40
qaldıraq. Kəsişmə nöqtəsini A ilə işarə edək və paralel olaraq tələb əyrisində də
bazar
tarazlığının yeni nöqtəsinin yerini dəyişək. Bu yeni nöqtə müvafiq olaraq
qiymət tarazlığını müəyyənləşdirir ki, bu da bizim misalda 120 min manata
bərabərdir.
Qrafikdən göründüyü kimi, əhalinin gəlirlərinin artımı tələbin yüksəlməsinə və
müvafiq olaraq
tələb əyrisinin sağa doğru sürüşməsinə gətirib çıxardı. Nəticədə
bazarda yeni
tarazlıq vəziyyəti yarandı: qiymət 120 min manatadək artdı, eləcə də
isteh
lakçının təklif etdiyi malın miqdarı da çoxaldı. Deməli, tələb əyrisi sağa doğru
sürüşəndə həm qiymət və həm də miqdar artır.
Fərz edək ki, dərinin qiyməti bahalaşır. Bu hal hansı nəticələrə gətirib çıxarır?
İstehsalçılar yenidən məhsul buraxılışını 200 vahid endirməyə məcburdular,
çünki
xərclər artıb.
R,
min man
S
1
S
140 A*
120
D
Q
1
800 1000 Q,
ədəd
Şəkil 12 .Təklif əyrisinin sola sürüşməsi
Yeni miqdar
səviyyəsini Q
1
nöqtəsi ilə işarə edib, oxu perpendikulyar olaraq
tələb əyrisinin kəsişməsinədək qaldıraq. Həmin nöqtədən P-yə perpendikulyar
olaraq ox
çəksək, görərik ki, məhsul buraxılışının belə həcmində, istehsalçı öz
xərclərini ödəmək və mənfəət əldə etmək üçün malı 140 min manata satmalıdır.
Belə olan halda, təklif əyrisi paralel olaraq sola doğru sürüşür. Yeni tarazlıq nöqtəsi
(A*)
göstərir ki, alıcı bu nöqtədə 800 dəst ayaqqabı almağa hazırdır.
Deməli, təklif əyrisi sola sürüşəndə qiymət bahalaşır, miqdar isə azalır. Bu misal
əsasında tələb əyrisinin sola, təklif əyrisinin isə sağa sürüşməsi vəziyyətini də
nəzərdən keçirmək olar. Belə dəyişikliklərin tələb və təklifə təsirini əks etdirən bir
neçə vəziyyəti nəzərdən keçirək.
1-ci
dəyişiklik. Tələbin artımı - tələb əyrisini sağa doğru hərəkət etdirir.
Nəticədə bazar qiyməti artır, həmçinin mübadilə edilən malın miqdarı da çoxalır.
R
S
D
1
ТЯЛЯБ
↑
ГИЙМЯТ
↑
МИГДАР
↑
41
D
Q
Şəkil 13. Tələbin artması
2-ci
dəyişiklik. Tələbin aşağı düşməsi - tələb əyrisini sola doğru sürüşdürür.
Mübadilə olunan malın miqdarı azalır, qiyməti isə ucuzlaşır.
R
S
D
D
1
Q
Şəkil 14. Tələbin azalması
3-cü
dəyişiklik. Təklifin artımı - təklif əyrisini sağa doğru hərəkət etdirir.
Tarazlıq qiyməti aşağı enir. Mübadilə olunan malın miqdarı artır.
R S
S
1
D
Q
Şəkil 15. Təklifin artması
4-cü
dəyişiklik. Təklifin aşağı düşməsi - təklif əyrisini sola doğru sürüşdürür.
Tarazlıq qiyməti yüksəlir. Mübadilə edilən malın miqdarı azalır.
R S1
S
D
ТЯЛЯБ
↓
ГИЙМЯТ
↓
МИГДАР
↓
ТЯКЛИФ
↑
ГИЙМЯТ
↓
МИГДАР
↑
ТЯКЛИФ
↓
ГИЙМЯТ
↑
МИГДАР
↓
Dostları ilə paylaş: |