22
2011-2012
Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları
reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon
yerləşir və daha sonra meşə başlayır. Asfalt yolu-
nun kənarına qayıdan ekspedisiya qrupu öz yoluna
davam edərək Oğuz rayonunun Sincan kəndində
yenidən şimala - həmin rayonun Xaçmaz kəndinə
tərəf yol aldı. Ekspedisiya burada da eyni mənzərə
ilə- güclü sel axınlarının qalıqları ilə qarşılaşdı.
Qəbələ-Şəki yolu Böyük Qafqazın cənub-qərb
ətəkləri boyunca uzanır. Böyük Qafqazın bu yamac-
larına baxış zamanı onların daş dövrü izlərinin ta-
pılmasının qeyri-mümkünlüyü məlum oldu. Belə ki,
minilliklər ərzində Böyük Qafqazın yüksəkliklərindən
axıb gələn sellər hətta mövcud olsaydı belə, bütün pa-
leolit dayanacaqlarını yuyub aparardı.
Ekspedisiya qrupu arxaik daş artefaktlarınla yana-
şı, daha qədim dövrlərə aid maddi-mədəniyyət abidə
və fraqmentlərinin də olduğunu müəyyən etmişdir.
Qəbələ rayonunun Böyük Əmili kəndinin ərazisində
iki toxa tapılmışdır. Onlar ortası girintili olub, iri
ölçülərə malik predmetlərdir. Bu predmetlərin biri-
nin hər iki ucu, digərinin isə yalnız bir ucu ikitərəfli
örtüklə itilənmişdir.
Qəbələ rayonunun Savalan kəndi ərazisində qara
saxsı qabın gövdə fraqmenti aşkar edilmişdir.
2011-ci il tədqiqatlari
Azərbaycan və Koreya mütəxəssislərinin 2011-
ci ildə birgə apardığı qazıntı işləri Baş Qafqaz
silsiləsinin Qəbələ və Şəki rayonları ilə məhdudlaşdı.
Adıçəkilən rayonları çay terraslarında Qəbələ rayo-
nunun Savalan kəndindən 1 km məsafədə - Qaraça-
yın mənsəbi olan Sarısu çayının sağ axını boyunca
yerləşən mağaraya da baxış keçirilmişdir. Daha öncə
haqqında danışılan əvvəlki ekspedisiya zamanı elə
həmin rayonda itiuclu daş yonqar və girdəşəkilli,
yastı, arxaik daş artefakt aşkar edilmişdir.
Araşdırılan mağara kiçik dağın zirvəsində, kifayət
qədər çətin yerdə yerləşirdi (şək.5-6). Təəssüf ki, daha
sonra məlum oldu ki, mağara yaxın keçmişdə sığına-
caq kimi istifadə olunmaq üçün süni düzəldilmişdi.
Fikrimizcə, Qəbələ rayonunda aparılmış təkrar
araşdırmalar paleolit dövrünün məskənlərinin
route and arable fields were strewn with pebbles.
Gamarvan village is located on a steep mountain
slope and the forest begins further. Returning to the
route, the expedition continued on its way and went
back north again, i.e. near the village of Sinjan of
Oghuz region in the direction of Khachmaz village.
Nevertheless, we found a similar situation – the re-
mains of rivers.
The Gabala-Shaki route lies at the bottom south-
west of the Greater Caucasus. Investigation of these
slopes of the Greater Caucasus has yielded a lack of
prospects for exploring signs of the Stone Age. Over
thousands of years, fast torrents gushed through the
Greater Caucasus and they swept everything away,
so even if there had been any Paleolithic stations,
these rivers removed all signs of them.
Two hoes were found in the vicinity of Boyuk
Amili village of Gabala region. These items are
large and have big indentations at the center of their
lengthwise sides. In one, two transverse corners held
cloth on both sides, in the other, just one transverse
corner.
A black-backed ceramic fragment of a dish bot-
tom was found in the vicinity of savalan village of
Gabala region.
investiGations in 2011
The joint excavations by Azerbaijani and Korean
professionals in 2011 had to limit themselves to the
southern slopes of the Greater Caucasus ridge of Ga-
bala and Sheki regions.
A cave located 1 km from Savalan village of Ga-
bala region, on the right bank of the Sarisu River,
a tributary of the Garachay River, was investigated
in addition to river terraces of the observed regions.
A sharp corner-like sliver made from gravel, and a
rounded ancient artifact with a flat pebble section,
were found during the previous expedition in the
same region.
The surveyed cave was situated in a somewhat
inaccessible spot on the peak of a medium-size
mountain (Fig.5-6). Unfortunately, we found that
the cave was artificial, made from smooth loamy
2011-2012-ci illərdə Qəbələ rayonunda
Paleolit dövrünə aid arxeoloji kəşfiyyat işləri haqqında hesabat
Report on the Paleolithic archaeological exploratory excavations
in Gabala region in 2011-2012
SEBA
23
2011-2012
Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları
reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon
yerlərini konkretləşdirməyə kömək oldu. Sarısu ça-
yının terrasları çöküntülərlə zəngin olduğu üçün daş
artefaktların axtarışına əhəmiyyətli dərəcədə mane
olurdu. Yuxarıda qeyd olunan Orta Paleolit dövrünə
aid yeganə tapıntının aşkar edilməsinə baxmaya-
raq, həmin ərazi bu sahədə araşdırma aparmaq üçün
perspektivli hesab edilmir.
Savalan və Böyük Əmili kəndlərinin ərazilərini
bu baxımdan daha perspektivli hesab etmək olar.
Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, Böyük Əmili kəndinin
ətrafında Paleolit dövrünün tapıntıları ilə yanaşı,
daha sonrakı dövrlərə aid maddi-mədəni tapıntılar da
aşkar edilmişdir. Savalan kəndinin ətrafını bu sahədə
daha perspektivli hesab etmək olar. Preforma kimi
interpretasiya olunmuş artefakt həmin ərazidə paleo-
lit dövrünün axtarılması üçün lazımi əsası verir.
2011-ci ilin ekpedisiyası daha çox tanışlıq
xarakteri daşıyırdı. Lakin onların nəticəsi heç
şübhəsiz ki, Azərbaycan və Koreya Paleolit dövrü
mütəxəssislərinin gələcək birgə araşdırmalarının
əsası rolunu oynayacaqdır.
2012-ci il tədqiqatlari
2012-ci ildə AMEA-nın Arxeologiya və Etnoqrafi-
ya İnstitutunun Qəbələ arxeoloji ekspedisiyası Kore-
ya mütəxəssisləri ilə birgə Paleolit dövrünün izlərinin
axtarışına davam etdi. 2012-ci ildəki tədqiqatlara
Koreyadan Qədim Daş dövrü üzrə mütəxəssislər də
dəvət edildi. Azərbaycan tərəfindən AMEA-nın Arxe-
ologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun aparıcı elmi iş-
çisi Mansur Mansurov və elmi işçi Azad Zeynalov,
Koreya tərəfindən isə Seul Milli Universitetinin pro-
fessoru Yi Seonbok iştirak etmişdir.
Araşdırmalar Qəbələ rayonu ərazisində bir neçə
istiqamətə doğru aparıldı:
1. Qəbələ şəhərinin cənub-qərb tərəfində Qəbələ
RLS-in yerləşdiyi dağın ərazisi;
2. Çomrad zirvəsi;
3. Türyançay, Qaraçay, Dəmiraparan və Sarısu
çayları və Türyançay qoruğunun ərazisi;
4. Axarbaxar (Savalan) zirvəsi;
Marşrut üzrə ilk istiqamət Qəbələ şəhərindən
cənub-qərb tərəfdə yerləşən dağ olmuşdur (şək.7).
material and was probably used as a shelter in re-
cent times.
Repeated surveys in Gabala region gave us a
chance to define concretely the areas for Paleolithic
location surveys. In particular, the terraces of the Sa-
risu River are full of river sediments, and this hin-
ders the survey of stone artifacts. Despite the single
triangular-shaped find here of Middle Paleolithic
form, the site is less promising.
The vicinities of Savalan and Boyuk Amili vil-
lages are more promising in the survey. As we men-
tioned before, artifacts of Paleolithic shape, in ad-
dition to material culture objects belonging to later
ages were found here. The vicinity of Savalan vil-
lage is very promising. In particular, the artifact
found here gives sufficient grounds for surveying
Paleolithic areas here.
The expeditions of 2011 were mainly introduc-
tory but their results undoubtedly became the basis
of further joint excavations by Azerbaijani and Ko-
rean archaeologists.
investiGations in 2012
The joint excavation team of the Gabala archaeo-
logical expedition formed by the Institute of Archae-
ology and Ethnography of the ANAS and Korean
professionals carried out surveys on Paleolithic signs
in 2012. In 2012, the following Early Stone Age
specialists joined the excavations: from Azerbaijan
- Mansur Mansurov, chief researcher of the Institute
of Archaeology and Ethnography, ANAS, and Azad
Zeynalov, researcher of the Institute of Archaeology
and Ethnography, ANAS; and from Korea - Yi Seon-
bok, professor of Seoul National University.
Surveys were carried out within the borders of
Gabala region in several directions:
1. The mountain to the south-west of Gabala city,
on which Gabala Radar Station is located;
2. The Chomrad ridge;
3. Terraces of the Turyanchay, Garachay, Demir-
aparan, Sarisu Rivers and the territory of Turyanchay
Preserve;
4. The Akharbakhar ridge (Savalan).
2011-2012-ci illərdə Qəbələ rayonunda
Paleolit dövrünə aid arxeoloji kəşfiyyat işləri haqqında hesabat
Report on the Paleolithic archaeological exploratory excavations
in Gabala region in 2011-2012
SEBA