68
Proqnozumuzun üzərinə müsbət təsir göstərən dəyişkən
böyüklüklərin ilk sirasi mövcud pulun dövriyyəsi ilə əlaqəlidir.
Gürcüstanin Milli Banki 70 milyon dollar satinaldi. Ümumilikdə,
bütün pu aqreqatlari ötən ilin həmin ayi ilə müqayisədə az qalsin
15%-lə artdi. Konkret olaraq ən böyük M3 və M2 aqreqatlari 17% və
14%-lə artdi, halbuki ən azad, dövriyyədə mövcud olan pul il ərzində
16%-lə artdi. İqtisadi nəzəriyyəyə görə, artmiş pul ehtiyati biznesin
genişlənməsinə və istehlakçilarda xərcləməyi genişləndirir ki, bu da
bizi aqreqatlara tərəf aparir.
Dəyişkən böyüklüklərin GDP-in gözlənilən artmasina müsbət tə-
sir bağişlayan ikinci sirasi xarici sektorla bağli idi. İyunda ixracat
ildə 37.4% (zərərin bir qismini mis və konsentrantlarin yeni ixraci),
idxalat isə ardicil olaraq ildə 0,03% azaldi. Bunun nəticəsində xal-
is eksport (Ticarət balansi) 13.3%-lə yaxşilaşdi. Ümumilikdə, ticari
defisitin azalmasi GDP-in real artiminin proqnozlaşdirilma işində müs-
bət rol oynadi.
Pul köçürmək və Turizm, birbaşa xarici investisiyalarla (FDI)
birgə Gürcüstana daxil olan xarici fondlarin əsas mənbəyini təşkil
edir. İyunda köçürmələr 17.1%-lə əvvəlki ilin eyni ayi ilöə müqay-
isədə artmişdir. Bir daha təkrar edəcəyəm ki, bu artimda əsas töhfə
Rusiyanin və İzrailindir. Vizitorlarin sayini nəzərə alsaq, Gürcüstanda
28.5% faizlik illik artim vardir. Hətta turizm illik hesablamalara görə
43%-lə artmişdir. Gürcüstan köçürmələr və turizmdən gələn gəlirlə
yaşayan ölkələr sirasina daxil olmaqdadir və onlarin artmasi GDP-in
real böyüməsinə müsbət təsir göstərir.
Biznesin sağlamlaşmasi və istehlakçilarin etimadi, başqa müsbət
amillərlə birlikdə, GDP-nin artmasinda əhəmiyyətli rol oynadi. Gürcü
biznesinin etibarliliğinin göstəricisi (BCI), 2017-ci ilin ilk üç rübündə
biznesin sağlamlaşdirilmasina dəlalət edir. Qeyd olunasidir ki, biznesi
icra etmək bu il daha çox optimizm əsasini verir. Bununla birlik-
də, istehlakçilarin etimanidinin göstəricisi də (CCI) müəyyən islahlara
dəlalət edir. Məsələn, iyunda kommersia banklara qarşi istehlakçilarin
69
tam etibari ötən illərə nisbətən 30%-dən çox artdi. İstehlakçilarin eti-
bar keyfiyyəti onlarin pulu xərcləməyə hazir olduqlarindan xəbər verir.
İyunda, Gürcüstan hökumətinin aksiz vergisini artirdiqdan sonra 6
ay keçdi. Bundan sonra inflasiyanin illik tempi artaraq 7.1%-ə gəlib
çixdi (son üç ildə ən yüksək göstərəciyə). İnflasiya hətta idxal olun-
muş mallarda belə ən yüksək səviyyəsinə çatdi – 9.8%. Belə olduqda
baza inflasiyasinin göstəricisi ümumi inflasiyadan aşaği oldu və 4.5%
təşkil edirdi. Aksiz vergisinin artmasi müvəqqəti haldir və qiymətlərin
səviyyəsinə bircə dəfəlik təsiri var. Ancaq yenədə, bizim hesablama-
larimizla, inflasiya tempinin artmasi GDP-nin gələcək artimina mənfi
təsir göstərir.
Bizim proqnozumuz aparici iqtisadi indikatorlar (LEI) metodolo-
gi-yasi üzərinə əsaslanmişdir. Həmin metodu Moskvanin İqtisadi Mək-
təbi hazirlamişdir. Biz gürcü iqtisadiyyatinin dinamik modelini hazir-
ladiq, ona görə, iqtisadiyyatin hər dəyişkən böyüklüyünə bir neçə amil
təkan verir. ISET-PI hər rübdə beş ayliq növbəti proqnozu elan edir
və onun dəqiqliyi getdikcə artir. Bizim birinci proqnozumuzla müza-
kirə olunacaq rübün bitməsinə kimi təxminən beş ay əvvəl taniş ola
bilərsiniz. Son proqnozun verilənləri növbəti rübün ilk ayinda dərc
olunur.
http://georgiatoday.ge/news/7530/Q3-Forecast-Revised-Down-
ward%2C-but-Strong-Tourism-%26-Export-Performance-Set-to-Boost-
Growth
70
VI FƏSİL. EKSPERTLƏRDƏN ALINAN MÜSAHİBƏLƏR
Müsahibə min cür səbəbə görə jurnalist üçün başilica mənbədir. Bir-
başa məqalədə ya efirdə səslənilən həqiqi səslər ya ekran obrazlar
əhvalata daha çox inandiriciliq aşilayir. Bu dəlillər, sizin işin öh-
dəsindən gəlməyinizə işarə edir. Yaxşi müsahibələr və sitatlar sizin,
bir jurnalist kimi, etibarliliğinizi artirir. Oxucu sizin etibarli mənbələr
axtarmaq üçün böyük vaxt ayiridiğini və indi də tapdiqlarinizi onlar-
la paylaşmaq istəyinizi görür. Bundan əlavə, müsahibə quru maliyyə
sənədlərinə obrazliliq aşilayir.
Ekspertləri tapmaq və müsahibə üçün tərəf müqabili seçmək
İlk növbədə, ekspertləri harda tapacağinizi bilməlisiniz (bax. Build-
ing Useful Contacts). Ekspertlər biznes administratorlari, universitet
profe-sorlari, biznes analitikləri, menecerləri, hökumət vəzifəliləri və
yaxud, sənaye fəaliyyətini araşdiran istənilən insan ola bilər.
Sizin həmkarlariniz sizə yardim edə bilərlər. Katiblər və ictimai
münasibətlərdə işləyən şəxslər də yaxşi məsləhət verə bilərlər. Uni-
versitetlərin məlumat kitabçalarinda fakültə üzvlərinin siyahisini tapa
bilərsiniz. Beynəlxalq təşkilatlarin onlayn saytlarinda tez-tez ekspertlər
və media əlaqələrin siyahisi təqdim olunur.
Müsahibənin uğurlu olub-olmamasi müsahibə üçün tərəf müqabili
seçimindən asilidir. Müsahibəni kimdən alacağiniza dair bir çox nəzərə
alinasi şey var: onlarin səriştəliliyi, məsələni sadə dildə başa salmalari,
həmin məsələlərlə bağli baxişlari.