İ. H. Aliyev y.Ə. MƏMMƏdov

 

 

 

38 

 

tün bu amillər aşağıdakı müsbət meyllərin əldə olun-

masına öz təsirini göstərəcəkdir: 

-

 

cəmiyyətdə neqativ demoqrafiq meyllərin qarşı-

sının alınması, əhalinin sayında nəzərdə tutulan 

stabilliyin  yaranması  və  onun  artım  imkanları-

nın  yüksəlməsi,  ölkədə  həyat  tərzinin  getdikcə 

yaxşılaşması; 

-

 

əmək haqqı sistemində səmərəli metodların tət-

biqi, onun davamlı artımı üçün əlverişlı şəraitin 

yaradılması - bütün bu amillərin əmək məhsul-

darlığının  artım  tempi  və  işçi  qüvvəsinin  key-

fiyyət göstəriciləri ilə əsaslı şəkildə əlaqələndi-

rilməsi; 

-

 

əmək  bazarının  səmərəli  tənzimləmə  mexaniz-

minin  yardılması,  bu  bazarda  rəqabət  mühitinə 

yönəlmiş sistemin formalaşması; 

-

 

işçi – həmkarlar təşkilatı – işə götürən və dövlət 

arasında  hüquqi,  iqtisadi  cəhətdən  əsaslandırıl-

mış əməkdaşlıq sisteminin qurulması; 

-

 

əmək haqqına uyğun olaraq pensiya təminatının 

artırılması,  pensiya  təminatı  sisteminin  beynəl-

xalq  standartlara  müvafiq  qurulması,  təqaüdə 

çıxmış insanların normal təminatlı həyat səviy-

yəsinin yaradılması; 

-

 

ölkədə  beynəlxalq  tələblərdən  geri  qalmayan 

keyfiyyətli təhsil, tibb və digər xidmətlərin alın-

masına nail olunması; 

---

 

 

 

39 

 

-

 

ölkədə  mədəniyyət  sahələrinin  inkişafını  daha 

yüksək səviyyədə təmin etməklə, milli dəyərləri 

qorumaqla  (bərpa  etməklə),  bu  sahədə  insanla-

rın mənəvi dünya görüşünün müasir vasitələrlə 

genişlənməsinə nail olunması; 

 

-

 

industrial  iqtisadiyyatın  davamlı  inkişafına  xas 

olan  məqsədli  kütləvi  təhsil  sisteminə  keçmək, 

əhali  üçün sosial innovasiya meylli və fərdilik 

nəzərə  almaqla,  geniş  təhsil  şəbəkəsini  yarat-

maq, dünya elminin nailiyyətlərindən milli elm-

də  istifadə  etmək,  şəxsiyyətin  yaradıcılıq  qabı-

liyyətlərinin inkişafında sosial məsuliyyəti artır-

maq və bu sahədə əlverişli mühit yaratmaq; 

-

 

ölkədə sosial, iqtisadi və kommunal infrastruk-

turun  inkişafına  nail  olmaq,  əhalinin  mənzil 

təminatının  səmərəli  həlli  yollarını  formalaş-

dırmaq; 

-

 

imkansız insanların, yaşlı nəslin, əlillərin məq-

sədli və ünvanlı zəruri təminatının, sosial  – iq-

tisadi  rifahının  səmərəli  yollarını  müəyyən  et-

mək;

 

-

 

Azərbaycan  xalqının  mədəni  və  mənəvi  dəyər-

lərinin  qorunub  saxlanmasının  və  inkişafının 

iqtisadi, hüquqi mexanizmini təkmilləşdirmək; 

-

 

idman, bədən tərbiyyəsi və turizmin daha geniş 

inkişafına nail olmaqla, onların kəmiyyət, key-

fiyyət göstəricilərinin yüksəldilməsini təmin et-

---

 

 

 

40 

 

mək,  əhalinin  və  ölkəyə  gələn  şəxslərin  bu 

sahələrin  imkanlarından  geniş  istifadə  etməsi-

nin əlyetərliyi mexanizminini formalaşdırmaq; 

-

 

ölkədə  ətraf  mühitin  sağlamlaşdırılmasını  inki-

şaf etdirməklə, əhalinin yaşayış tərzinin artma-

sında ekoloji amillərin təsirini gücləndirmək; 

-

 

cəmiyyətdə  krimenogen  vəziyyəti  minimum 

həddə  endirməklə,  əhalinin  maarifləndirmə  sə-

viyyəsini artıran tədbirlərin sayını yüksəltmək; 

-

 

əmək resurslarının peşəkarlıq və ərazi cəhətdən 

mobilliyini yüksəltmək, əmək-peşə mədəniyyə-

tini  artırmaq  üçün  zəruri  standartlar hazırlayıb, 

qəbul  etmək,  əmək  və  sahibkarıq  fəaliyyətində 

işgüzarlığın və fəaliyyətin səmərəliliyini artıran 

dəyərləri müəyyənləşdirmək. 

İkinci istiqamətdə institutsional mühitin və sahib-

karlıq  fəaliyyətinin  inkişafı,  iqtisadi  artıma  təsir  edə-

cək  amillərin,  bazarda  rəqabət  qabiliyyətinin  yüksəl-

dilməsi kimi aşağıdakı məsələlərə xüsusi diqqət yeti-

rilməlidir: 

-

 

yüksək  rəqabət  mühitini  təmin  edəcək  insti-

tutsional  mühit  yaratmaq,  sahibkarlıq  fəaliyyə-

tində  fəallığa  və  daha  səmərəli  yollarla  kapital 

cəlbinə meylli mexanizmi formalaşdırmaq; 

-

 

iqtisadiyyatda  açıq  və  gizli  lüzumsuz  inhisar 

mühitini  aradan  qaldırmaq,  bazarda  sağlam  rə-

---

 

 

 

41 

 

qabət mühitinin yaradılması üçün bütün imkan-

lardan istifadə etmək; 

-

 

vergi sisteminin tətbiqində beynəlxalq standart-

lara  keçidi  təmin  etmək,  inkişafa  mane  olan 

vergi yükünü daha səmərəli formalarla əvəz et-

mək,  müasir  texnologiyalar  tətbiq  etməklə,  pe-

şəkar  işçi  və  mütəxəssis  heyətini  cəlb  etməklə 

istehsal məsrəflərini aşağı salmaq; 

-

 

yeni və müasir sahibkarlıq növlərinin və müəs-

sisələrin  yaradılmasına  və  fəaliyyətinə  dəstək 

olmaq, onların işini stimullaşdırmaq; 

-

 

dövlətin iqtisadi siyasəti və mülkiyyət hüququ-

nun qorunması hesabına sahibkarlıq və investi-

siya riskini aşağı salmaq, maliyyə institutlarının 

fəaliyyətini  genişləndirmək  və  ölkədə  makro-

iqtisadi sabitliyi qorumaq; 

-

 

müəssisə və təsərrüfatların uzunmüddətli maliy-

yə  resurslarından istifadə imkanlarını genişlən-

dirmək,  kapital  və  yığımın  transformasiyasını 

və istifadəsini təmin edən maliyyə və digər ba-

zarların səmərəli fəaliyyət mexanizmini təkmil-

ləşdirmək; 

-

 

özəl sektorda təsərrüfatlar arası müqavilə müna-

sibətlərini ciddiləşdirmək, onların fəaliyyətində 

şəffavlığın yüksədilməsi mexanizmini müəyyə-

ləşdirmək, sahibkar qruplarının, sahəvi sahibkar 

---