---------*-------- *-------- *-------- ►
uchburchakning gipotenuzasining
-a
0
a
uzunligi ekanligi ayon b o 'la d i.
U ni s a n o q b o s h id a n q o 'y ib ,
3-rasm
Z) ( V5 ) nuqta topiladi (2-rasm).
8.3.
Sonning moduli (absolut qiymati). T a ’ r i f .a sonning absolut
qiymati (moduli) deb, agar a > 0 bo ‘Isa, shu sonning о 'ziga, agar
a < 0 bo ‘Isa, и holda a ga qarama-qarshi songa aytiladi.
a
sonning moduli |a| kabi belgilanadi va ta ’rifga k o 'ra
И =
|
a,
agar
a
>
0
bo'lsa,
[ - a , agar
a <
0
bo'lsa.
Son modulining geometrik talqini sonlar o'qida
a
sonni tasvirlovchi
nuqtadan sanoq boshigacha bo'lgan masofa uzunligidir. Agar
a *
0
bo'lsa, sonlar o'qida sanoq boshidan teng uzoqlikda joylashgan moduli
teng bo'lgan ikkita
a
va
- a
nuqtalar mavjud (3-rasm).
Koordinatali to 'g 'ri chiziqda (son o'qida) sanoq boshidan 5 birlik
m asofadagi
A
va
В
nuqtalarning koordinatalari -5 va 5 dir.
О A
va
OB
masofalar o'zaro teng bo'lib, odatda
\OA\ = \OB\
tarzida yoziladi.
Sonning moduli quyidagi xossalarga ega:
1
.
\a
+
b\ < \a\ + \b\.
2. \ a - b \ > \a\
- |/>|.
3.
\a b\ = \a\ ■
\b\.
4. =
.
b
M i s o l l a r :
1) |
8
| =
8
;
2 )|-3 ,2 | = - ( - 3 ,2 ) = 3,2.
3)
a =
2,5 =>
a
= ± 2 , 5 .
Is - 3 14 - 61+ 2 13 - 5 II
4) -----
1
;------ я----- ni hisoblang.
'
|3 - 2 |5 - 7 ||
Y e c h i l i s h i :
|5-3|4-6|+2|3-5||
|5-3-|-2|+2|-2||
|5-6+4|
,
г =
3
.
|3—2|5—7||
|3—2|—2||
|3-4|
J a v o b : 3.
34
5)
Agar .v >
у > z
bo‘lsa,
\x
- y| - |z - y| - |г - *| ni soddalashti
ring.
Y e c h i l i s h i : M asala shartiga k o ‘ra
.v -
у >
0
;
z - у
<
0
;
z - x < 0.
Shu sababli, modul t a ’rifiga asosan:
x - у - z - у - z - x
= . v - . y - ( - U - y ) ) - ( - ( z - x ) ) =
= x - y + z - y + z - x = 2 z - 2 y .
J a v o b :
2 z - 2 y .
M u s t a q i l is h la s h u ch u n te s t t o p s h ir iq la r i
3
1. 15 sonining
5
b o ‘lagi qancha b o ia d i?
A) 7;
B) 10;
С) 11;
D) 9;
E)
8
.
2. X aridor 255 so ‘m pulining ^ qismini birinchi d o 'k o n d a, ^
qismini ikkinchi d o 'k o n d a sarf qildi. X aridorda sarflaganidan necha
so‘m kam pul qoldi?
A) 41 j ;
B) 42^ ;
C ) 4 3 | ;
D ) 4 0 j ;
E ) 4 2 | .
3. T o ‘g‘ri tenglikni k o ‘rsating:
^ 51з — 7з ’ ^ 3Тз — 3
Тз ;
3^ 10 з — 3 ’
A) 1; 2;
B) 2; 3;
C) l :
D) 3;
E) 1; 3.
4. Hisoblang: 5 ^ — 2 ^ + 3.
A)
2
j
72
;
B ) 3 - j |;
Q 3 ‘ ;
0 ) 6 ^ ;
Е ) з Ц .
5. K asrlarni kam ayish tartibida yozing: 1) ^ ; 2) ^ ; 3)
.
A) 1, 2, 3; B) 2, 3, 1;
C) 3, 2, 1;
D) 3, 1, 2;
E) 2, 1, 3.
6
. Avtom obil soatiga 42 ^ km
tezlik bilan h arak at qilsa, u 1
m inutda necha km yo
‘ 1
bosadi?
35
А) 1
7
;
В) 5;
С)
D ) 2 ^ ;
Е)
1
3
.
7. | soni ^ sonidan necha m arta katta?
A) 3;
В) 2;
С) 4;
D) 5;
E)
6
.
8
. A yirm ani toping: -pj-—
.
А) и ;
B) i
3
;
С ) ]43;
D ) 143 5
E ) 143 •
9. Bog‘chada 210 ta bola bor. U larning
qismi qiz bolalar.
Bog'chada qancha o ‘g‘il bola bor?
A) 100;
B) 80;
C )95;
D) 96;
E) 90.
8
1
5
10. A m allarni bajaring:
•
A) ^ ;
В) £ ;
C)
£
;
D) £ ;
E) | .
7
.
.
.
1 1
.
6
-
ayirm aga teskari sonni toping:
B ) ” ;
C ) J 5 ;
D ) » ;
E)
Dostları ilə paylaş: