3-§. T ek islik d a t o ‘g ‘ri b u rch akli k o o rd in a ta la r siste m a si T ekislikda b iro r n u q ta n in g an iq vaziyatini ifo d alash n in g bir
n ech a y o 'li m av ju d b o 'lib , u m u m ta ’lim m a k ta b la rid a sh u la rd a n
to 'g 'ri burchakli D ekart koordinatalar sistem asi o 'rg a n ila d i.
5-rasnt 6-rasm T ekislikda ikkita o 'z a ro perpendikular, biri gorizontal, ikkinchisi
vertikal to 'g 'r i chiziqlarni chizam iz va u larn in g kesishish n u q tasin i
О h a r fi b ila n b e lg ila y m iz . Bu t o 'g 'r i c h iz iq la rd a y o 'n a lis h la r
tanlaym iz: g o riz o n talid a - o 'n g g a , v e rtik alid a - yuqoriga. H a r bir
to 'g 'r i chiziqda b ir xil uzunlik birligini a jra tam iz (5-rasm ).
G o riz o n ta l t o 'g 'r i chiziq
O x bilan belgilanadi va
abssissalar о 'qi deyiladi; vertikal t o 'g 'r i chiziq
O y b ilan belgilanadi va
ordinatalar о ‘qi deyiladi. A bssissalar o 'q i va o rd in atalar o'q in i
koordinata o 'q lari,
u la r n in g k e s is h is h n u q t a s i n i
k o o r d in a ta la r b o sh i d e y ila d i.
K o o rd in a ta la r boshi h a r b ir o 'q d a g i nol sonini tasvirlaydi.
Abssissalar o 'q id a m usbat sonlar
О (0;0) n u q tad an o'n g d a, manfiy
sonlar esa ch ap d a tasvirlanadi. O rd in a ta la r o 'q id a m u sb at sonlar
ko ordinatalar boshidan yuqorida, manfiy lari p astda tasvirlanadi.
61
T ek islik d a ixtiyoriy
A n u q ta n i
Oy va
Ox o ‘q la rid a n q a n ch a m a-
so fa la rd a y o tg a n in i ifo d alo v ch i so n la rn in g ta rtib la n g a n (x0; y g)
ju ftlig i
