Giriş (Ümumtəhsil məktəbində riyaziyyatın tədris konsepsiyası)

Riyaziyyat

2009

xətkeşdən istifadə edərək fiqurların tərəflərini ölçür və ölçü nəticəsini hər hansı bir standart 

•

vahidlərlə qeyd edir (məs., 3 sm və ya 30 mm) 

Məzmun

Məkan fiqurları: (kub, düzbucaqlı paralelepiped, piramida, kürə) 

1. 

Məkan fiqurlarının elementləri: təpə, til, sərhəd.

2. 

Fiqurların  xətti  ölçüləri,  ölçü  vasitələri    və  uzunluğun  ölçü  vahidləri:  metr,  desimetr, 

3. 

santimetr.

İstiqamət: Göstəricilərin analizi, ehtimal və statistika

Riy. III.11.  Verilən mövzu və təhlil olunan obyektlə əlaqədar xassə və miqdar 

göstəricilərini toplayır.

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: 

qısa mətni (iki-üç sadə cümlələr) oxuyur və göstərilən obyekt haqqında mətndə verilən 

•

göstəriciləri seçir

göstəriciləri tapmaq üçün verilən mətnlə və ya araşdırılan obyektlə əlaqədar bəli/xeyr tipli 

•

suallar verir və cavabı qeydə alır

göstəricilərin toplanılmasına uyğun olan vasitəni (müşahidə, ölçmək) seçir və ondan  istifadə 

•

edir.

Riy. III.12.  Diskret miqdarlı və xassəli göstəriciləri qaydaya salır və təqdim  

      

edir.

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

iki işarədən çox olmayan göstəriciləri  qruplaşdırır və hansı işarələrə əsasən qruplaşdırmağını 

•

sadalayır.

bir neçə miqdar göstəricisini çoxalma/azalmaya əsasən düzür

•

müəllim tərəfindən hazırlanan torda birtərəfli uyğunluq qaydasına əsasən piktoqram düzəldir 

•

(məs., hər bir obyekti torun uyğun damasında sxematik şəkildə təsvir edir) 

Riy. III.13.  Xassə və miqdar  göstəricilərinin şərhini edir. 

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

təqdim edilən göstəriciləri yazılı və ya şifahi şəkildə piktoqram  və cədvəl şəklində təsvir 

•

edir/izah edir 

Riy. III. - 6

---

Riyaziyyat

2009

qruplaşdırılmış xassə göstəricilərinin birliyini onda verilən göstəricilərin ümumi miqdarı, 

•

qrupaltı miqdarı, hər qrupaltında verilən göstəricilərin miqdarının təkrarlanması, mövqeyi, 

ardıcıllığına əsasən xarakterizə edir 

piktoqram və ya ən sadə (ikisütunlu və ikisətirli) cədvəl şəklində təqdim edilən göstəricilərə 

•

qarşı yekunlaşdırıcı suallar verir

Məzmun

Xassə və miqdar göstəricilərinin toplanma vasitələridir: ölçü, müşahidə, sorğu; göstəricilərin 

1. 

oxunan mətndə seçilməsi

Xassə və miqdar göstəricilərinin təşkili: göstəricilərin növləri – xassə və miqdar göstəriciləri; 

2. 

xassə göstəricilərinin qruplaşdırılması; miqdar göstəricilərinin qruplaşdırılması (intervallar 

sinfinin bölünməsindən başqa); miqdar göstəricilərinin çoxalma-azalma ilə düzülüşü.

Göstəricilərin  qaydalı  birliyinin  miqdar  və  xassə  əlamətləri:  göstəricilər  birliyində 

3. 

göstəricilərin ümumi miqdarı və göstəricilərin qrupaltlarında miqdarı; birlikdə/qrupaltılarında 

göstəricilərin təkrarlanması, mövqeyi və ardıcıllığı.

Xassə və miqdar göstəriciləri üçün göstəricilərin təsvir vasitələri: cədvəl, piktoqram.

4. 

Riy. III. - 7

---

Riyaziyyat

2009

Riy. III. - 8

---

Riyaziyyat

2009

 IV sinif

İlin sonunda əldə edilən nəticələr

Istiqamət: 

Ədədlər və 

əməllər

Qanunauyğunluq və 

cəbr

Həndəsə və 

məkan anlayışı 

Göstəricilərin 

analizi, ehtimal 

və statistika

Müsbət 

1. 

sistemdən 

istifadə edərək 

ədədləri təsvir 

edir, müqayisə 

edir və düzür

Müxtəlif 

2. 

üsullarla natural 

ədədlər üzərində 

toplama-çıxma 

əməllərini 

yerinə yetirir 

və əməllərin 

nəticəsini 

qiymətləndirir 

Vurma-bölmə 

3. 

əməllərinin 

yerinə 

yetirilməsinin 

hər hansı bir 

üsulundan 

istifadə edir

Tamın  

4. 

hissələrini 

(yarım, üçdə 

bir, dörddə bir) 

fərqləndirir, 

sadalayır və 

müqayisə edir

Müxtəlif ölçü 

5. 

vahidlərini 

bir-birləri ilə 

əlaqələndirir və 

istifadə edir

Uyğunluğu qurur, 

6. 

təsvir edir və 

araşdırır

Sadə riyazi 

7. 

məsələni həll 

edərkən cəbri 

ifadələr qurur və 

istifadə edir

Həndəsi 

8. 

fiqurları təsvir 

edir və onları 

təsnif edir

Düz və məkan 

9. 

fiqurlarının 

qrafiki 

təsvirlərini və 

modellərini 

hazırlayır

Əşyaların 

1. 

və fiqurların 

ölçülərini 

və obyektlər 

arasında 

məsafələri  

təyin edir 

Sxem üzərində 

2. 

istiqamət 

götürür və 

marşrutu 

təsvir edən 

sadə sxem 

hazırlayır

Verilən mövzu 

3. 

və təhlil olunan 

obyektlə 

əlaqədar xassə 

və miqdar 

göstəricilərini 

toplayır

Miqdar və xassə 

4. 

göstəricilərini 

qaydaya salır 

Xassə və miqdar 

5. 

göstəricilərinin 

şərhini və 

elementar 

analizini edir 

Riy. IV. - 1

---