|
İslâmîyet’in din olarak kabul edilmesiyle başlamıştır. İslâmîyet’in din olarak kabul edilmesiyle başlamıştırKafiye şeması: (aa)aa (bb)ba (cc)ca
|
səhifə | 4/9 | tarix | 20.08.2018 | ölçüsü | 0,56 Mb. | | #63722 |
| Kafiye şeması: (aa)aa (bb)ba (cc)ca... Az kullanılmış bir nazım biçimidir.
2. BEŞLİLER 2. BEŞLİLER a. MUHAMMES (5) Bu biçimde şarkılar da yazılabilir. b. TARDİYE (5) Muhammesin özel bir biçimidir. Şeyh Galip, Hüsn ü Aşk’ta kullanmıştır. c. TAHMİS (5) Bir şairin gazeline aynı ölçü ve kafiyede üçer mısra eklemeyle oluşur. Nazım biçimi şöyledir: (aaa)aa – (bbb)ba- (ccc)ca... d. TAŞTİR (5) Gazelin beyitleri arasınaüç mısra eklenmesiyle oluşur: a(aaa)a- b(bbb)a- c(ccc)a 3. ALTILILAR a. MÜSEDDES (6) Bentleri 6 dizedir. b. TESDİS (6) Bentleri 6 dizedir. 4. MÜSEBBA (7) Bentleri 7 dizelidir. 5. MÜSEMMEN (8) Bentleri 8 dizelidir. 6. MÜTESSA (9) Bentleri 9 dizelidir. 7. MUAŞŞER (10) Bentleri 10 dizelidir.
Bentlerle kurulan uzun bir nazım biçimidir. Bentlerle kurulan uzun bir nazım biçimidir. En az 5, en fazla 10 bentten oluşur. Her bent 5 ile 10 beyit arasında değişir. Genellikle dinî, felsefî ve sosyal yaşamla ilgili eleştiri ve önerilere yer verilir. Toplum aydınlatılmaya çalışılır. Her bendin (terkib-hane, kıta) sonunda vasıta beyti denen bir beyit vardır. Vasıta beyitleri her bendin sonunda değişir ve bunlar kendi aralarında uyaklanır. Bentlerin kafiyelenişi genelde gazeldeki gibidir: aa xa xa xa xa xa bb (v) - cc xc xc xc xc xc dd (v) aa aa aa aa aa aa bb - cc cc cc cc cc cc dd... Türk edebiyatında Bakî (Kanunî Mersiyesi), Bağdatlı Ruhi ve Ziya Paşa bu alanda en ünlü şairlerimizdir.
Biçim ve uyak bakımından terkib-i bende benzese de konusu ve vasıta beyitleri yönüyle terkib-i bend’ten ayrılır. Biçim ve uyak bakımından terkib-i bende benzese de konusu ve vasıta beyitleri yönüyle terkib-i bend’ten ayrılır. Vasıta beyitleri her bendin sonunda aynen tekrarlanır: aa xa xa xa xa xa bb cc xc xc xc xc xc dd ...; (aa aa aa aa aa aa bb cc cc cc cc cc cc dd...) Her bend terci-hane ve vasıra olmak üzere ikiye ayrılır. Dini konuların işlendiği terci- bend’te genellikle Allah’ın kudreti, evrenin sonsuzluğu, doğanın ve yaşamın karşıtlıkları gibi konular işlenir. Terkib-i bend’ten daha zor yazılan bu nazım biçiminin en güzel örneğini Ziya Paşa vermiştir.
Allah’ın birliğini ve ululuğunu (tevhid) konu alan şiirlerdir. Allah’ın birliğini ve ululuğunu (tevhid) konu alan şiirlerdir. Tevhit’te Allah’ın büyüklüğü, sıfatları, kudretinin sonsuzluğu, tasvir ve hayal edilebilen şeylerden soyutlanması, hiçbir şeyin ona eş ve benzer olamayışı, bütün kudret ve ilimlerin ona ait oluşu gibi özellikler sanatlı bir üslupla anlatılır. Allah karşısında kulun acizliği vurgulanır. Genellikle kaside biçiminde yazılır. En tanınmış tevhit Nabi’nindir. Mevlîd (Tevhit Bahsi) Allah âdın zikredelim evvelâ Vâcib oldur cümle işte her kulâ Allah âdın her kim ol evvel anâ Her işi âsân ider Allah anâ Işk ile gel imdi Allah aydalum Derd ile göz yaşıle âh idelüm
Konusu Allah’a yakarış olan şiirlerdir. Konusu Allah’a yakarış olan şiirlerdir. Genellikle kaside bazen de gazel, kıta, mesnevi biçiminde yazılmıştır. Genellikle divanlarının başına konulur. Hak Taâla azamet âleminin pâdişehi Hâstır zât-ı ilâhîsine mülk-i ezeli Emri vech üzre yer eyler gece gündüz hareket Varlığın bilme ne hâcet küre-yi âlem ile Yeter isbâtına halk ettiği bir zerre bile Vahdet-i zâtına aklımca şehâdet lazım Cân ü gönlümce münâcât ü ibâdet lâzım Ey Şinâsî içimi havf-ı ilâhî dağlar Beni afv eylemeye fazl-ı ilâhîsi yeter Sanma hâşâ kerem-i nâ-mütenâhisi yeter. Şinasî
Hz. Muhammed’i övmek amacıyla yazılmış şiirlerdir. |
|
|