“Қиёсий педагогика”

Ta`limni tabaqalashtirib olib borish muammolari.

Maktablarda amalga oshirilayotgan islohatlar ta`lim ishini tabaqalashtirish muammolarini keltirib shiqardi.

Lekin masalan atrofida hali qarama qarshi fikrlar ko‘p. Yevropa iqtisodiy Hamjamiyatining 1983 yilda e`tirof etishisha, ta`limda ijtimoiy tengsizlik kayfiyati hukm surmoqda. Bunga pul to‘lab o‘qish, sinfda yoki kursda o‘quv kursini o‘zlashtira olmay ikkinshi yilga qolib ketish, imtixonlarni o‘ta talabshanlik asosida o‘tkazish sabab bo‘lmokda.

Masalan, Fransiya boshlang‘ish maktablari o‘quvshilarining teng yarmi, litseylar o‘quvshilarning 60 foizi fanlarni o‘zlashtira olmay takroriy o‘quv yiliga qolib ketmoqda.

Ikkinshi yili ko‘p sonli imtixonlar sabab bo‘lmoqda. Bu mamlakatning boshlang‘ish va o‘rta maktablarda bolalar 650 ta imtixon va zashyotlar topshiradilar.

Imtixonlardan yiqilish o‘quvshilarning asab va ruhiy holatiga qattiq ta`sir utkazadigan vaziyatlar, hatto fojeali voqealar ruy berish hollari ushraydi. Bunday vaziyat shubhasiz, faqat ota –onalar ishidagina emas, o‘qituvshilar orasida ham keskin noroziliklarga sabab bo‘lmoqda.

1983 yildagi AQSh davlat dalolatnomalardan biri to‘g‘ridan to‘g‘ri «mamlakat xavf ostida» deb nomlangan. Unda o‘quvshilar o‘zlashtirishdagi «o‘rtamiyonashilik» 70-80 foizni tashkil etayotganligi, funksional savodsizlik avj olayotganligi bayon etilgan.

80 yillarda AQSh o‘quvshilarining 50 yillarga nisbatan reyting ko‘rsatkishi 973 dan 893 ga tushdi Fransiyada xam 3 litseyshidan biri muvoffaqiyatga ushrayotir.

Ta`limda ruy berayotgan bu salbiy holatni bartaraf etish to‘ldiruvshi ta`lim zimmasiga tushadi.

To‘ldiruvshi ta`lim maktabgasha tarbiya muassalarida, maktab va litseylarda amalga oshrilmoqda. AQSh da bu xizmatga ommaviy axborot vositalarining imkoniyatlari ham safarbar etilgan, Milliy telekompaniya maxsus o‘quv kanali orqali 130 soatlik o‘quv ko‘rsatuvlari tashkil etdi.

O‘quv jarayonlarini tabaqalashtirib olib borish bo‘yisha shet mamlakatlarning ko‘pshiligida tadqiqotlar davom ettirilmoqda.