsanların adı
Yaranma səbəbləri
Aradan qaldırılma yolları
Linoleumun səthində
çopuq yerlər
Çirklənmiş, yaxud çox nəm olan
material
Xammala nəzarət etmək və
lazım gəldikdə dəyişmək
Uzununa gedən zolaq
və izlər
Ekstruziya başlığının üzərində, yaxud
yarığında tikilişlər, yaxud digər cinsli
hissəciklər
Başlığı təmizləmək, yaxud
cilalamaq
Parıltının olmaması
Polimerin bir hissəsinin parçalanması
Məmulatın qeyri-düzgün şəraitdə
soyuması
Yarıq və başlığın pis cilalanması
Kütlənin pis qarışdırılması
Prosesin temperaturunun
təmizlənməsi
Soyuma prosesini
tənzimləmək
Başlığı cilalamaq
Vinti soyutmaq və onun
fırlanma sürətini azaltmaq
Nahamar səthi
Başlığın aşağı temperaturda olması
Ərintinin aşağı temperaturda olması
Ekstruziyanın yüksək sürəti
Başlığın temperaturunu
yüksəltmək
Başlığın temperaturunu
yüksəltmək
Vintin fırlanma sürətini
39
azaltmaq
Məmulatda görünən
kənar əlavələr
Çirklənmiş xammal
Torun tutulması
Başlığa tor qoymaq
Ekstruderin başlığındakı toru
dəyişmək
Gelşəkilli (bərk)
əlavələr, batıqlar,
şişlər
Yaxşı qarışdırılmamış xammal
Uçan maddələrin çoxluğu
Başlığın temperaturunun aşağı, yaxud
yüksək olması
Kütlənin tamamlanmamış deqazasiyası
Qarışdırıcının recimini
dəyişmək
Resepturanı dəyişmək
Başlığın temperaturunu
tənzimləmək
Kütləni vakuumlaşdırmaq
Səthindəki büzmələr
və dalğavari qatlar
Başlıqdan çıxan materialın pulsasiyası
Ərintinin həddən artıq qızması,
məmulatın soyumasının qeyri-
bərabərliyi
Ötürücünün fırlanma sürətini
dəyişmək, material
verilməsinin bərabər
sürətliyini yoxlamaq
Qızdırılmanı tənzimləmək,
soyumanı tənzimləmək
Uzunu boyu müxtəlif
qalınlıq
Kütlə verilməsinin pulsasiyası, vintin
dəyişən fırlanma sürəti, çəkilmənin dəyişən
sürəti
Torun tutulması
Ötürücünü tənzimləmək,
çəkici qurğunu təmir etmək
Toru dəyişmək
Eni boyu müxtəlif
qalınlıq
Başlıq yarığının ölçüsünün
bərabərsizliyi (eni boyu)
Torun bir hissəsinin əlavələrlə tutulması
Başlıq yarığının ölçüsünü
tənzimləmək
Toru dəyişmək
Məmulatın rənginin
dəyişməsi
Ekstruziyanın yüksək temperaturu
Pis qarışdırılmış piqment
Temperaturu azaltmaq
Qarışdırılma recimini yoxlamaq
Uzunu və eni boyu
möhkəmliyin azalması
Kütlənin pis qarışdırılması
Çəkilmə sürətinin pis tənzimlənməsi
Ekstruderin silindrində
təzyiqi artırmaq
Çəkilmə sürətini tənzimləmək
40
II FƏSİL.
TƏCRÜBİ HİSSƏ
2.1. PVX linoleumlarının istehlak xassələri və
onların göstəriciləri
Bütövlükdə, demək olar ki, istehlak xüsusiyyətlərindən asılı olmayaraq
məhsulun istehlak xassələri materialın strukturunda baş verən dəyişikliklər vasitəsilə
məhsulu xarakterizə edir.
Məhsulun istehlak xassələri hərtərəfli ifadə olunmuş və bu ifadə cəmiyyət üçün
faydalı olan və istehlakçı tərəfindən qoyulan tələbatın xarakteri və xüsusiyyətləri ilə
müəyyən edilir. Güman etmək olar ki, məhsulun hər konkret istehlak mərhələsində
onun istehlak xassələrinin strukturunu istehlakçıların cəmiyyət üçün faydalı olan
konkret tələbat vasitəsilə öyrənmək lazımdır. İstehlak xassələrinin ümumi strukturuna
yeni xassələr qruplarını süni olaraq cəlb etməyə ehtiyac yoxdur, çünki bu proses
keyfiyyətin yeni növlərinin yaranmasına (istehsal, istehlak və s.) gətirib çıxarır.
Məlumdur ki, istehlak xassələri vasitəsilə məmulatın keyfiyyəti reallaşdırılan
əmtəəşünaslıq kateqoriyasıdır. Məhsulun istehlak xassələri istehlak prosesində
məhsulun istehlakçı və ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqə zamanı onun xassələrinin
təzahürünə deyilir. «İstehlak xassələri» kateqoriyası və onun digər kateqoriyalarla
qarşılıqlı əlaqəsi ətraflı tədqiq edilmiş, konkret istehlak xassələri, o cümlədən konkret
mal qrupları üzrə qiymətləndirilmişdir.