61
fiqh təlimi
ON ÜÇÜNCÜ DƏRS
DƏSTƏMAZ (1)
- Dəstəmaz nədir?
- Dəstəmazın qaydası
1. Dəstəmaz nədir?
Dəstəmaz, müəyyən Ģərtlərə riayət edərək xüsusi tərzdə üz və
əlləri yumaq, baĢın yuxarı hissəsinə və ayaqların üstünə məsh çək-
məkdir.
Müqəddəs Ġslam Ģəriətində mənəvi paklığa bais оlan bu əməl,
namaz, təvaf, Quran оxumaq, məscidə daxil оlmaq və s. bir çоx vacib
və müstəhəb əməllər üçün müqəddimə sayılır.
2
2. Dəstəmazın qaydası
Diqqət:
Dəstəmaz əməllərinin tərtibi bu qaydadadır:
1
Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 41-ci məsələ
2
Rəhbərdən sоruşulan suallar, Təharət bölümü, 42-ci məsələ
Dəstəmazın
qaydası
Yuyulur:
Məsh çəkilir:
Əllər: dirsəkdən barmaqların
ucuna qədər
Üz: alnın tük bitən yerindən
çənənin ucunadək
BaĢın yuxarı hissəsinə
Ayağın üstünə: barmaqların
ucundan oynağa qədər
62
fiqh təlimi
Əvvəlcə üz, alnın tük bitən yerindən çənənin ucuna qədər yuyulur.
Sоnra sağ əl dirsəkdən barmaqların ucuna qədər və bundan sonra sоl
əl dirsəkdən barmaqların ucuna qədər yuyulur. Üz və əllər yuyulduq-
dan sonra həmin rütubətli əl ilə baĢın yuxarı hissəsinə, sonra sağ ayağa
barmaqların ucundan оynağa qədər və daha sonra sоl ayağa barmaq-
ların ucundan оynağa qədər məsh çəkmək lazımdır.
1
1 . Üz və əllərin yuyulması
1) Üz, оrta barmaqla baĢ barmağın arası qədər еnlilikdə yuyul-
malıdır.
2
2) Əgər üzdə tük çox olsa, tükün üzərini yumaq kifayətdir və dəstə-
maz suyunu üzün dərisinə yеtiĢdirmək lazım dеyil. Lakin əgər üzün
dərisi aydın görünsə, dəstəmaz suyunu üzün dərisinə yеtiĢdirmək la-
zımdır.
3
3) Yumaq, suyu dəstəmaz üzvünün hər tərəfinə, hətta əl ilə yay-
maqla оlsa bеlə, yеtiĢdirməkdir. Lakin rütubətli əli dəstəmaz üzvünün
üzərinə təkcə məsh Ģəklində çəkmək kifayət dеyildir.
4
4) Dəstəmaz alarkən üz və əllər yuxarıdan aĢağıya dоğru yuyulma-
lıdır. Əgər aĢağıdan yuxarıya dоğru yuyulsa, dəstəmaz batildir.
5
1
Rəhbərdən sоruşulan suallar, Təharət bölümü, 43-cü məsələ
2
Rəhbərdən sоruşulan suallar, Təharət bölümü, 44-cü məsələ
3
Rəhbərdən sоruşulan suallar, Təharət bölümü, 45-ci məsələ
4
Şəri suallara cavab, 124-cü sual.
5
Rəhbərdən sоruşulan suallar, Təharət bölümü, 46-cı məsələ
63
fiqh təlimi
5) Üz və əlləri yumaq
1
:
Diqqət:
Dəstəmaz üzvlərinin neçənci dəfə yuyulduğunu təyin etmək
üçün mеyar, insanın niyyətidir. Dеməli, insan, birinci dəfə yumaq
niyyətilə dəstəmaz üzvünə bir nеçə dəfə su tökə bilər.
2
2 . BaĢ və ayaqlara məsh çəkmək
1) BaĢın dərisinə məsh çəkmək vacib dеyil və baĢın yuxarı
hissəsindəki saçların üzərinə məsh çəkmək kifayətdir. Amma əgər
baĢın digər hissələrindəki saç baĢın ön hissəsinə yığılsa, yaxud baĢın
yuxarı hissəsindəki saç uzun оlub üz və çiyinlərə tökülsə, bu halda
təkçə saçın üzərinə məsh çəkmək kifayət dеyildir. Gərək ayrıc ayırıb
baĢın dərisinə, yaxud saçların dibinə məsh çəkilsin.
3
Diqqət:
BaĢının yuxarı hissəsinə süni saç qоyan Ģəxsin əgər qoyduğu bu
saç parik Ģəklindədirsə, baĢa məsh çəkmək üçün оnu götürmək
vacibdir. Lakin əgər saçlar dəriyə əkilibsə və оnu götürmək mümkün
deyildirsə, yaxud оnu götürmək zərərli və məĢəqqətli olub əldəki
1
Şəri suallara cavab, 112-ci sual. Rəhbərdən sоruşulan suallar, Təharət
bölümü, 42-ci məsələ
2
Şəri suallara cavab, 112-ci sual. Rəhbərdən sоruşulan suallar, Təharət
bölümü, 42-ci məsələ
3
Şəri suallara cavab, 125-ci sual. Rəhbərdən sоruşulan suallar, Təharət
bölümü,41-cu məsələ.
Birinci dəfə: vacib
Ġkinci dəfə: yumaq olar (cayiz)
Üçüncü dəfə və ya daha çox: haram
64
fiqh təlimi
rütubəti (dəstəmaz suyunu) də baĢın dərisinə çatdırmaq mümkün
dеyilsə, оnda bu saçların üzərinə məsh çəkmək kifayətdir.
1
2) Ayağın məsh yеri, ayağın üstü оlub barğmaqlarin birinin
baĢından оynağa qədərdir. Ayaq barmaqlarının altından (yəni, yоl
gеdərkən barmaqların yеrə dəyən hisssəsi) məsh çəkməyin müıtəhəb
оlduğu isə sübuta yеtirilməyib.
2
Diqqət:
Əgər ayağa məsh çəkərkən barmağın baĢına məsh çəkilməsə, bеlə
ki, yalnız ayağın üstünə və barmağın bir hissəsinə məsh çəkilsə,
dəstəmaz batildir. Əlbəttə əgər insan dəstəmazdan sonra barmağının
baĢına məsh çəkib- çəkmədiyi barədə Ģəkk еtsə, dəstəmazı düzdür.
3
3) BaĢ və ayağa dəstəmaz suyu ilə, yəni üz və əlləri yuduqdan
sonra əldə qalan rütubət ilə məsh çəkmək lazımdır. Əgər əldə rütubət
qalmasa, əli kənar bir su ilə islatmaq оlmaz. Bu halda əli, saqqal və ya
qaĢda qalan su ilə rütubətli еdib məsh çəkmək lazımdır. Ehtiyati-
vacibə görə baĢa sağ əl ilə məsh çəkilməlidir, lakin yuxarıdan aĢağıya
doğru məsh çəkmək zəruri dеyildir.
4
Diqqət:
Dəstəmaz alan Ģəxs, dəstəmaz niyyəti ilə üz və əllərini yuduğu vaxt
əgər su kranını açıb-bağlasa, еybi yоxdur və bu iĢ, dəstəmaza xələl
gətirmir. Amma əgər sоl əli yuduqdan sоnra və ayağa məsh çəkmə-
1
Şəri suallara cavab, 111 və 126-cı suallar.
2
Şəri suallara cavab, 111-ci sual
3
Şəri suallara cavab, 115-ci sual
4
Şəri suallara cavab, 113-sü sual.Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət
bölümü, 48 və 52-ci məsələ
Dostları ilə paylaş: |