17
Hal-hazırda ARDNŞ üzrə 58 neft-qaz yatağından karbohidrogen hasil edilir ki, on-
lardan da 41 Azərbaycanın quru və 17-si isə dəniz ərazisindədir.
İşlənmənin əvvəlindən 01.01.2011-ci il tarixədək Azərbaycan Respublikası üzrə
istismarda olmuş yataqlardan 1707,6 mln.ton neft+kondensat və 596,6 mlrd.m
3
qaz çıxarılmışdır.
2010-cu ildə Respublika üzrə 50795 min ton neft+kond. və 26350 mln.m
3
qaz
çıxarılmışdır ki, bundan da Neft Şirkəti üzrə 7279 min ton neft+kond., 7021 mln.
m
3
qaz, ABƏŞ-in istismar etdiyi Azəri-Çiraq-Günəşli (AÇQ) yatağı üzrə 40487 min
ton neft və 12278 mln.m
3
qaz (o cümlədən AÇQ-dən qəbul ARDNŞ üçün 3439 mln.
m
3
), Şah-dəniz yatağı üzrə 1848 min ton kond. və 6893 mln.m
3
qaz (o cümlədən
Şah dəniz yatağından qəbul ARDNŞ üçün 1792 mln.m
3
), quruda fəaliyyət göstərən
MM-lər və Hasilatın Pay Bölgüsü Sazişləri (HPBS) üzrə fəaliyyət göstərən Əməliyyat
Şirkətlərində (ƏŞ) 1181 min ton neft+kond. və 158 mln.m
3
qaz hasil edilmişdir.
V. NEFT VƏ QAZ
YATAQLARININ İŞLƏNMƏSİ
ARDNŞ-nin 2009-2010-cu illərdə hasilat göstəricilərinin müqayisəli cədvəli
Cədvəl V.1
2009-ci il,
min.t
2010-cu il,
min.t
Dəyişmə
tempi %
“+, -”
neft+kond. min ton
Respublika üzrə
50419,25
50795,4
100,7
376,15
ARDNŞ
8543,26
8459,6
99,0
-83,66
NQÇİ-lər üzrə
7301,41
7278,9
99,7
-22,51
MM-lər üzrə
1241,85
1180,7
95,1
-61,15
AÇG
40224,25
40487,4
100,7
263,15
Şahdəniz
1651,74
1848,4
111,9
196,66
qaz mln.m
3
Respublika üzrə
23681,13
26349,6
111,3
2668,47
ARDNŞ
6903,04
7178,9
104,0
275,86
NQÇİ-lər üzrə
6801,62
7021,1
103,2
219,48
MM-lər üzrə
101,42
157,8
155,6
56,38
AÇG
10522,58/3901,75
12277,5/3437,8
116,7
1754,92
Şahdəniz
6255,51/830,42
6893,2/1792,3
110,2
637,69
18
ABƏŞ tərəfindən Azəri-Çıraq-Günəşli yatağında işlənmənin əvvəlindən etibarən
(1997-ci ildən) cəmi 221,9 mln.ton neft, 54,3 mlrd.m
3
qaz hasil edilmişdir. Lay
təzyiqlərinin saxlanılması məqsədilə 2000-ci ilin may ayından etibarən yatağa su
2006-cı ilin may ayından isə qaz vurulmasına başlanılmışdır. 01.01.11- tarixinədək
cəmi 134,7 mln m
3
su və 23,0 mlrd. m
3
qaz vurulmuşdur.
2010-cu ildə “Azneft” İB üzrə qazma plan göstəriciləri (144379 metr) 8055 metr
kəsirdə qalmışdır, ötən illə müqaysədə 31858 metr az qazıma işi aparılmışdır.
İB üzrə 2010-cu il ərzində qazmadan istismara 88 quyu daxil edilmişdir ki, bun-
lardan 85-i istismar, 3- isə qazvurma (“Qalmaz” qaz anbarı) quyusudur. 85 istismar
quyusundan 143,9 min ton neft, o cümlədən quru yataqları üzrə 24 yeni quyu-
dan 14,2 min ton, dəniz yataqları üzrə 61 yeni quyudan 129,7 min ton neft hasil
edilmişdir.
ARDNŞ üzrə qazmadan istismara 110 yeni quyu (o cümlədən MM və ƏŞ üzrə 22)
verilmişdir.
Son illər aparılmış istismar qazması nəticələrinin təhlili yeni quyuların qazılaraq istis-
mara verilməsinin yataqlar üzrə hasilatın sabitləşməsi və artırılması üçün əsas şərtlərdən
biri olduğunu təsdiq edir. İstismar qazması hesabına işlənmədə olan obyektlərdə quyu
şəbəkəsi qismən bərpa edilir, texniki səbəbdən sıradan çıxmış köhnə quyular yeniləri
ilə əvəz olunur və yatağın lazımi texnoloji rejimdə istismarı üçün şərait yaranır.
ARDNŞ üzrə 01.01.2011-ci il tarixə işlək quyu fondundan çıxarılan və bu fonda
daxil edilən quyular balansı ötən il illə müqayisədə aşağıdakı kimi olmuşdur:
50419,25
min t
50795,4
min t
23681,13
mln m
3
26349,6
mln m
3
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
Neft
Qaz
Respublika üzrə 2009-2010-cu illərdə
neft və qaz hasilatı
2009
2010
Qrafik V - 1
19
2009-cu ildə fonda 385 quyu daxil edilib, 825 quyu isə çıxarılmışdır (–440 quyu),
2010-cu ildə işlək fonda 356 quyu daxil edilib, 387 quyu isə çıxarılmışdır (– 31
quyu).
“Azneft” İB-nin NQÇİlə-ri üzrə yataqların lay təzyiqlərinin düşməsinin qarşısının
alınması üçün laylara nəzərdə tutulmuş 8013,8 min m
3
əvəzinə 4632,1 min m
3
su
vurulmuş və 194,4 min ton plana qarşı 180,7 min ton əlavə neft hasil edilmişdir.
Dəniz yataqlarında laylara süni təsir məqsədilə 1848,9 min m
3
su vurulmuş, nəticədə
114,2 min ton əlavə neft hasil edilmişdir. Həmçinin quru yataqlarında laylara süni
təsir məqsədilə 2783,2 min m
3
su vurulmuş, nəticədə 66,5 min ton əlavə neft hasil
edilmişdir. 2010-cu il ərzində “Azneft” İB və MM-lər üzrə su vurulan obyektlərdən
369,3 min ton, o cümlədən, dəniz üzrə – 114,2 min ton, quru üzrə - 255,1 min.
ton əlavə neft hasil edilmişdir.
Layların neft veriminin artırılmasının digər üsulları vasitəsilə (III təsir üsulları)
«Azneft» İB-i üzrə 26 min ton plana qarşı 10,8 min ton, o cümlədən dənizdə 10,6
min ton, quruda 0,2 min ton əlavə neft hasil edilmişdir.
«Azneft» İB 791 geoloji tədbir planına qarşı 914 tədbir həyata keçirmiş və
bu tədbirlər hesabına 325,8 min ton plana qarşı 393,5 min ton əlavə neft hasil
edilmişdir. Dəniz yataqları üzrə 177 geoloji tədbir planına qarşı 225 tədbir həyata
keçirilmiş və bu tədbirlər hesabına 263 min ton plana qarşı 326,3 min ton əlavə neft
hasil edilmişdir. Həmçinin quru yataqları üzrə 614 geoloji tədbir planına qarşı 689
tədbir həyata keçirmiş və bunun nəticəsində 62,8 min ton plana qarşı 67,2 min ton
əlavə neft hasil edilmişdir.
Qrafik V - 2
791
914
177
225
614
689
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
Cəmi
Dəniz yataqları üzrə
Quru yataqları üzrə
2010-cu ildə "Azneft" İB-də aparılmış geoloji tədbirlərin sayı
Plan üzrə tədbirlərin sayı
Fakt üzrə tədbirlərin sayı
Dostları ilə paylaş: |