F. Köçərli adına
Yüklə 466,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
8
xüsusiyyətlər hamısı Xalq yazıçısı Elçin Əfəndiyevdə var. Bu böyük yazıçının bədii təsvir vasitələri elədir ki, onun əsərlərini oxuduqda, elə bil, mahir bir rəssamın fırçası ilə canlandırılmış tablolara tamaşa edirsən. Elçin Əfəndiyevin adı 60-cı illərin ideoloji qəliblərinə sığmayan üslubda yazıb-yaratmış və ədəbiyyatımızın yeni mərhələsini formalaşdırmış nasirlər arasında daim hörmətlə çəkilir. Yazıçı təkcə Azərbaycanda deyil, onun hüdudlarından çox-çox uzaqlarda tanınan, sevilən yazıçılardandır. Həmişə ziyalılar mühitində olan, ömrü-günü kitablar arasında keçən Elçin Əfəndiyev daim oxumuş, öyrənmiş, dünyanın ən böyük yazıçılarının əsərləri onun üçün ədəbi meyara çevrilmişdir. Azərbaycan nəsrini, müasir ədəbi tənqid zirvəsini araşdıran Elçin Əfəndiyev öz yaradıcılığına da çox ciddi yanaşmış, dərindən öyrəndiyi, müşahidə etdiyi personajların həyatını yüksək sənətkarlıqla əks etdirməyi bacarmışdır. Yazıçının yaradıcılığının çoxşaxəli olmağı bəzən onun tədqiqatçılarını çıxılmaz vəziyyətdə qoyur: nasir, dramaturq, tərcüməçi, publisist, esseist, ədəbi, psixoloji və dramatik talelər, portretlər silsiləsini yaradan, tənqidçi, ədəbiyyatşünas, kinossenarist, sevən və sevilən övlad, ictimai xadim, dövlət xadimi... “Vətən” cəmiyyətinin sədri kimi Elçin Əfəndiyev böyük işlər görmüş, ilk dəfə dünyanın bir sıra ölkələrinə səpələnmiş azərbaycanlıların dayağına, pənahına çevrilmişdir. Elçin Əfəndiyevi bir yazıçı, dövlət xadimi, ziyalı, ata kimi həmişə uşaqların həyatı, onların təlim-tərbiyə məsələləri, uşaq ədəbiyyatı və onun problemləri maraqlandırmışdır. 1980-ci ildə “Aysunun, Humayın, Günayın, Yalçının və Nigarın nağılları”, “Səlimin hekayələri” göstərdi ki, yazıçı uşaq ədəbiyyatına barmaqarası baxmır, öz balaca qəhrəmanlarının daxili dünyasına nüfuz etməyi bacarır. 9
Yazıçının bədii əsərləri dünyanın bir sıra dillərinə tərcümə olunmuş, kitab şəklində buraxılmışdır. Çağdaş milli nəsrimizin və dramaturgiyamızın banilərindən biri, şöhrətli yazıçı İlyas Əfəndiyevin ailəsində dünyaya göz açan yazıçının əsərləri – hekayə, povest, roman, publisistika, ədəbi qeydlər və hətta fundamental elmi məqalələri, tədqiqatları işıq üzü gördüyü vaxtdan dərhal sonra, öncə öz vətənində, eyni zamanda digər yaxın və uzaq ölkələrdə sürətlə yayılmış, sevilə-sevilə oxunmuş, daxili bir təlabatla neçə-neçə oxucu nəsli arasında əldən-ələ, zövqdən-zövqə ötürülərək davamlı bədii dəyərə malik olduğunu təsdiqləmişdir. İndinin özündə onun yaradıcılığı, onun araya-ərsəyə gətirdiyi ədəbi sərvət zamanın sınağından çıxmışdır. Elçin Əfəndiyevin yaratdığı Söz sınanmış Sözdür! Son 50 ildə Azərbaycan mədəniyyətinin, Azərbaycandakı yeni estetik düşüncənin inkişafında hələ ki, yeganə dövr olaraq fərqləndirilən 60-cı illər nəslinin öncüllərindən olan Elçin Əfəndiyev elə bir sənətkardır ki, qələmə sarıldığı ilk çağdan, az qala əlli il ərzində heç zaman yazıçı ovqatından, üzərinə götürdüyü missiyadan, başqa sözlə, yaradıcı prosesdən heç bir miqyasda iraq düşməmiş, sirli-sehrli yazı masasının başını bir an da olsun tərk etməmiş və elə buna görə də ədəbi varlığının ən yetkin məqamına yetişdiyi indiki günlərimizdə heyrətamiz dərəcədə zəngin ədəbi-bədii irs yaratmağa nail olmuşdur. Kimsə hərdən bir adiyə bədii obraz pasportu verəndə Elçin Əfəndiyev bu adi insanları əsərlərinə dəstə-dəstə gətirdi. Adiliyin estetikasını özününküləşdirdi. Adiliyin fəlsəfəsini oxudu və üzə çıxardı, adiliyin poeziyasını duydu və qələmə aldı. Nəticədə, adilik təməlində qeyri-adi ədəbiyyat yaratdı. Bu, Elçin Əfəndiyevin zəngin üslub cizgilərindən biri oldu. Yazıçı bu yolda xüsusi istedad göstərdi. “Baladadaşın ilk məhəbbəti”, “Baladadaşın toy hamamı” və Abşeronun, Bakı kəndlərinin mənzərəsini canlandıran neçə-neçə belə hekayə və povestləri
10
son 50 illik ədəbiyyatımızın həmişəyaşarlıq fondunun vəsiqəsini almışdır. İstedadlı tənqidçi Q.Yaşar yazır: Elçin Əfəndiyev “gözəllik uzaqda deyil, həyatımızda, məişətimizdədir” – prinsipi ilə hərəkət edərək adi adamların daxilən gizlədib xəlvətdə saxladığı mənəvi keyfiyyətləri hamımız üçün estetik sərvətə çevirir. Bu ədalətli qiymətə belə bir fikir də əlavə etmək olar ki, yazıçı bu adi adamların heç birinin tərəfində dayanmır, onların həyatını, mübarizəsini təsvir etdikcə bu adamların daxilində gizlənən və qətrə-qətrə üzə çıxan bütövlükdə; – İnsan gözəldir! Təbiətin yaratdığı ən gözəl varlıq insandır! – fəlsəfəsinin ifadəsinə çevrilir. Müxtəlif əhvali-ruhiyyəli, müxtəlif fərdi həyat yolları keçən adamların mənəvi aləminə eyni səviyyədə dərindən nüfuz etmək qabiliyyəti onun yazıçılıq istedadının ən qüvvətli amillərindəndir. Elçin Əfəndiyev uzun illər boyu Azərbaycan ədəbiyyatının ən müxtəlif problemləri barədə keçmiş ittifaq mətbuatında çıxışlar etmiş və bu professional səviyyəli yazıları ilə milli ədəbiyyatın uğur və problemlərini işıqlandırmağa nail olmuşdur. Onun həm bədii, həm də elmi-tənqidi yazılarında əsas özül sabitlikdir. Ədəbiyyat elminin bu və ya digər sahəsi ilə, milli mədəniyyət və mənəviyyatın ayrı-ayrı problemləri ilə bağlı fikir və qənaətlərin sabitliyi, daha artıq dərəcədə qəlbən və ağlın gücü və işığı ilə inandığı, tanındığı həqiqətlərdən üz çevirməmək, onları hər şeydən qabaq milli mənəviyyatla bağlamaq, araşdırıb öyrənmək adəti. Yazıçının bir çox tənqidi məqalələri dünya ədəbiyyatı və mədəniyyəti kontekstini əhatə edir. Bu tipli yazıları diqqətlə nəzərdən keçirdikdən sonra dərk edirsən ki, əsas məqsəd yenə də məhz milli ədəbiyyatın indiyə kimi gün işığı düşməyən, kölgədə qalan cəhətlərini öyrənməkdir. Elçin müəllim təsvir etdiyi obrazları içinəcən, daxili aləminin bütün çalarlarınacan görməyi bacarır, bu görüntülərdə ən dəqiq, ən səciyyəvi olan
Yüklə 466,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|