178
1868-ci ild
ə Şamaxı qəza məktəbinin şagird kitabxanasında 8 man 47 qəpik
d
əyərndə 41. Şəkidə isə 10 man dəyərində 37 kitab var idi(1,A,Ç)
Kitabxanalarda mü
əyyən qədər ktabarın olmasına baxmayaraq
şagirdlərin, xüsusilə də azərbaycanlılıarın yaş və bilik
xüsusiyyətlərinə
müvafiq b
ədii və elmi kitablar yox dərəcəsində idi. Şagirdlərin sinifdənkənar
oxusu d
ərsliklərlə məhdudlaşdırılırdı. Belə kitabları da toplamaq çətin idi.
Xüsusil
ə də azərbaycanlı uşaqların istər
ana dili, istərsə də rus dilinin
öyr
ənilməsi üçün nə müvafiq dərslik nə də digər tədris vəsaitləri var idi.
Lakin az
ərbaycanlı şagirdlər imkan daxilində sinifdənxaric mütailə ilə
ciddi m
əşğul olurdular. Onlar elmi biliklərə yyələnməklə bərabər rs dilini
mük
əmməl öyrənməyə cəhd göstərirdilər. O zamanAzərbaycanın qəza
m
əktəblərini gəzmiş QTD popeçiteli Semyonov 1848-ci
ildə Qafqaz
komit
əsinə yazdığı izahatında bu məsələni etiraf edərək deyirdi: “Mən
müs
əlman uşaqlarının xristian dua kitabları, Bibliya kəlamı və övliyalar
təsvir
edilmiş əlifba və digər kitablar üzrə rus savadı öyrənmələrinə mat qaldım” (2).
ƏDƏBİYYAT
1. Gürcüstan Respublikası dövlət Tarix arxivi (GRDTA).Fond (f)
a.Fond
416.a)Siyahi(S)3, iş449, vərəq(V)7.
b)S.3,iş 579, v.1,2 və arxaları c) İ.3iş 474, v.48. ç)İ.3 iş 475, v.46,48. d)İ.3, iş 449, v 5
arxa v
ə v.7 e) İ.3 iş115, v, 31 arxa.ə)S.3, iş 449, v 4 arxa.
B fond 423.a) İ.1, iş 454, v.216 və arxa. b)İ.1, iş 171, v.242.c) İ.!, iş171 v.56 arxa. Ç)
İ.1, iş 171, v.174. d) İ.1. iş 171,v.58 arxa və V.155, 176, e)İ.1, iş 171, v.242.
C. Fond. 242. a) İ.1,iş 27, v3,19. b) İ.1, iş30,v.26-27. c)İ.1, iş 30,v.27.
Ç fond 425. a)İ.1, iş 454,v.14,17 və iş 502,v. 19,33,36: Kaвказский календаръ на
1846г, Tiflis(tT.) 2845q b) İ.1, iş 5 ə2, v 19
2.
учебного дела на Кавказ С 1802 по 1880, Tiflis 1881, стр17,
3.Отчет понечителя КУО на 1882,
4. Распор ятения попечителя КУО в 18881г, т 1881, стр53.
5. Распоряения попечителя КУО в 1868, Т. 1868, №4, стр 35.
Ю. КАЗИЙЕВ
УЙЕЗДНЫЕ ШКОЛЬНИЫЕ БИБЛИОТЕКИ
РЕЗЮМЕ
В соответствии с политикой Царской России пользование местных жителей для
более благоприятных намерений и политику обрусования, в Азербайджане были
созданы 2-3 комнатные уездные школы в составе мусульманских школах и были
предоставлены библиотеки на их базе.
Главное значение уездных школьных библиотек было в том что, они служили не
только ученикам и учителям, в том числе они служили для сельского и городского
общества. Эти библиотеки сыграли главную роль в образование и учеников, и учителей
и народных масс.
180
Mətanət ABBASOVA
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Bilal
YUSİFOV
dosent
TƏLƏBƏ GƏNCLƏRİN TƏFƏKKÜRÜNÜN İNKİŞAFINDA
TƏHSİLİN ROLU
Açar sözlər: Təhsil,Təhsilin keyfiyyəti, Fəlsəfi baxış
Ключевые слова:Образование,Качество образования, Философские
взгляды
Keywords: Education, Quality of education, Philosophical views
Azərbaycan Respublikasında ali təhsilə Boloniya prosesinin tətbiqinin
genişlənməsi və dərinləşməsi ali təhsilin keyfiyyətinə diqqəti artırır və təhsil
islahatlarının həyata keçirilməsi istiqamətində aparılan işləri daha da
sürətləndirir. Bir çox ekspertlərin rəyinə görə Boloniya bəyənnaməsi avropa
ali təhsilinin keyfiyyəti haqqında dəqiq təsəvvür yaratmır və avropa ali təhsil
cəmiyyətləri keyfiyyətin təmin edilməsi üçün müəyyən edilmiş plana malik
deyil. Lakin təhsil nazirlərinin Paris konfransından başlayaraq keyfiyyətin
təmin edilməsi probleminin Boloniya prosesinin əsas məqsədi olması bu
mövzunun mərkəzində duran məsələ kimi qarşıya qoyulur. Boloniya
prosesinin sonrakı inkişaf dinamikası da bu məsələnin aktuallığını təsdiqləyir
və keyfiyətə nəzarət qruplarının və təşkilatlarının vahid konsepsiyasının
hazırlanması və tətbiqini bir vəzifə olaraq önə şəkir [1]. Vahid konsepsiya ilə
kadr hazırlığı milli və dövlət maraqlarının nəzərə alınması məsələsində əngələ
çevrilərək bəzi ölkələrin göstərilən istiqamətdə fəaliyyətini məhdudlaşdırır.
Keyfiyyət anlayışına fəlsəfi “kateqoriya” kimi yanaşsaq Aristoteldən
başlamış (Aristotel fiziki aləmə keyfiyyət yanaşması-kvalitatilizm) bu günədək
keyfiyyət məfhumu filosoflar arasında geniş diskusiyaların yaranmasına səbəb
olmuşdur. Müasir fəlsəfə keyfiyyət kateqoriyasına bəzi izahlar verir. Məsələn:
“Keyfiyyət – əşyanın xassələrinin mahiyyət çərçivəsində sabit külliyatıdır.
Keyfiyyət - əşyanın (təzahür, proses) elə müəyyənliyidir ki, həmin xassə
yalnız bu əşyaya və bu sinifdən olan əşyalar qrupuna məxsusdur.” Keyfiyyət
fəlsəfi kateqoriya olaraq predmetin onu digər predmetlərdən prinsipcə
fərqləndirən
müəyyənliyi
kimi
xarakterizə
edilir
[2].
Digər predmetlərlə qarşılıqlı əlaqədə olan hər bir predmetə sistem kimi
baxmaq olar, dayanıqlı sistem isə öz əlamət və xassələrini müəyyən zaman
kəsiyində saxlayır. Beləliklə, əşyanı xarakterizə edən keyfiyyəti sistemin
keyfiyyəti adlandırmaq olar. Hal-hazırda “keyfiyyət” anlayışına müxtəlif