ErməNİ saxtakarliğI. Yalan üZƏRİNDƏ qurulan tariX



Yüklə 32,2 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə95/95
tarix08.03.2018
ölçüsü32,2 Kb.
#30953
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   95

- 263 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX
zərurətdən, ekstremal həyat tərzindən irəli gəlib. Onun bəzi növlərini quru halda 
həftələrlə, aylarla saxlamaq mümkündür. Köç və ya səyahət zamanı yola belə 
növ çörək götürmək əlverişli idi. Quru lavaşı azca nəm etməklə yeməyə hazır 
vəziyyətə gətirmək olur. İçərisi doldurulmuş lavaş dürmək 
(dürüm) adlanır. Bu 
sözə qədim türk mətnlərində rast gəlinir və o, dür/tür  (
çevirmək, fırlatmaq, 
eşmək, bükmək) türk feli ilə bağlıdır.
461
 Yeri gəlmişkən, ermənilər lavaş çörəyi 
ilə birgə qədim türk sözü olan “dürmək” kəlməsini də mənimsəməyə çalışırlar.
Bir məqamı da qeyd etmək vacibdir: lavaş heç də sırf çörək adı deyil. Bu söz 
yayılaraq nazik şəkildə bişirilən bir sıra qida məhsullarına da aid edilir. Məsələn, 
Türküstanda orta əsrlərə aid ədəbi dil olan qədim çağatay dilində “lavaş” 
sözü həm nazik əşyalara, həm də qida növlərinə şamil edilirdi. Nazik yayılmış 
çörək də bu siyahıya daxildir.
462
 Azərbaycanda isə alça, gavalı, zoğal və digər 
meyvələrdən hazırlanmış turş, yayılmış şirə qurusuna da “lavaş” deyilir. Nazik 
yayılmış lavaş çörəyi isə türk dünyasında daha çox “yuxa”, “yuka”, “yuyqa”, 
“yuvqa”, “yufka”, “juka”, “jupka” və bu kimi adlarla da tanınır. Bu sözlər isə XI 
əsrdə yaşamış görkəmli alim Mahmud Kaşqarinin lüğətində qeyd olunduğu 
kimi, 
“laylanmış, təbəqələnmiş kökə”  anlamını verir. 
463
Bu incəlikləri 
bilməyən ermənilər 
məhz lavaş çörəyini 
“lavaş” adlandırır və bu 
da, ən azı onların bu 
sözü türk dili, ənənələri 
və mədəniyyətindən 
kortəbii şəkildə 
mənimsədiklərinin 
göstəricisidir. Odur 
ki, ermənilər “lavaş” 
sözünü erməni 
dilində izah etmək 
üçün çox uğursuz “dəlillər” gətirməyə çalışırlar. Məsələn, Ermənistan Sovet 
Ensiklopediyasında da bildirilir ki, guya “lavaş” sözü iki erməni sözündən – “law” 
(yaxşı, xoş) və “aš” (qida) sözlərinin birləşməsindən yaranıb. Üstəlik, “aš” sözü də 
461 
 Древнетюркский словарь, АН СССР. Ленинград, 1969
462 
 Şeyx Suleyman Efendi’s. Çağatay-osmanisches wörterbuch, Budapest,1902
463 
 Древнетюркский словарь, АН СССР. Ленинград, 1969
Türk xalqlarının ortaq çörək məmulatı - lavaş


- 264 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX
türkcədən mənimsənilmiş kəlmədir. Qədim və ortaq türk dilində olan bu söz
464
 
Tuvadan Balkanlara qədər türklərin dilində və mətbəx terminləri içərisində yer 
tutur. Yeri gəlmişkən, ermənilərin “law” sözünün də Hind-Avropa dillərində 
bənzəri yoxdur və o, daha çox çuvaş türklərinin dilindəki “layax” 
(yaxşı, xoş)
465
 və 
mari dilindəki “müsbət” anlamlarını verən “lavaşa”
466
 sözünə daha çox uyğun gəlir. 
Maraqlıdır ki, müasir erməni dilində və həmçinin qədim erməni dili olan qrabarda 
da “lavaş
 sözünə rast gəlinmir. Bu lüğətlərdən bəzilərində “lavaş” (լաւաշ) 
kəlməsinin tərcüməsi “yaxşı olmaq”, “yaxşılaşmaq”, “xoş olmaq” felləridir. Bunların 
isə, göründüyü kimi, çörəklə heç bir əlaqəsi yoxdur. Məsələn, Matias Bedrosyanın 
1879-cu ildə Venesiyada çap olunmuş ermənicə-ingiliscə qrabar lüğətində də 
“lavaş” sözü bu cür tərcümə olunur.
467
 Yenə də 1908-ci ildə İstanbulda dərc olunan 
Malxazyanın ingiliscə-ermənicə lüğətində “çörək” sözü 
hats (հաց) kimi keçir.
468
 Bu 
ermənicə lüğətdə də “lavaş” sözünə rast gəlinmir. Bu sözə 1905-ci ildə İstanbulda 
nəşr olunmuş Papazyanın lüğətində də rast gəlmək mümkün deyil.
469
1749-1908-ci illər ərzində nəşr olunmuş bütün erməni dili lüğətləri üçün 
“lavaş” sözü yabançı köklü söz olub. Belə çıxır ki, ermənilər “lavaş” sözünün 
özü kimi, nazik çörək olan lavaşın hazırlanma mədəniyyətini də qonşulardan 
mənimsəyiblər. Əlbəttə ki, burada alçaldıcı, ayıb sayılacaq heç nə yoxdur. Amma 
yaxın keçmişdə qonşu xalqın mədəniyyətindən mənimsənilmiş mədəniyyət 
elementini müstəsna olaraq özününküləşdirmək cinayətdir. Həm də bu, dövlət 
siyasəti  səviyyəsində həyata keçirilən oğurluq, fırıldaqçılıqdır. Şübhəsiz ki, 
haradasa, 100 il əvvələdək ermənilər bu gün “erməni lavaşı” adlandırdıqları çörəyi 
kütləvi şəkildə bişirmək ənənəsinə malik olmayıblar. Onlar bu çörək növünü 
məhz Azərbaycan çörəkxanalarına sifariş verirdilər. Erməni folklorunda hətta 
qafiyəyə salınmış bir bənd də var idi. Onun təxmini tərcüməsi belədir: 
“Erməni 
oğlan uşağını türk yuxası (lavaşı) ilə bəslə”. Onlar lavaş çörəyinin hazırlanma 
ənənəsini Azərbaycan torpaqlarına köçürüldükdən sonra məhz Azərbaycan 
türklərindən öyrəniblər. Çünki Türkiyə ərazisində yaşayan ermənilər də “lavaş” 
sözündən istifadə etməyiblər. Erməni mənşəli sovet türkoloqu və dilçisi Ervand 
Sevortyanın tərtib etdiyi “Türk dillərinin etimoloji lüğətində” də qeyd edilir 
ki, türk dillərindən alınmış bu söz bir çox Qafqaz dillərinə daxil olmuşdur. 
464 
 Yenə orada
465 
 Ашмарин Y. Словарь чувашского языка, VIII cild. Çeboksarı, 1935
466 
 Словарь марийского языка, III cild. Yoşkar-Ola, 1990-2005, 
467 
 New dictionary Armenian English by Matthias Bedrossian. Venesiya,  Müqəddəs Lazar Erməni Akademiyası, 
1875-1879
468 
 E.Malkhassian. Dictionary English, Armenian and armeno-turkish. Stamboul, 1908
469 
 Z.D.S.Papazian. A practical dictionary Armenian-English. İstanbul, 1905


- 265 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX
Tam aydınlıq üçün E.Sevortyanın lüğətində “lavaş”
  sözünün türk dillərində 
etimologiyasından bəhs edən sözlük məqaləsinin bir parçasına diqqət yetirək: 
· 
nazik yayılmış xəmirdən bişirilmiş çörək, fətir növü, nazik dəyirmi çörək, süfrədə 
istifadə oluna biləcək fətir; 
· 
yağda bişirilmiş yastı, dəyirmi, kişmişli, bəkməzli və ya mürəbbəli xəmir məmulatı 
(börək);
· 
laylanmış kökələr;
· 
buğda unundan bişirilmiş nazik xəmir şirnisi;
· 
turş meyvələrdən hazırlanaraq, laylarla qurudulmuş meyvə bəkməzi;  
· 
nazik laylarla qurudulmuş turş meyvələrin riçalı; 
· 
nazik, yastı gümüş parçası.
470
Beləliklə, mayasız xəmirdən hazırlanmış lavaş tarixən Qafqazda, Türkiyədə, 
İranda, Orta Asiya və Volqaboyu bölgələrində yayılmışdır. Bəzi Şərq ölkələrində 
isə bu çörəyin öz regional adları vardır. Təkcə elə bu səbəbdən erməni tərəfinin 
bu məmulatı müstəsna olaraq öz mədəniyyətinə aid etmək cəhdləri heyrət 
doğurur.  “Lavaş”
  sözü bir çox türk dillərində yayılıb və yalnız çörək adı deyil. 
Bu kəlmə bir çox nazik, yayılmış, laylanmış qida növlərinə də aid edilir. Erməni 
dilinin daşıyıcıları isə türk dilinin bu incəliklərini bilmədən “lavaş”
  sözünü 
sırf nazik yayılmış çörəyə şamil edirlər. “Lavaş” sözü XIII əsr türk mətnlərində 
qeydə alındığı halda, erməni lüğətlərində bu sözə hətta XVIII-XIX əsrlərdə 
və XX əsrin əvvəllərində də rast gəlinmir. Qeyd edək ki, hələ XX əsrin birinci 
yarısında erməni mütəxəssisləri öz kitablarında lavaşın türklərə aid edilən mətbəx 
nümunəsi olduğunu etiraf edirdilər. Məsələn, 1940-cı ildə Moskvada “Azərbaycan 
mətbəxinin 50 yemək növü” adlı kitab 
(tərtibçilər S.İ.Mesropyan və V.İ.Sxirtladze)  
nəşr olunmuşdu. Müəlliflər Azərbaycan mətbəxinə aid olan “lülə kababı” barədə 
izahat verərkən, hazırlandıqdan sonra onun “Azərbaycan milli çörəyi olan lavaşa” 
bürünərək süfrəyə təqdim edildiyini yazmışlar.
471
 Təbii ki, S.İ.Mesropyan və 
V.İ.Sxirtladze kimi müəlliflər Cənubi Qafqazın mətbəxinə yaxından bələd idilər… 
470 
 E.Севортян. Этимологический словарь тюркских языков.VII том. Москва,1974
471 
 С.И.Месропян,  В.И.Схиртладзе. 50 блюд азербайджанской кухни. Москва, 1940


- 266 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX
Nazim Mustafa, Araz Gurbanov, Elshad Alili.
“Armenian Falsification: History founded on a deceit”
The book is devoted to the attempts of Armenian historians on the total 
distortion of historical facts of the Caucasian peoples and assimilation of their 
cultural heritage, as well as the disclosure of ethnopolitical goals hidden behind 
these activities. The book refers to the efforts of Armenians, who were deported 
by the Russian Empire from Iran and Turkey to the South Caucasus in the early 
18th century, trying to prove themselves as the “oldest autochthonous people” 
and the “owner of these territories”, and to falsify and to Armenianize the 
history, cultural heritage, and ethnic values of the peoples of this region.
Armenian falsification starts with registering the discovery of first fire in the 
history of humanity, creation of the first alphabet, weaving and carpet weaving, 
from invention of the wheel to the melting of metal, construction of first water 
channels, naming of the constellations, identification of chemical elements 
two thousand years before Mendeleyev, taming of horse and other domestic 
animals, development of fruit gardens, inventions of iron weapons and cars, etc. 
to the credit of Armenians.
Today there are no single people in the South Caucasus, whom Armenians 
do not have any claims against. Armenian falsification proves it in their claims to 
from religious beliefs to cultural patterns, from historical monuments to culinary, 
from geographical names to historical figures, from heraldic to numismatics of 
the Caucasian peoples. Observations show that the key principle of Armenian 
falsifications is based on the equalization and identification of “geographical 
affiliation” and “ethnic origin”. The explicit disclosure of these lies is also a 
necessary process as long as Armenian falsifications appear. Numerous studies 
have been conducted and the books have been published by many authors 
in Europe, Russia, Georgia, Turkey and Azerbaijan to reveal the true face of 
Armenian frauds.
The book exposes Armenian deceits in the three main directions. First, the 
peculiar responses were given to the frauds on Armenian history, statehood, 
and symbols based on mythology. Secondly, evidence of the groundlessness of 
attempts at Armenianization of music, dance and culinary of neighboring nations.
 In the book which targeted a wider audience, the authors narrated and 
criticized “historical facts” that Armenian religious historians and ethnographers 


- 267 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX
falsified and assimilated the state symbols of the peoples of the region, and 
distorted the Bible, including narratives that “the God has presented “Noah’s 
Ark” to the Armenians”, “the city of Dvin is the ancient capital of Armenians”, 
“Goddess Anahit is a symbol of the statehood of Armenia”, “the Armenian 
dynasty of the Arshaks”, “Irevan is an ancient Armenian city”, “Blue Mosque 
and Amir Saad tomb are monuments of the Persians and ethnic Turkmens”, 
“dolma and lavash are examples of ancient Armenian culinary”, “Armenians 
accepted the Christianity from Jesus Christ’s apostles and even send a letter 
to Jesus Christ, and he sent his portrait to the Armenian Christians who lived 
before the Christianity”.
In addition, an adequate response on the basis of historical facts and 
documents was provided to the Armenian claims on alleged “genocide of 1.5 
million Armenian” in Turkey in 1915, the “South-Western Caucasian Republic 
was founded in Eastern Anatolia under the auspices of Great Britain”, the 
“Armenian armed forces have not conducted genocide against the Turkish-
Muslim population in the Caucasus in 1905-1906 and 1918-1920”, “the 
voluntary relocation of Azerbaijani population from Armenia in 1948-1953” 
and “non-use of violence against Azerbaijanis living there in 1988-1989”.
Назим Мустафа, Араз Гурбанов, Эльшад Алили
“Армянские фальсификации. История, основанная на лжи”
Книга посвящена полному искажению армянской историографией и 
этнографией исторических фактов о народах региона, попыткам армян 
овладеть их материально-культурным наследием, а также раскрытию 
этнополитических целей,  скрываемых за этой деятельностью. В книге 
освещаются события начала XVIII века, связанные с массовой депортацией 
армян из Ирана и Турции на территорию Южного Кавказа, реализуемой 
Российской Империей, обусловленные этим попытки армян представить 
себя как “старейший автохтонный народ” и “владелец этих территорий”, а 
также предпринимаемые ими в этой связи попытки искажения истории 
народов данного региона и арменизации не принадлежащих им этнических 
ценностей и исторического религиозно-культурного наследия. Более 
того, первая в истории добыча огня, изобретение колеса, плавка металлов, 


- 268 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX
первый алфавит, искусство ковроткачества, строительство водных 
каналов, наименование знаков зодиака, разработка таблицы химических 
элементов за 2 тысячелетия до Менделеева, а также приручение лошадей 
и одомашнивание диких животных, посадка фруктовых деревьев, 
изобретение железных орудий и машин  приписываются “ее величеству” 
Армении. 
Сегодня на территории Южного Кавказа не найдется ни одного народа, 
к которому у армян не было бы каких-либо претензий. Эти претензии 
проявляют себя в присвоении религиозного и культурного наследия, 
исторических памятников и кулинарии, географических наименований 
и исторических личностей, а также геральдики и нумизматики. Как 
показывают наблюдения, основной принцип этой политики базируется 
на приравнивании “географической принадлежности” “этническому 
происхождению”. Учитывая наличие фальсификационной практики 
армян, выявление этих фактов представляет особую актуальность и 
целесообразность. Необходимо отметить, что в целях раскрытия армянских 
фальсификаций учеными европейских государств, а также России, Грузии, 
Турции и Азербайджана были проведены комплексные исследования и 
опубликованы книги. 
В представленной книге армянские фальсификации выявляются 
по трем основным направлениям. Первое направление охватывает 
ответы на фальсификации, основанные на мифологии и посвященные 
истории, государственности и символике армян. Второе – доказательства 
безосновательности попыток присвоения  армянами музыки, танцев и 
кулинарии соседних народов.  
В книге, предназначенной для широкой читательской аудитории, 
авторы дают критическую оценку фальсификациям и присвоению 
армянскими экспертами в области истории религии и этнографии 
государственной символики народов региона, грубому искажению 
Библейского учения, вымыслам о даре фрагмента Ноева ковчега  армянам, 
“историческим фактам” о “древней столице армян” городе Двин, Богине 
Анахит как о “древнем символе армянской государственности”, “армянской 
династии” Аршехидов, “древнем армянском городе” Иревань, “персидских 
и туркменских памятниках” Голубая  мечеть и мавзолей Амира Саада, 
“древних армянских кулинарных образцах” долма и лаваш, и наконец, о 
принятии христианства армянами непосредственно от апостолов Мессии 
Иисуса, а также о “письме армян Иисусу” и его “ответном даре в виде своего 


- 269 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX
портрета древнему армянскому народу, живущему еще до зарождения 
христианства”.
В исследовании предоставляются, основанные на исторических 
фактах и документах, ответы на армянские фальсификации и претензии 
относительно  “геноцида” 1,5 млн. армян” в 1915 году на территории 
Османской Турции, существования Юго-Западной  кавказской
 
демократической республики под "протекторатом англичан", реализация 
армянскими вооруженными формированиями политики геноцида в 
отношении тюркско-мусульманского населения Южного Кавказа в 1905-
1906 и 1918-1920 гг., “добровольного переселения” азербайджанских 
турков из Армении в 1948-1953 гг., а также  неприменения насилия в 
отношении проживающих там в 1988-1989 гг. азербайджанцев. 


N.Mustafa, A.Qurbanov, E.Əlili
Bakı-2018
ERMƏNİ 
SAXTAKARLIĞI
Yalan üzərində 
qurulan tarix 


- 273 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX


- 274 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX

Yüklə 32,2 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   95




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə