Əzizə Cəfərzadə
Yüklə 2,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
114 gҽldilҽr. QıĢı Ҽrçüvanda keçirdilҽr. Elҽ һҽmin һadisҽ dҽ burada baĢ verdi. Sҽn demҽ, Ҽlvҽnd Mirzҽnin razılığı ilҽ Cҽyirli Sultanҽli bҽy Ġsmayıla sui-qҽsd һazırlayıbmıĢ. O gecҽ Ġsmayılın çadırı qarĢısında Bayram bҽyin adamları, qapının ağzında isҽ onun bacısı oğlu Rҽһim bҽy keĢik çҽkirdi. Rҽһim bҽy o qҽdҽr sayıq olmuĢdu ki, һҽmin gecҽ sui-qҽsdin üstünü açmıĢ, Ġsmayılı xilas etmiĢ, özü isҽ baĢından yara almıĢdı. Elҽ bu vaxt ġirvanĢaһ Fҽrrux Yasarın TalıĢ һakiminҽ min tümҽn göndҽrib, Ġsmayılı tҽlҽb etmҽyini eĢitdilҽr. Yaralı Rҽһim bҽyi dҽ özlҽrilҽ götürüb Ҽrcüvanı tҽrk etҽmҽyҽ mҽcbur oldular. Sҽfҽr zamanı onu at üstündҽ, kҽcavҽdҽ daĢımalı oldular. Sҽfҽr isҽ xeyli çҽkdi, bir ilҽ yaxın.
Demҽk olar ki, һҽmiĢҽ yolda oldular. Hҽr iki xҽyanҽt qızılbaĢ ҽmirlҽrindҽn Bayram vҽ Rüstҽm Qaramanlının ҽlilҽ açılıb, Rҽһim bҽyin ҽlilҽ dҽf edildiyindҽn, onların dҽrҽcҽsi vҽ һörmҽti Ġsmayılın vҽ baĢqa müqҽrrҽb müridlҽrin yanında daһa da uca oldu. Ҽrcüvandan çıxaçıxda Türkiyҽ, ġam vҽ baĢqa yerlҽrҽ carçılar göndҽrib, onları din uğrunda, Ģeyx
www.vivo-book.com
115 Cüneyd vҽ Ģeyx Heydҽrin qatili ĢirvanĢaһlara qarĢı mübarizҽdҽ birliyҽ dҽvҽt etdilҽr. Özlҽri isҽ Qarabağa, Göycҽyҽ gҽldilҽr. Göycҽdҽ qaraqoyunlu ҽmirlҽrindҽn Sultan Hüseyn dҽ Ġsmayıla qarĢı xҽyanҽt vҽ qҽtl mҽclisi tҽĢkil etdi. Lakin qızılbaĢ ҽmirlҽri onun yağlı dillҽrinҽ aldanmayıb, Ġsmayılı Çuxur Sҽdҽ ötürdülҽr. Mҽclisҽ özlҽri getdilҽr. Belҽliklҽ, ҽmirlҽr öz mürĢidlҽrini bir sui-qҽsddҽn dҽ xilas etdilҽr. Ҽrzincanda bütün qızılbaĢ ҽmirlҽrinin yığıncağı çağırıldı. Ġsmayıl yığıncağa һamıdan ҽvvҽl yollandı. Sҽfҽrlҽrin ağır olmasına baxmayaraq Rҽһim bҽyin sҽһһҽti sürҽtlҽ yaxĢılaĢırdı. Odur ki, Çuxur Sҽddҽn Ġsmayılı Ҽrzincana mҽһz o – inanılmıĢ Qaramanlı nҽslinin nümayҽndҽsi müĢayiҽt etdi. Ҽrzincanda iki müһüm qҽrar qҽbul olundu:
1. Sҽfҽvilҽrҽ qarĢı qatı düĢmҽn mövqeyi tutan ġirvanĢaһ Fҽrrux Yasar ҽleyһinҽ tҽxirҽsalınmaz müһaribҽ baĢlansın. 2. Bunun üçün dҽ irҽlicҽdҽn maddi vҽsait vҽ һҽrbi sursat toplansın. Belҽliklҽ dҽ, qҽsb yolu ilҽ vҽsait toplamaq üçün Xınıslı Ġlyas www.vivo-book.com
116 bҽy MantaĢ qalasına, Xülafa bҽy isҽ Axalsıxa gedib sursat һazırlığı gördülҽr. Buradaca ġirvanĢaһ Fҽrrux Yasar din düĢmҽni elan olundu. Qazilҽr qazavat davasına baĢlayıb Ҽrzincandan ġirvana yollandılar. Ġndi artıq Ġsmayılın dҽstҽsindҽ yeddi mindҽn ziyadҽ atlı, bir o qҽdҽr piyada qazi var idi. Ҽrzincandan buraya qҽdҽr onun xeymҽsinin dҽyiĢmҽz gözҽtçisi Ģaһın xas alayının sҽrkҽrdҽsi Bayram bҽy Qaramanlının qazilҽri vҽ onların içindҽ dҽ bacıoğlusu Rҽһim bҽy var idi. Ġsmayıl bax, indicҽ gözünҽ daһa da qırmızı görünҽn һҽmin yaranı qaĢı üstündҽ gҽzdirҽn bu cavan qazinin qeyrҽti sayҽsindҽ sağ-salamat ġirvana gҽlib çıxa bilmiĢ, üç böyük tҽһlükҽdҽn xilas olmuĢ, müzҽffҽr sҽrkҽrdҽ vҽ һökmdar kimi qҽdim ġirvan torpağını fҽtһҽ baĢlamıĢdı. Bütün bu qırğınlar – bu qardaĢ qırğınları onun qҽlbindҽki Ģair guĢҽsinҽ toxunanda qeyri-ixtiyari yadına çox uzaq bir sҽһnҽ düĢürdü.
«UĢağın yaddaĢı kҽskin olar», deyiblҽr. Ġndi һökmdar o xırdaca yaĢında gördüklҽrinin һamısını böyük bir güzgüdҽ seyr edirmiĢ kimi xatırlayırdı. Atası Sultan Heydҽrin xaһiĢi www.vivo-book.com
117 ilҽ AlҽmĢaһ bҽyin qardaĢı Sultan Yҽqub ibn Uzun Hҽsҽnin iqamҽtgaһına yollanmıĢdı. Gedҽndҽ anası körpҽ Ġsmayılı da özüylҽ aparmıĢdı. Onsuz dura bilmir, һҽm dҽ uĢağı dayısına göstҽrmҽk istҽyirdi. Sultan Yҽqub o vaxtlar Tҽbrizdҽydi. Ġsmayıl һҽr Ģeyҽ böyük maraq vҽ yetikliklҽ baxan, yaĢına görҽ olduqca aydın fikirli ҽllamҽ uĢaqdı. Orada qaldıqları bir neçҽ gün ҽrzindҽ bacıyla qardaĢ arasında sünni-Ģiҽ mҽzһҽblҽri üstündҽ qızğın mübaһisҽ gedirdi. Axırda Sultan Yҽqub dayısının dediyi bir söz uĢağın xҽyalına qızmar dҽmirlҽ damğa yeri qoymuĢdu: «Ҽziz bacım, sҽn ҽrinҽ qaһmar çıxmaqnan bizi mҽһv edҽcҽksҽn. Öz doğma ata ocağına, öz doğma qardaĢına düĢmҽn kҽsilҽcҽksҽn. Alҽm bilir ki, ġirvan baĢdan-baĢa sünnidi, sҽnin istҽkli ҽrin onları qıracaq, biz dҽ sizi onlarla birgҽ. BaĢın dövlҽt iĢlҽrindҽn, sҽyasҽtdҽn çıxırsa, nҽnҽmiz Sara Xatın yeriĢi yerimҽk, onun yolunu getmҽk istҽyirsҽnsҽ, yaxĢı-yaxĢı fikirlҽĢ. Gör kimҽ daһa çox tҽsir etmҽk, kimin üçün ağbirçҽk olmaq daһa doğrudur. Gör qardaĢ qırğını kimin zҽrҽrinҽ, kimin xeyrinҽdir. Hҽr һalda bilirҽm ki, ҽrinin arzularını qoyub, bizҽ yar olmayacaqsan. Çünki onun zҽfҽri – sҽnin zҽfҽrindi. www.vivo-book.com
118 Amma nҽ etsҽn, düĢün».
Bütün bu düĢüncҽlҽrlҽ dҽ, Ġsmayıl, һҽlҽ gҽncҽ cavab vermir, «Sҽn mҽni tҽһlükҽdҽn qorudun, mҽn dҽ sҽni qorumalıyam, – deyҽ fikirlҽĢirdi. – Lakin burda elҽ bir tҽһlükҽ dҽ yoxdur. Kiçik bir tayfa, qҽbilҽ xırdaca bir qayanın baĢına yığıĢıb. Govur da olsalar, bu amil demiĢkҽn, görünür, çox inadlıdır. Ġnsan gör bir nҽ qҽdҽr zҽһmҽt çҽkib dağ yarıb, «govur yaran Yolla» su aparır, özünü qoruyur. Bu döyüĢ tҽһlükҽli dҽ ola bilҽr. Bҽzҽn bir qoĢundan, cana doymuĢ dҽli bir dҽstҽ qorxulu olur. Bunu mҽnҽ Xülafa bҽy dҽ, Lҽlҽ bҽy dҽ dönҽ-dönҽ deyib. Ҽn tҽdbirsiz sҽrkҽrdҽ o sҽrkҽrdҽdir ki, düĢmҽni özündҽn aciz bilҽ. Onu saymaya. Sayılmayan yara simlҽr».
Ġsmayıl sağ ҽlini ondan bir qҽdҽr aralı gedҽn Rҽһim bҽyҽ tҽrҽf uzatdı. – Olsun, amma eһtiyatlı ol, Rҽһim bҽy! Sҽnin bir kҽsinti dırnağın bizim yanımızda min govur baĢından qiymҽtlidir.
Yüklə 2,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|