elmhrh inteqrasiyasından,
qarşılıqlı əlaqələrindən
çox asılıdır. Hazırda qapalı elm sahəsi yoxdur. Pedaqogika
elmi də belədir. Pedaqogika öz problemlərini həll edərkən
insan haqqında olan bir sıra elmlərin nailiyyətlərindən
istifadə edir. Pedaqogikanın başqa elmlərlə inteqrasiyası
pedaqoji tədqiqatların tam, dolğun, geniş, hərtərəfli və dərin
olmasını təmin edir.
Pedaqogika elminin inteqrasiyası bir neçə istiqamətdə
reallaşdırılır:
pedaqogika digər elmlərin kateqoriyalarından,
terminlərindən, baza anlayışlarından istifadə edir;
pedaqogika başqa elmlərin əsas ideyalarından, nəzəri
müddəalarından, ümumiləşdirilmiş nəticələrindən,
qanunauyğunluqlarından, prinsipial müddəalarından
və məlumatlarından istifadə edir;
pedaqogika başqa elmlərin tədqiqat metodlarından
istifadə edir;
pedaqogika digər elmlərin apardığı tədqiqatların
konkret nəticələrindən İstifadə edir;
pedaqogika - psixologiya, sosiologiya, mərkəzi
sinir
sistemi fiziologiyası və insanı bioloji varlıq kimi
Öyrə-
nən digər elmlərlə birlikdə kompleks tədqiqatlarda
iş-
tirak edir.
Başqa elmlərdə olduğu kimi, pedaqogikanın da
özünəməxsus sistemi vardır.
Pedaqogikanın daha sıx əlaqədə olduğu elm
psixologiyadır.
Bu, ondan irəli gəlir ki, hər iki elmin tədqiqat obyekti insandır.
Psixologiya insan psixikasının inkişaf qanunauyğunluqlarını,
pedaqogika isə şəxsiyyətin inkişaf prosesinin idarə olunması
qanunauyğunluqlarım tədqiq edir. Biri-birilə üzvi vəhdətdə həyata
keçirilən tərbiyə, təhsil və təlim insan psixikasının məqsədəuyğun
inkişafını təmin edir və ya əksinə.
Pedaqogika və psixologiya elmlərinin tədqiqat metodla-
nndakı ümumilik də onlar arasındakı əlaqəni zəruriləşdirir.
Psixoloji araşdırmaların elmi instrumentləri (psixometriya,
psixoloji testlər, psixoloji anketlər, binar müqayisə və s.) sırf pe-
20
o=
o=
daqoji problemlərin həllində müvəffəqiyyətlə istifadə olunur.
Pedaqogika elminin psixologiyanın kateqoriya və anlayışlarından
geniş istifadə etməsi də onlar arasındakı əlaqəni təmin edir.
Pedaqogika pedaqoji faktları aşkarlamaq, təsvir etmək,
izahını vermək, sistemləşdirmək, ümumiləşdirmək və pedaqoji
prosesin nəticələrini öyrənmək məqsədilə psixoloji biliklərdən,
psixoloji diaqnostikalardan (məsələn, testləşdirmə, anketləşdir- mə,
reytinq və s.) geniş istifadə edir.
Pedaqogika
fiziologiya
elmi (xüsusən də insan fiziologiyası.
yaş fiziologiyası, ali sinir sistemi fiziologiyası) ilə sıx vəhdətdədir.
Təhsil alanların fiziki və psixi inkişafını, insan orqanizminin
funksional
sistemini,
ali
sinir
sisteminin
fəaliyyət
qanunauyğunluqlarını bilmədən, onları məqsədəuyğun şəkildə
istiqamətləndirmək, yaxud inkişafetdirici təlim texnologiyalarını
hazırlamaq, şəxsiyyətin optimal inkişafını təmin etmək mümkün
deyil.
Sosiologiya
elminin məlumatları şəxsiyyətin sosializa- siyası
problemini dərindən dərk etməyə, tələbənin asudə vaxtının təşkili,
professional oriyentasiyası və digər pedaqoji problemlərin uğurlu
həllinə yol açır. Cəmiyyət və onun ayrı- ayrı sistemlərini öyrənən
sosiologiya özünün elmi-nəzəri və praktik-tətbiqi tədqiqatlarını
həm də təhsil və tərbiyə problemlərinə istiqamətləndirir. Hazırda
sosiologiya elminin strukturunda təhsil-tərbiyənin və təlimin
sosiologiyası öz əksini tapmışdır.
Dostları ilə paylaş: |