Gülşən Orucova, Nərminə Qaragözova, Rafiq İsmayılov, Zahid Xəlilov

SÖZ-LOTO
Bu oyunu sinifdə cütlərə bölünərək oynamaq daha məqsədəuyğundur. Hər cütlüyə
altıxanalı kart verilir. Hər xanada müəyyən bir məna qrupunun adı yazılır; məsələn:
“quş”, “geyim”, “əmək aləti”, “meyvə”, “tərəvəz” və s. Müəllimin masası üstünə
müxtəlif varlıqlar çəkilmiş şəkillər qoyulur. Şagirdlərdən biri masaya yaxınlaşıb bir
şəkil götürür və orada təsvir olunmuş varlığın adını ucadan deyir; məsələn: “kirpi”. Bu
zaman kartında “Vəhşi heyvan” xanası olan cüt deməlidir: “məndə”. Şəklin adını
deyən şagird ona yaxınlaşıb həmin şəkli verir. Cütlük həmin şəkli kartdakı müvafiq
xanaya qoyur və həmin cütlükdən bir nəfər masaya yaxınlaşıb başqa şəkil götürür.
Beləcə, cütlərdən birinin kartındakı xanalar dolana qədər oyun davam edir.
Qeyd. “Vəhşi heyvan” xanası başqasının da kartında ola bilər. Lakin şəkli hamıdan
tez “məndə” qışqıran cütlük əldə edir.
Loto kartlarını şagirdlər özləri müəllimin köməyi ilə karton və ya qalın kağızdan
düzəldə bilərlər.
23
Çap üçün deyil

---

SÖZ-LOTO
MƏNA QRUPLARINA DAXİL OLAN SÖZLƏR
(LOTO “DAŞLARI” GÖY RƏNGDƏ VERİLİB)
1. Ev heyvanı – 
at, dəvə, qoyun, keçi
2. Vəhşi heyvan –
pələng, ayı, maral, tülkü, meymun
3. Ev quşu –
toyuq, hinduşka, ördək, xoruz
4. Çöl quşu – 
qaranquş, qartal, qarğa
5. Ağac – 
palıd, çinar, küknar, söyüd
6. Meyvə – 
nar, alma, armud, gilas, ərik, üzüm
7. Novruz – 
şəkərbura, paxlava, şorqoğalı, səməni, qoz, fındıq
8. Bədən üzvü – 
göz, burun, qulaq, əl 
9. Rəng –  
sarı, qırmızı, göy, yaşıl
10. Məktəb ləvazimatı – 
qələm, xətkeş
11. Tərəvəz – 
xiyar, pomidor, kələm, kartof, soğan
12. Mebel – 
stol, stul, şifoner, divan
13. Qab-qacaq – 
qazan, qaşıq, çəngəl, stəkan
14. Ərzaq – 
yağ, pendir, yumurta, ət, düyü, qənd
15. Fəsil –
yaz, yay, payız, qış
16. Həndəsi fiqur – 
kvadrat, üçbucaq, dairə
17. Peşə – 
kosmonavt, dülgər, bənna, həkim
18. Şəhər – 
Bakı, Gəncə, Sumqayıt, Təbriz, Moskva
19. Oyun – 
nərd, şahmat, loto, futbol, xokkey, domino
20. Geyim – 
şalvar, pencək, ayaqqabı, papaq, əlcək, palto, corab, şərf
21. Silah – 
tank, top, avtomat, qılınc, qalxan
22. Məişət texnikası – 
televizor, ütü, tozsoran, telefon, soyuducu
23. Ailə üzvü – 
ata, ana, bacı, qardaş, nənə, baba
24. Həşərat – 
arı, kəpənək, qarışqa, hörümçək, əqrəb
25. Kompüter – 
monitor, klaviatura
26. Çalğı aləti – 
saz, tar, kamança, skripka,  nağara, qarmon
27. Əmək aləti – 
bel, çəkic, mişar, rəndə, kəlbətin
28. Çiçək – 
bənövşə, qızılgül, yasəmən, qərənfil, lalə
29. Nəqliyyat vasitəsi – 
avtobus, qatar, təyyarə, gəmi, maşın
30. Dövlət rəmzi – 
bayraq, gerb
24
GİRİŞ
Çap üçün deyil

---

Məna qruplarının kartlar üzrə 
qruplaşdırılması
KART 1. Dövlət rəmzi (30), Nəqliyyat vasitəsi (29), Ailə üzvü (23), 
Oyun (19), Tərəvəz (11), Meyvə (6).
KART 2. Çiçək (28), Həşərat (24), Məişət texnikası (22), Ərzaq (14),
Məktəb ləvazimatı (10), Ağac (5).
KART 3. Nəqliyyat vasitəsi (29), Silah (21), Geyim (20), Qab-qacaq (13),
Rəng (9), Çöl quşu (4).
KART 4. Çiçək (28), Çalğı aləti (26), Kompüter (25), Mebel (12), 
Bədən üzvü (8), Ev quşu (3).
KART 5. Həşərat (24), Ailə üzvü (23), Şəhər (18), Peşə (17), Novruz (7),
Vəhşi heyvan (2).
KART 6. Nəqliyyat vasitəsi (29), Silah (21), Fəsil (15), Tərəvəz (11),
Meyvə (6), Ev heyvanı (1).
KART 7. Çiçək (28), Həşərat (24), Geyim (20), Ərzaq (14), Rəng (9), 
Çöl quşu (4).
KART 8. Əmək aləti (27), Məişət texnikası (22), Həndəsi fiqur (16),
Bədən üzvü (8),  Ağac (5), Ev quşu (3).
KART 9. Çalğı aləti (26), Oyun (19), Şəhər (18), Qab-qacaq (13), 
Novruz (7), Vəhşi heyvan (2).
KART 10. Dövlət rəmzi (30), Nəqliyyat vasitəsi (29), Fəsil (15)
Meyvə (6), Ağac (5), Ev heyvanı (1).
KART 11. Çiçək (28), Həşərat (24), Silah (21), Peşə (17), Tərəvəz (11),
Çöl quşu (4).
KART 12. Əmək aləti (27). Məişət texnikası (22), Şəhər (18), Mebel (12),
Novruz (7), Ev quşu (3).
KART 13. Çiçək (28), Ailə üzvü (23), Geyim (20), Ərzaq (14), Rəng (9),
Ev heyvanı (1).
25
Çap üçün deyil

---

Qiymətləndirmə
Qiymətləndirmə müasir təhsilin ayrılmaz komponentlərindən biridir. Kurikulumda
qiymətləndirmənin üç növü qeyd olunur:
Formativ qiymətləndirmə müəllimə imkan verir ki, “əlini daim şagirdin nəbzində
saxlasın”. Hər bir dərsin və mərhələnin qiymətləndirilməsi müəllimə növbəti mərhələ
üçün təlimin strategiyasını müəyyənləşdirməyə kömək edir. Qiymətləndirmənin
meyarları isə mərhələnin əvvəlində qoyulmuş məqsədlərdən asılıdır. 
Müasir təhsildə qiymətləndirməni, sadəcə, şagirdə qiymət qoymaq kimi başa
düşmək olmaz. Qiymətləndirmə təlim və tədrisin əsas tərkib hissəsidir. O həm
müəllimə, həm də şagirdə məqsədə doğru irəliləyiş haqqında məlumat verir.
Qiymətləndirmə elə təşkil olunmalıdır ki, öyrənmənin ilkin mərhələsində son
məqsədə çatmağın yollarını təhlil edərək tədbirlər görmək və sonda hər bir şagirdin
nailiyyətləri haqqında fikir söyləmək mümkün olsun.
Şagird qiymətləndirmənin meyarlarını və məqsədini tam aydınlığı ilə dərk etməlidir,
əks halda onda qorxu və əsəbilik yarana bilər. O bilməlidir ki,  qiymətləndirmə onun
təhsildə növbəti addımlarını planlaşdırmaq üçün məlumat və təlimat rolunu oynayır.
Şagird nəyə doğru getdiyini və bu yolda   qiymətləndirmənin rolunu başa düşdükdə
təhsil  daha səmərəli ola bilər.
Unutmaq olmaz ki, istənilən qiymətləndirmənin emosional təsiri var. Odur ki biliyin
qiymətləndirilməsi həssas və konstruktiv olmalıdır. Müəllim bilməlidir ki, şagirdə ve -
rilən aşağı qiymət onun əhvalına, özünə inamına zərbə vura bilər. Qiymət lən dirmənin
nəticələri ilə bağlı müəllimin şərhləri şagirdin  şəxsi keyfiyyətlərinə deyil, onun işinə
aid olmalıdır. İşdə yol verdiyi səhvi anlamaq gələcəkdə qüsursuz fəaliyyətə stimul
yaradır, bu işi bacarmadığını düşünmək isə şagirddə xoşagəlməz komplekslər
doğura bilər.
Qiymətləndirmənin nəticələri şagirdlər üçün şərh olunmalıdır. Lakin qiy 
mət -
ləndirmə həmişə həvəsləndirici amil rolunu oynamalı, uğursuzluğu deyil, inkişaf və
tərəqqini gücləndirən stimul yaratmalıdır. Daha müvəffəqiyyətli şagirdlə müqayisə
26
GİRİŞ
• İlkin səviyyənin qiymətləndirilməsi (diaqnostik qiymətləndirmə). Şagirdlər
əsas bilik və bacarıqlara  müəyyən dərəcədə malikdirlərmi? Şagirdlər tədris
 olunmuş materialın hansı hissəsini bilirlər?
• İrəliləyişlərin monitorinqi (formativ qiymətləndirmə). Standartların mə -
nimsənilməsinə doğru şagirdlər kifayət qədər irəliləyə bilirlərmi?
• Yekun (summativ) qiymətləndirmə. Şagirdlər verilmiş standart və ya stan-
dartlar qrupunda müəyyən edilmiş məqsədlərə çatmışlarmı?
(
Ana dili kurikulumu
, səh. 28)
Çap üçün deyil

---