Kristi Danilet; Koreya Respublikasından hakim Hyonq-Von Be; Serbiya Ədliyyə Nazirliyindən Yovan
Kosiç; Ġspaniyadan Barselona Apellyasiya Məhkəməsinin kommersiya mübahisələri üzrə bölməsinin
sədri, hakim Ġqnasio Sanço Qaraqalyo; ġri-Lanka Ədliyyə və Hüquq Ġslahatları Nazirliyinin daimi katibi
Suhada Qamlat; Suriya Ərəb Respublikasının Daimi Missiyasından BaĢar Safiey; Uqandadan Genri
Haduli; və Amerika BirləĢmiĢ ġtatlarının Ədliyyə Nazirliyindən baĢ məsləhətçi Kevin Driskoll.
Digər iĢtirakçılar arasında Amerika HüquqĢünaslar Assosiasiyasının Qanunvericilik TəĢəbbüsü
Qaydası layihəsindən Olqa Ruda və Saymon Konte; Avropa ġurası Avropa Hakimlərinin MəĢvərətçi
ġurasından lord Conatan Mens; Alman Texniki ƏməkdaĢlıq Cəmiyyətindən (Deutsche Gesellschaft für
Technische Zusammenarbeit) doktor Dedo Geynits, Yohanna Beate Vislyux və Georq Xuber-
Brabenvarter; Ġtaliyanın Bolonya Ģəhərinin Hüquq sistemlərinin öyrənilməsi Ġnstitutundan professor
Cuzeppe di Federiko və doktor Françesko Kontini; Ġtaliyanın Sirakuz Ģəhərinin Beynəlxalq
Kriminologiya Ġnstitutundan Covanni Pasqua və hakim Xaled Axmed; BMT-nin ĠnkiĢaf Proqramından
Arkan El Seblani; BMT-nin Narkotiklər və cinayətkarlıq üzrə Ġdarəsindən Kit Volts, doktor Styuart
Gilman, doktor Oliver Stolpe, Fil MatĢeza, Aleksandra Suza Martins və Uqonnaya Qreys Ezekvem;
Tanzaniya BirləĢmiĢ Respublikasından baĢ hakimin Ģəxsi katibi Ferdinand L.K.Vambali, ġri-Lankadan
vəkil NeĢan Qunasekera olmuĢlar.
MüĢavirə iĢtirakçıları ġərhin layihəsinə, hər bir paraqrafını ayrıca müzakirə etməklə, təfsilatı ilə
baxmıĢlar. MəsləhətləĢmələr əsasında ġərhin layihəsinə müvafiq düzəliĢlər edilmiĢdir. AĢağıdakı ġərhin
məqsədi “Hakimlərin davranıĢı üzrə Banqalor prinsipləri”nin düzgün anlaĢılmasının təmin edilməsindən
ibarətdir.
XII. Mənbələr
ġərhin hazırlanmasında bir çox mənbələrdən istifadə olunmuĢldur. Onlara beynəlxalq hüquqi aktlar,
hakimlərin davranıĢını tənzimləyən milli məcəllələr və onların Ģərhləri, beynəlxalq, regional və milli
məhkəmələr tərəfindən qəbul edilmiĢ qərarlar, məhkəmə etikası üzrə komitələrin rəyləri və elmi əsərlər
daxildir.
ġərhdə istifadə edilən ifadələrin mənbələri haĢiyələrdə göstərilmiĢdir. Müxtəlif hüquq sistemlərində
istifadəsinin mümkün olması üçün adaptasiya olunmuĢ regional və ya milli mənbələrdən götürülmüĢ rəy
və Ģərhlərin mənbəyi mətndə göstərilmir. Lakin istifadə edilmiĢ bütün mənbələr kitabın
III bölməsinə,
həmçinin
“SeçilmiĢ ədəbiyyat” bölməsinə daxil edilmiĢdir. Üç mənbəni xüsusi qeyd etmək lazımdır:
Kanada Məhkəmə ġurası tərəfindən hazırlanmıĢ
Hakimlər üçün peĢə etikası Prinsipləri (1998);
Avropa
Hakimlərinin MəĢvərətçi ġurasının Rəyi (2001-2006-cı illər), Avropa ġurası; və
Hakimlərin DavranıĢı
üzrə Qaydalar (2004), Çin Xalq Respublikasının Honq Konq xüsusi inzibati regionu.
H
AKĠMLƏRĠN
D
AVRANIġI ÜZRƏ
B
ANQALOR
P
RĠNSĠPLƏRĠ
P
REAMBULA
Hər bir Ģəxsə onun hüquq və vəzifələrinin müəyyən edilməsi, həmçinin cinayətin törədilməsində
təqsirliliyi məsələsi ilə bağlı iĢinə müstəqil məhkəmə tərəfindən ədalətlilik və qərəzsizlik rəhbər
tutulmaqla açıq məhkəmə iclası Ģəraitində baxılması hüququnun bərabər əsaslarla təqdim
edilməsini baĢlıca prinsip kimi tanıyan Ġnsan Hüquqları üzrə Ümumi Bəyannaməni NƏZƏRƏ
ALARAQ,
ġərh
Ġnsan Hüquqları üzrə Ümumi Bəyannamə
1. 10 dekabr 1948-ci ildə BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatının BaĢ Assambleyası tərəfindən qəbul və
bəyan edilmiĢ Ġnsan Hüquqları üzrə Ümumi Bəyannamənin 10-cu maddəsində göstərilir ki:
Hər bir Ģəxs onun hüquq və vəzifələrinin və ona qarĢı irəli sürülmüĢ cinayət ittihamının
əsaslılığının müəyyən edilməsi üçün tam bərabərlik əsasında onun iĢinə müstəqil və qərəzsiz məhkəmə
tərəfindən açıq Ģəkildə və ədalətliliyin bütün tələblərinə riayət olunmaqla baxılması hüququna malikdir.
2. BMT-nin üzv-dövlətlərinin yekdilliklə qəbul etdikləri Ġnsan Hüquqları üzrə Ümumi
Bəyannamədə onların BMT-nin Nizamnaməsinə əsasən hörmətlə yanaĢmağı və riayət etməyi öhdələrinə
götürdükləri hüquqların xarakterinin “ümumi anlayıĢı” öz əksini tapmıĢdır. Ġnsan Hüquqları üzrə Ümumi
Bəyannamə insan hüquqlarına aid müddəaların hərtərəfli ifadə olunduğu və qlobal miqyasda tətbiq edilə
bilən ilk sənəd olmuĢdur. Ümumi Bəyannamə özü-özlüyündə hüquqi baxımdan məcburi hüquqi akt kimi
düĢünülməmiĢdir: bu, məhz bəyannamədir, müqavilə deyil. Lakin həmin sənəd BMT-nin
Nizamnaməsində əks olunan “əsas hüquq və azadlıqlar” ifadəsinin anlaĢılması və təfsir edilməsi üçün
əsaslandırılmıĢ rəhbər müddəalar kimi qiymətləndirilir. Həqiqətən də, artıq 1971-ci ildə məhkəmə
qaydasında tanınmıĢdır ki, “Bəyannamənin müddəalarının beynəlxalq müqavilədə olan məcburedici
qüvvəyə malik olmamasına baxmayaraq, onlar adət əsasında... və ya adət hüququnun
məcəllələĢdirilməsinin nəticəsi olduğundan... və yaxud qanun qismində qəbul edilməklə təĢəkkül tapan
təcrübə vasitəsilə adət qüvvəsi aldığından, dövlətlər üçün öhdəliklər yarada bilər”.
18
18
Legal Consequences for States of the Continued Presence of South Africa in Namibia (South-West Africa) Notwithstanding
Security Council Resolution 276 (1970), ICJ Reports 1971, separate opinion of Vice-President Ammoun, at p.76.