Kaliumun orqanizmden xaric edilməsini azaldan dəraıan
preparatlan (m əsələn, a)dakton) ilə apanlan müalicə
Azalmasına səbəb olan haUar:
Kuşinq sindromu
D iuretiklərlə müalicə
Aldosteron sintezinin birincili artması
Nefropatiyalar
Psevdoaldosteronizm
M etabolik asidoza səbəb olan hallar
XroniV pielonefrit, diurez və b,
Diarreyaiar
Qusma
Adenomalar
Zollinger-EUison sindromu
Uretrosiqmoidostomiya
2.26. XLOR
Xlor orqanizmdə əsasən natrium, kalium, kalsium, maqne-
zium duzlarmm tərkibində dissosiasiyaya uğramış anionlar
şəklində olur. Bu anionun fızioloji proseslərde mühüm rolu
vardır. Bioloji mayelərdə (qan, hüceyrəarası maye, limfa) xlor
ionlannm yayılmasmm başqa anionlann və zülallarm miqdarı
ilə əlaqösi vardır. Qanm turşu-qələvi müvazinətinin tənzim
edilməsində xlor anionlannm m üəyyən rolu vardır; bımdan
əlavə, xlor anionlan, natrium kationlan ilə birlikdə, bioloji
mayeİərin osmolyarlığmm tənzimində iştirak edir. M ə'də şirə-
sinin tərkibinə daxil olan xlorid turşusunun sintezi üçün orqa-
nizmdə xlor anionlanndan istifadə edilir.
Normal göstəriciləri;
Yenidoğulmuşiarda: 97-110 mmol/L
Normada: 98-106 mmol/L
Artmasma səbəb olan haliar:
Bromizm
Uretrosiqmoidostomiya
Şəkərsiz diabet
H ipeфaratiгoidizm
Bə'zi dərman preparatlanmn (steroidİər, salisilatlar, natri-
um-xİorid m əhiullan) yliksək dozada qebulu
Bəzi böyrək xəstəlikləri
K əllə-beyin zədələranələri
İshal
Hiperxloremik asidoz
A zalm asına səb ə b olan hallar:
Duz itkisinə səbəb olan böyrək xəstəlikləri
Hipokortikosteroidizm
İlkin aldosteronizm
H əddən artıq və uzımmüddətli qusma
Nefrit
Hamiləlik toksikozu
2.27. MAQNEZIUM
Maqnezium həyat proseslərində mühüm rolu olan mikroele-
m entlərdən biridir. Hüceyrədaxili mübadilənin (xüsusən kar-
bohidratlamı kataboiizmi) bə'zi çox mühüm reaksiyalannı ka-
taliz edən fermentlərin (fosforilaza, enolaza və s.) fəallığı
mühitde m əhz maqnezium ionlarmm olmasından asıhdır. Maq
nezium fermentlərin bir qrupunun aktivatoru, digər qrupunun
isə inhibitorudur.
Orqanizmin bütün maqnezium ehtiyatınm 30% -e qədəri
yumşaq toxumalarda ve mayelərdə, qalan hissəsi isə sümük-
lərdə olur. Plazmadakı maqneziumun isə 1/3 hissəsi zülallarla
birləşm ə şəklindədir. Orqanizmin hüceyrədənkənar mayeləri-
nin tərkibində maqneziumun qatılığı 1,6-2,54 mq ekv/l-dir. Bu
kationun qatılığmm artması sinir sisteminin fəallığmm və
ezələlərin ytğılma qüvvesinin azalmasma səbəb olur. Maqne
ziumun m iqdan artdıqda isə sinir oyanıcılığı artır, periferik
damarlar genişlənir, bə'zən (xüsusən kəskin miokard infarktm-
dan sonrakı dövrdə) ürək aritmiyaları meydana çıxır.
N orm al göstəriciləri:
Uşaqlarda: 1,67-2,1 mq-ekv/L
Böyüklərdə: 1,6-2,54 mq-ekv/L
Artmasına səbəb olan hallar:
Kəskin pankreatit
Hipoparatiroidizm
Xronik qlomerulonefrit
Hamiləlik
Xronik alkoholİ23n
İdiopatik hipomaqneziemiya
Diabet asidozu
H əddən artıq əmizdirmə
Hiperaldosteronizm
Bağırsaqlardan sorulmanm pozulmaları
Qidada maqnezium çatışmazlığı
Spirtli içkilər
Yüksək dozada insulin, amfoterisin-B, aldosteron, liraon
turşusu, ammonium-xlorid, kalsium duzları alanlar
2.28. KALSİUM
Qan plazmasındakı kalsiumun 40%-ə qədəri zülallarla, 5%-ə
qədəri limon, fosfat və karbonat turşusu ilə kompleks şəklində,
qalan hissəsi İsə ionlaşmış vəziyyətdə olur. İonlaşmış kalsiu
mun fızioloji proseslərdə rolu daha böyükdür. Buna görə
ionlaşmış kalsiumun miqdannm müəyyənləşdirilm əsi daha bö-
yük əh ə m i)^ ə tə malikdir. Lakin təəssü f ki, bu göstəricini adi
laborator m üayinələr vasitəsilə deyil, yalnız spesifık kalsium
elektrodlan vasitəsiiə tə'yin etm ək mümkün olur.
Kalsium bir çox fermentiərin aktivatorudur; xüsusən qanın
laxtalanması prosesində mühüra rolu vardır. Qanda kalsiumun
miqdarınm kəskin surətdə azalması tetanik qıcoimalarla nəti-
cələnir. Bu, hipoparatircoz(tetamya) xəstəlıyinin ən mühum
əlam ətiərindən biridir.
Orqanizmdə kalsiumun böyük hissəsi sümüklərdə (fosfat bir-
ləşmələri şəklində) toplanır. Sümüklərdə, hüceyrədaxili mühitdə
və orqanizmin bioloji mayelərində kalsiumun miqdan əsasən pa-
rathormon və kalsitonin vasitəsilə tənzim edilir və çox vaxt möv-
sümJə əlaqədar olaraq, dəyişikliklərə uğrayır (qış aylannda artır)
N orm al göstəıiciləri:
8.7-10,6 mq/dl (2,3-2,75 mmol/L)
A rtm asin a səb əb olan hallar:
Mieloma
Limfoma
Leykoz
Aloromeqaliya
Tirotoksikoz
idiopatik hiperkalsiemiya
Polisitemiya
Pecet xəstəiiyi
Sarkoidoz
H 1реф a r at i ro idizm
Sümüyün ilkin bədxassəli ve ikinciIİ metastatik şişləri
Ağciyər karsinomasi
Böyrək karsinomasi
D vitamininin yüksək dozada qəbul edilmesi
Estrogenlər, hamiləliyin qarşısını alan hormonal preparatlar
Ayaq üstdə uzun müddət qalma (15 dəq. müddətində 4-7%-ə
qedər arta bilər)
A zalm asm a səb əb olan hallar:
Qaraciyər sirrozu
D vitamini çatışmazlığı
Alkoholizm
Kəskin pankreatit
Xronik böyrək çatışmazlığı
Maqnezium çatışmazlığı
Kuşinq sindromu
Hipoparatiroidizm
Spru
Bəzi dərm an preparatlan (kortikosteroidlər, diuretiklər, in
sulin, qlükaqon, tetrasiklin).
2.29. M tS
Mis orqanizmde əsasən qaraciyərdə, böyrekdə, ürəkde sü-
m ükdə V
0
tüklərdə toplanır. Qan serumunda isə misin miqdan
Dostları ilə paylaş: |