İlham əLİyevin dünya ədəbiyyatının görkəmli
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
O.HENRİ şikayətlənəcək, gah hıçqıracaq, gah da göz yaşlannı sel kimi axıdacaqlar. -
Nə etmək olar, Endi, - dedim, - əgər vəziyyətin bu qədər dözülməzdirsə, get, bütün söz resurslannı mülayim və dözümlü yerli sakinlərdən birinin başına yağdır. Əlaltılanmızın köməkliyi ilə sənsiz də işin öhdəsindən gələrik. Şəhərdə nahar fasiləsi tezliklə qurtaracaq, bildiyin kimi, duzlu donuz əti yanğı əmələ gətirir. Gecəyansına kimi əlavə min beş yüz dollarımız da olacaq. Beləliklə, Endi “Mavi ilan”dan çıxdı və küçədən ötənlərdən birini saxladığını, onunla söhbətə girişdiyini gördüm. Heç on dəqiqə keçməmişdi ki, ətrafına kiçik bir dəstə toplaşdı. Bir qədər də keçdi, bir də baxdım tində dayanıb, əllərini ölçə-ölçə nəsə danışır, ətrafındakı adamların sayı da çoxalıb. Sonra o çönüb getməyə başladı, dəstə də onun arxasınca. O, hələ də danışırdı. Endi camaatı Quş Şəhərinin əsas küçəsi boyunca arxasınca apanr və yoldan ötənlər də onlara qoşulurdu. Bu, mənə nə vaxtsa kitabdan oxuduğum bir kələyi xatırlatdı: bir nəfər elə hey tütək çalır və bu, o vaxta kimi davam edir ki, o, şəhərdəki bütün uşaqlan öz arxasınca apara bilir 1 .
yanımıza uçub gəlmədi. Küçədə ördəklərdən savayı kimsə gözə dəymirdi. Aradabir yaxınlıqdan keçib dükana gedən qadınlar görünürdü. Bu arada yağış da tamam kəsmişdi. Elə bu vaxt bir kişi çəkmələrinin palçığını təmizləmək üçün qapımızın ağzında dayandı. -
Əzizim, - ondan soruşdum, - nə baş verir? Səhər burada başgicəlləndirici bir şənlik var idi, indisə bütün şəhər, divarla- nnda kərtənkələlər sürünən Tir və Sifön xarabalıqlarını xatırladır. -
Bütün şəhər, - o cavab verdi, - yun anbarlarının qarşısındakı Sperriyə toplaşıb dostunuzun nitqinə qulaq asır. Nə barədə danışdığını bilmirəm, amma müxtəlif səslər çıxara bilir. -
Deməli, məsələ belə imiş, - dedim. - Hə, fikrimcə, o, tez- 1 Piters, şair Robert Brauninqin Qammelindən olan qisasçı - siçovultutan cadugər barədə nəql etdiyi efsaneni xatırlayır: efsaneye görə, cadugər tütək çalaraq şəhərin bütün uşaqlarını mağaraya aparar və orada məhv edərmiş. 186 downloaded from KitabYurdu.org ALİCƏNAB DƏLƏDUZ liklə fasilə edəcək: sinegua non\ çox tezliklə, çünki alverimiz ziyan görə bilər. Axşama kimi bizə heç bir müştəri müraciət etmədi. Saat altıda iki meksikalı eşşəklərinin belində Endini saluna gətirdi. Sərxoşu yatağa uzatdıq. O isə hələ də əllərini-ayaqlarını oynadaraq boşboğazlıq edirdi. Kassanı bağladım və nə baş verdiyini öyrənmək üçün şəhərə çıxdım. Tezliklə bir adamla rastlaşdım və o, mənə bütün əhvalatı danışdı. Sən demə, Endi iki saat dayanmadan danışıb. Bu adamın sözlərinə görə, elə gözəl bir nitq söyləyib ki, beləsini nəinki Texasda, heç bütün Yer kürəsində eşitməyiblər. -
Bəs o, nə barədə danışırdı? - soruşdum. -
Spirtli içkilərin zərəri barədə, - o cavab verdi. - O, nitqini tamamlayan kimi Quş Şəhərinin bütün sakinləri bir il ərzində ağızlanna spirtli içki vurmayacaqlan barədə sənədə imza atdılar. 3. MÜASİR KƏND ƏYLƏNCƏLƏRİ Cef Pitersin həmişə xatırlamağa ehtiyacı olur. Hər dəfə ondan maraqlı bir macəra danışmasını xahiş etdikdə adamı inandırmağa çalışır ki, guya, həyatı Trollopun 1 2
uzun romanı kimi hadisələrdən xalidir. Lakin onu özü də hiss etmədən tələyə salmaq olar; məsələn, mən qarmağa düşməsi üçün hər dəfə bir neçə əhvalat quraşdırmalı oluram. -
Müşahidələrimə görə, - bir dəfə dedim, - Qərb fermerləri arasında varlı olmalanna baxmayaraq, köhnə populist 3 kumirlər hərəkatına maraq göstərənlər çoxalıb. -
İndi elə bir mövsümdür ki, - Cef cavab verdi, - hər yerdə canlanma hiss olunur. Fermerlər harasa tələsirlər, siyənək balıqlan 1 Bunsuz mümkün deyil, (lat.) 2 Antoni Trollop (1815-1882) - ingilis yazıçısı 3 Populistlər -1891 -ci ildə yaradılmış kiçik buıjuaziya partiyası: demir yollarının və teleqrafların dövlətə verilməsi, gəlir vergisinin daxil edilməsi, torpaq mülkiyyətinin məhdudlaşdırılması və bu kimi islahatlar uğranda mübarizə aparırdılar. 187
downloaded from KitabYurdu.org O.HENRİ saysız-hesabsız dəstələrlə harasa üzür, ağacların qatranı süzülür, Konemo çayında da artıq buzlar əriməyə başlayıb. Mən fermerlərə azacıq bələdəm. Bir dəfə hətta həmkarlan kimi sürtülmüş yolla getməyən fermer tapdığımı düşünüb sevinmişdim də. Lakin Endi Takker mənim necə bir səhvə yol verdiyimi isbat etdi. O, “Fermer kimi doğulmusansa, maymaq kimi öləcəksən, - dedi, - fermerlər bütün siyasi boşboğazlıqlara, səsvermələrə və baletlərə əhəmiyyət vermədən cəmiyyət içinə çıxmağı bacaran insanlardır. Əgər onlar olmasaydı, bilmirəm kimlərə firıldaq gələrdik”. Bir səhər Endi ilə oyanıb gördük ki, cəmi altmış səkkiz sent pulumuz qalıb. Bu əhvalat Cənubi İndianadakı san şam meşəliyində baş vermişdi. Bundan bir gün əvvəl qatardan necə tullandığımız barədə danışmayacağam; bu haqda düşünmək belə qorxuludur, çünki qatar elə sürətlə hərəkət edirdi ki, vaqonun pəncərəsindən gördüyümüz şeyin əvvəlcə salun olduğunu fikirləşdik. Tullanandan sonra məlum oldu ki, bu, bir-birindən iki məhəllə aralıda yerləşən fərqli-fərqli şeylərmiş - aptek, bir də iri su çəni. Bilmək istəyirsiniz ki, ilk fürsətdəncə istifadə edib qatardan nə üçün tullanmışdıq? Saxta qızıl saatlar, bir də Kentukkİ sərhədindən keçirə bilmədiyimiz bir partiya Alyaska brilyanh ilə bağlı dolaşıq məsələ vardı. Oyanan kimi xoruzlann banladığını eşitdim; ətrafda xlorid turşusunun iyinə bənzər qoxu hiss olunurdu; aşağı mərtəbədə döşəməyə nəsə ağır bir şey çırpıldı; sonra kişi xeylağının söyüşü eşidildi. - Endi, - dedim, - üzün gülsün! Deyəsən, kəndə gəlib çıxmışıq. Aşağıda kimsə təmiz qızıl külçəsini yoxlamaq üçün yerə çırpır. Gedək payımıza düşəni fermerdən alaq. Başını tovlaya- nq, sonra da xudahafiz. Fermerlər həmişə mənim üçün ehtiyat fondu rolunu oynayıblar. Hər dəfə işlərim axsayanda dörd yolayncma gedir, onlardan birini aşırmasından yapışaraq söhbətə tutur, qeyri-adi səslə kələyim haqqında danışır, bu arada isə gözucu əmlakını nəzərdən keçirir, sonra da təkcə onun üçün qiymətli olan açan,
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 2,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|