F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
684
onun üzünə xüsusi bir ifadə ilə baxmasın, onun yanında ah- vay eləməsin, ehyamlı söz danışmasın, xülasə, bu əhvalatın ona məlum olduğunu heç bir hərəkətilə bildirməsin. Anna Andreyevna buna o qədər təəccüb etdi, o qədər sevindi ki, hətta əvvəl mənə inanmadı. Sonra dedi ki, mən də o yetim qız məsələsini Nikolay Sergeiçin qulağına çəkdim, o heç danışmadı, amma əvvəl özü həmişə evə bir qız gətirməyi məndən xahiş edirdi. Biz belə bir qərara gəldik: sabah Anna Andreyevna Nellini gətirməyi, müqəddəməsiz, eyhamsız ondan xahiş etsin. Lakin ertəsi gün biz hər ikimiz yamanca qorxuya düşdük və narahat olduq. İxmenev, onun işindən ötrü çalışan məmuru səhərçağı görür. Məmur ona deyir ki, knyazı gördüm, knyaz mənə dedi ki, İxmenevkanı mən qaytarmayacağam, amma “bəzi ailəvi vəziyyəti nəzərə alaraq” qocanı mükafatlandırıb ona on min manat verəcəyəm. İxmenev məmurun yanından birbaş mənim yanıma gəldi; ovqatı yaman təlxdi; gözləri qəzəblə parıldayırdı. O nədənsə məni otaqdan pilləkənə çağırdı, təkidlə məndən tələb etdi ki, mən bu saat knyazın yanına gedim, knyazı duelə çağırdığını knyaza deyim. Mən downloaded from KitabYurdu.org
685
buna elə heyrət etdim ki, əvvəl heç bir şey anlaya bilmədim. Sonra onu bu fikirdən döndərməyə çalışdım. Qoca elə qəzəbləndi ki, hətta ürəyi xarab oldu. Su gətirmək üçün evə yüyürdüm; lakin qayıdanda qocanı pilləkəndə görmədim. Ertəsi gün onlara getdim; o evdə yox idi: iki gün idi ki, o heç evə gəlmirdi. Üçüncü gün məsələ bizə aydın oldu. Qoca mənim yanımdan birbaş knyazgilə gedir; knyazı evdə tapmır, ona bir kağız yazıb qoyur; kağızda yazır ki, sizin məmura dediyiniz söz mənə çatdırılmışdır, mən bu sözlə özümü son dərəcə təhqir olunmuş, sizi isə alçaq bir adam hesab edirəm; buna görə də sizi duelə çağırıram; eyni zamanda, sizə xəbərdarlıq edirəm ki, dueldən boyun qaçırmayasınız, əgər qaçırsanız cəmiyyət qarşısında rüsvay ediləcəksiniz. Anna Andreyevna mənə belə dedi: o, evə elə həyəcanlı, ovqatı təlx qayıtmışdı ki, hətta xəstələndi də. O mənimlə çox mehriban idi, ancaq suallarıma az cavab verirdi, aydın görünürdü ki, nəyi isə böyük bir səbirsizliklə gözləyir. Ertəsi gün şəhər poçtu ilə bir məktub gəldi; o məktubu oxuyub çığırdı, başını qamarladı. Mən qorxudan donub qaldım. downloaded from KitabYurdu.org
686
Amma o elə o saat şlyapasını, əlağacını götürüb cəld evdən çıxdı.
Məktub knyazdan idi. O, soyuq bir ifadə ilə qısaca və nəzakətlə İxmenevə yazırdı ki, mən məmura dediyim söz üçün heç kəsə haqq-hesab verməyə borclu deyiləm. Mən sizin məhkəmədə gedən işi uduzduğunuza çox təəssüf edirəm, lakin buna nə qədər təəssüf etsəm də, məhkəmə çəkişməsində uduzan bir adamın intiqam məqsədilə öz rəqibini duelə çağırmağa haqqı olduğunu heç də ədalətli bir şey hesab etmirəm. O ki qaldı sizin məni “cəmiyyət qarşısında rüsvay etmək” təhdidiniz, – mən sizdən xahiş edirəm ki, bu barədə narahat olmayasınız, ona görə ki, cəmiyyət qarşısında heç bir rüsvayçılıq-filan olmayacaq, heç ola da bilməz; sizin məktubunuz dərhal lazımi yerinə veriləcək, xəbərdar edilmiş polis idarəsi də, yəqin ki, nizam- intizamı, sakitliyi təmin etmək üçün lazımi tədbir görmək iqtidarındadır. İxmenev, əlində məktub, elə o saat knyazın üstünə gedir. Knyazı yenə də evdə tapmır, lakeydən öyrənir ki, knyaz indi yəqin qraf N-in evindədir. Qoca fikirləşmədən downloaded from KitabYurdu.org
687
birbaş qrafın evinə yollanır. Pilləkənlə yuxarı qalxanda qrafın qapıçısı onu saxlayır. Qoca son dərəcə qəzəbləndiyindən qapıçını ağacla vurur. O saat onu tutub artırmaya çıxarırlar, polis nəfərinə verirlər, o da qocanı polis idarəsinə aparır. Bunu qrafa bildirirlər. Knyaz bu zaman qrafın yanında imiş: o, bu şöhrətpərəst qocaya deyir ki, bu həmin Natalya Nikolayevna dediyim qızın atası İxmenevdir (knyaz belə işlər üçün bir neçə dəfə qrafa qulluq göstərmişdi…), bu zadəgan qoca da knyazın məlumatını eşidəndə ancaq gülür, İxmenevin təqsirindən keçir: sərəncam verilir ki, İxmenevi buraxsınlar; lakin onu ancaq iki gündən sonra buraxırlar, həm də (yəqin ki, knyazın sərəncamı ilə) qocaya deyirlər ki, knyaz özü onun bağışlanmasını qrafdan xahiş etmişdir. Qoca öz evinə dəli kimi qayıtdı, elə o saat divana yıxılıb, bir saat uzandı, heç tərpənmədi; sonra yerindən qalxıb təntənə ilə bildirdi ki, öz qızımı həmişəlik qarğıyıram, onu atalıq xeyir-duasından məhrum edirəm. Anna Andreyevna dəhşət içində donub qaldı; lakin qocaya kömək etmək lazımdı: bütün günü, az qala bütün downloaded from KitabYurdu.org
688
gecəni, huşunu itirmiş kimi, ərinə qulluq elədi, yaylığı sirkə ilə isladıb alnına qoydu, başının ətrafına buz yığdı. Qoca qızdırmışdı, sayıqlayırdı. Mən onların yanından gedəndə gecə saat üçə işləyirdi. Ertəsi gün səhər İxmenev ayağa qalxdı, elə o gün də yanıma gəldi ki, Nellini aparsın. Lakin Nelli getmədi; bu əhvalatı mən xeyli əvvəl nəql etmişəm; bu onu tamamilə sarsıtdı. O evinə qayıdıb yorğan-döşəyə düşdü. Bunlar hamısı strastnaya cüməsində baş vermişdi: Katya ilə Nataşanın görüşü həmin günə təyin edilmişdi, Katya ertəsi gün Alyoşa ilə Peterburqdan gedəcəkdi. Mən bu görüşdə iştirak etdim; görüş səhər tezdən oldu: hələ heç qoca yanıma gəlməmişdi, Nelli də evdən qaçmamışdı.
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|