shaxsga yo’naltirilganligiga ta’lim oluvchilarning bilish faoliyatini tashkil etish
jarayonini tashkil etishni tubdan o’zgartirishga qaratilganligiga ko’ra tavsiflanadi.
I.
7
-
Aqliy faoliyat usullarini shakllantirishga qaratilgan aqliy faoliyat
texnologiyalari
-
Estetik va axloqiy munosabatlarni tarkib toptirishga mo’ljallangan
hissiyotli–axloqiy texnologiyalar
-
Iqtisodiy faoliyatni rivojlantirishga qaratilgan estetik texnologiyalar.
II.
Mazmuni va tuzilishiga ko’ra:
-
Ta’lim-tarbiya berishga qaratilgan texnologiyalari
-
Dunyoviy va diniy ta’limga mo’ljallangan texnologiyalari
-
Umumta’lim va kasb ta’limi texnologiyalari
-
Insonparvarlik va texnokrat texnologiyalari
-
Xususiy predmet texnologiyalari
- Monotexnologiya va kompleks (majmua) texnologiyalari
III.
Ta’lim – tarbiya jarayonida o’quvchi shaxsining tutgan o’rniga ko’ra
pedagogik texnologiyalar quyidagi guruhlarga ajratiladi:
-
Avtoritar texnologiyalar
-
Didaktosentrik texnologiyalar
-
Shaxsni har tomonlama rivojlantirishga qaratilgan texnologiyalar
-
Insonparvarlik va hamkorlik texnologiyalari
-
Erkin tarbiya texnologiyalari
IV.
Hozirgi zamon ta’lim tizimida hukmronlik qilayotgan an’anaviy
ta’limni mazmunan yangilash va ta’lim – tarbiya jarayonini tashkil etishni tubdan
o’zgartirishga qaratilgan texnologiyalarni didaktik maqsadlariga ko’ra quyidagi
guruhlarga ajratish mumkin:
-
Pedagogik munosabatlarni insonparvarlashtirish
va demokratlashtirish
asosidagi pedagogik texnologiyalar
-
O’quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirish va ta’lim-tarbiya
jarayonining samaradorligini oshirishga qaratilgan pedagogik texnologiyalar
-
Ta’lim jarayonini tashkil etish va boshqarishning samaradorligini
oshirishga qaratilgan pedagogik texnologiyalar
8
-
O’quv materialini didaktik jihatdan takomillashtirish va qayta ishlash
asosidagi pedagogik texnologiyalar
-
Xalq pedagogikasi metodlaridan foydalanishga asoslangan pedagogik
texnologiyalar.
Yuqorida qayd etilganidek, pedagogik texnologiyalar ta’lim jarayonida
lokal (modul) va xususiy metodik darajada qo’llaniladi.
Biologiya o’qituvchisi o’quvchilarning bilish faoliyatini tashkil etish va
boshqarishni takomillashtirish maqsadida avval darsning ma’lum bosqichida lokal
(modul) darajada qo’llashi maqsadga muvofiq. Bunda avval yangi mavzu
o’rganilib, o’quvchilarning o’zlashtirgan bilim, ko’nikma va malakalarini nazorat
qilish va baholashda nazorat testlari, turli o’yin mashqlar, musobaqa, trening
o’tkazadi. O’quvchilarning bu faoliyatga kirishishi va muayyan ko’nikma va
malakalarni egallaganidan so’ng, pedagogik texnologiyalarga asoslangan darslarni
o’tkazishi, ya’ni xususiy metodik darajada qo’llanishi mumkin.
Xususiy metodik darajada darsning barcha bosqichlari pedagogik
texnologiya talablari asosida tashkil etiladi. Bunda o’qituvchi o’rganiladigan
mavzuning ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi, maqsadlaridan kelib chiqqan
holda qaysi texnologiyadan foydalanish, mazkur texnologiya asosida
o’quvchilarning bilish faoliyatini tashkil etishning o’ziga xos xususiyatlari, darsda
o’quvchilarning bilishi lozim bo’lgan o’quv topshiriqlari, o’quvchilarning
o’zlashtirgan bilimini nazorat qilish va baholash yo’llarini belgilash lozim.
Biz pedagogik texnologiyalarning o’ziga xos xususiyatlari, mohiyati va
mazmuniga ko’ra ikki guruhga ajratdik:
1.Pedagogik jarayonning xarakteri, borishi va mazmunini o’zgarishda
qo’llaniladigan pedagogik texnologiyalar
2.Biologiya darslarda foydalaniladigan texnologiyalar.
Pedagogik jarayonning borishi va mazmunini o’zgartirishda
qo’llaniladigan pedagogik texnologiyalar guruhiga:
-Ta’lim jarayonini insonparvarlashtirish va demokratlashtirish
texnologiyasi
9
-Shaxsga yo’naltirilgan texnologiyalar
-Rivojlantiruvchi ta’lim texnologiyalar
-Ta’limni differensiallashtirish va individuallashtirish.
Biologiya darslarida foydalanilgan texnologiyalar guruhiga: didaktik o’yin
texnologiyasi, muammoli ta’lim texnologiyasi, hamkorlikda o’qitish texnologiyasi,
loyihalash texnologiyasi, modulli ta’lim texnologiyasi va an’anaviy ta’lim
texnologiyalari kiradi.