rirsə reaksiya müsbət, zəif palıdı rəng - şübhəli və rəngsizlik -
mənfi hesab edilir. Palıdı rəng qeyd edilən 1 q Ç-nin maksimal
durultması onun titri hesab edilir.
2. Müsbət və mənfi antigenlərin 1 g G-və qevri-spesifik əla
qəsinin titrasivası. Bu məqsədlə 1:2-dən 1:1024-ə qədər müsbət
və mənfi antigenlərin durultma dərəcələri əldə edilir. 0,0125 ml
həcmində hər bir durultmadan polistirol gözcüklərinə keçirilir
və adsorbsiya məqsədlə 16-18 saat ərzində 40° S temperaturda
saxlanır. Adsorbsiyadan sonra birləşmiş antigen gözcükdən kə
nar edilir və 3 dəfə yuyucu buferlə yuyulur. Bundan sonra bufer
qalığını kənar etmək üçün planşeti çalxalayırlar. Daha sonra ad
sorbsiya olunmuş və duruldulmuş atigen olan gözcüyə işçi titr-
dən götürülmüş 0,0125 mqlq G əlavə edilir və 45 dəqiqə ərzin
də 37° S temperaturda inkubasiya edilir. Birləşmiş IqG-ni çalxa-
lamaqla kənar edib, yuyucu buferlə 3 dəfə yuyulur. Sonra bunun
üzərinə indikator sistemi buferi əlavə edilir. 30 dəqiqə inkuba-
siyadan sonra nəticə yoxlanır.
Hiperimmun seruma qarsı müsbət antigenlərin titrləşdiril-
məsi. Kvadrat sxem əsasında atigeni hiperimmun serumla titrlə-
dirirlər. Müsbət antigenin l:2-dən l :2048-ə qədər nisbətində
durultmaları hazırlanır və şaquli xətt boyunca 1-dən 10-cu sıraya
dək 96 gözlüklü planşetin gözcüklərinə əlavə edilir. 12-ci şaqu
li sıraya mənfi antigenin 1:2-l:128-dək durultmaları tökülür.
Bundan sonra adsorbsiya olunmaq məqsədilə planşet 4°S tempe
raturda 16-18 saat saxlanır. Birləşməmiş antigenləri adsorbsiya
dan sonra kənar edilir, sonra 3 dəfə yuyucu buferlə yuyulur.
Sonrakı mərhələdə üfuqi sıra gözcükləri hansı ki, A, B, S, D,
E, F, G, H hərfləri ilə qeyd edilir və hiperimmun serumun du-
rultmasından 0,0125 ml miqdarında l:10-dən l:640-a qədərdən
başlayaraq əlavə edilir və 37° S temperaturda 1 saat ərzində in
kubasiya edilir. İnkubasiya qurtardıqdan sonra birləşməmiş spe
sifik antitelləri çalxalamaqla kənar edilir. Yuyucu buferlə 3 də
74
fə yuma apararaq, qalıq buferi kənar etmək üçün çalxalanır. Sonra
gözcüklərə işçi titrdə IqG hərəsinə 0.0125 ml miqdarıda əlavə
edilir və yenidən 37° S temperaturda 1 saat inkubasiya edilir. İnku-
basiyadan sonra gözcüklərlər çalxalanmaqla I q G-dən azad edi
lir və 3 dəfə yuyucu buferlə yuyulur. Bufer məhlul əvvəlki qay
da üzrə kənar edildikdən sonra gözcüklərə 0,0125 ml indikator
sistemi buferi əldə edilir, 37° S temperaturda 30 dəqiqə inkuba
siya edilir və reaksiyanın nəticəsi yoxlanır.
Reaksiyanın nəticəsi yoxlanılan zaman ən əvvəl üfüqi H
hərfi sırasına və Il-ci şaquli sıraya diqqət yetirilir. Bu sıraların
bütün gözciiklərində boyanma qeyd edilməməlidir.
Bundan sonra hiperimmun serumun mənfi artigenin durult-
maları ilə birləşmə dərəcəsi müəyyən edilməlidir. l:2-dən 1:4-
ə qədər reaksiyalarda mənfi və ya şübhəli olmalı, digər mənfi
antigenlərin durultma dərəcələrində də reaksiya mənfi olmalı
dır. Daha sonra müsbət atigen və hiperimmun serumun litrləş-
dirmə nəticələrinin tam uçotu aparılır.
Müsbət antigenin titri onun elə ən böyük durultma dərəcəsi
hesab edilir ki, hiperimmun serumun maksimal durultması ilə
müsbət reaksiya versin.
Əsas təcrübənin qoyulması. Gözcüklərin şaquli sırasını A, B,
S, D, E,F, G, H hərfləri ilə, üfuqi sırasını isə 1-dən 12-dək ərəb
rəqəmləri ilə qeyd edirlər.
Gözcüklərin şaquli А, В, C sırasına 1:2 - 1:4 mənfi antigen
əlavə edilir, gözcüklərin üfüqi D, E, F, G sırasında isə işçi titrdə
müsbət antigen tökülür. Sonra adsorbsiya məqsədilə planşeti 16-
18 saat ərzində 4° S temperaturda saxlayırlar. Bundan sonra bir-
ləməmiş antigeni çalxalamaqla kənar edib 3 dəfə yuyucu bufer
lə yuyurlar. Buferin qalığını planşeti süzgəc kağızına vurmaqla
aradan götürürlər. Sonra A, D, G sıra vertikal gözcüklərə 1:10-
də tətbiq olunan serum tökür В, E sıra gözcüklərinə isə 1:10-də
hiperimmun müsbət serum, C, F sıra gözcüklərin isə 1:10-də
75
mənfi serum tökülür, 1 saat ərzində 37° S temperaturda inkuba-
siya edilir. Sonra birləşməmiş kompanentləri sirkələm əklə kə
nar edib 3 dəfə yuyucu buferlə yuyurlar. Gözcükləri planşeti
süzgəc kağızına vurmaqla qurudurlar. Bundan sonra 1 q G-ni
gözcüklərə töküb yenidən 30-60 dəqiqə ərzində 37° S tempera
turda saxlayırlar. İnkubasiyadan sonra birləşməmiş kompanent
ləri sirkələm əklə kənar edib 3 dəfə bufer məhlulu ilə yuyurlar.
Gözcükləri əvvəlki qayda üzrə qurulduqdan sonra gözcüklərə
indikator sistemi buferi əlavə edib reaksiyanın nəticəsi yoxlanır.
D sırası gözcüklərinə və E sıra gözcüklərinə məhlulda inten
siv boyanma A, B, C, F, G və H sıra gözcüklərində məhlulun
boyanması, E sıra gözcüklərində isə boyanma və A, B, C, F, G
və FI sıra gözcüklərində boyanmanın olmaması isə reaksiyanın
mənfi olmasını göstərir.
Radioimmunoloji analiz/RİA/. Radioimmunoloji analiz - vi
rus və antitellin radioaktiv yodla nişanlanmasına əsaslanmaqla
kliniki materiallardan antitel və virus agentlərinin vasitəsilə və
vasitəsiz ayrılmasının sürətli variasiyasından ibarətdir. Bundan
əlavə antitellərin maye fazada adsorbsiyasının rəqib metodun
dan da istifadə edilir. Bütün bu modifikasiyalar vasitəsilə virus
etiologiyalı xəstəliklərə görə epizootik vəziyyəti öyrənilir. Bu
metod ciddi spesikfıkliyi, yüksək həssaslığı və xəstəliklərin sü
rətli diaqnosikası ilə səciyyələnir.
Radioimmunoloji analiz 3 üsulla aparılır: 1) bərkfazalı vasi-
təli üsul, 2) bərkfazalı vasitəsiz üsul və 3) antitelin maye fazada
adsorbsiyasının rəqib üsulu.
RİA-nın bərk yazalı vasitəli üsulu. Yoxlanılan materialda
müxtəlif virus antigenlər təyin edilir. Bu məqsədlə antitelləri bərk
fazada yəni əvvəlcədən duruldulma titrində qaramal və ya yu
murta albumini ilə, selikonla işlənmiş polistinol kiirəciklərində
adsorsiya edirlər. Adsorrbsiya olunmuş antellərin üzərinə antigen
kim qanın serumu, ağız suyu, tənəffüs yollarının ifrazatları və kal
76
istiffadə edilir. Qyed olunan axırıncı 3 materialı əvvəlcədən tə
mizləyirlər, yəni N-asetilsisteyində duruldub, 30 dəqiqə ərzində
sentrifuqadan keçirirlər. RH 6,0-10,0 olan şəraitdə yaxşı adsorb-
siya gedir, fosfatlı və karbonatlı bufer məhlullarından istifadə edi
lir. Otaq temperaturasında zülalın adsorbsiyası 6-10 saata başa gə
lir, ancaq bir qayda olaraq qeyd olunan inkubasiyanı 18-24 saat
müddətində həyata keçirirlər. Bundan sonra təyin olunan virusa
spesifik və əvvəlcədən radioaktiv yodla/125/ nişanlanmış indika
tor antitelləri əlavə edilir. Hiperimmun serumu ada dovşanlarını
və ya hind donuzlarını təmizlənmiş virionlarla /Nyukasl xəstəliyi
virusu, qrip virusu/ və ya virus zülalları ilə, xüsusilə adenovrusla-
rın nukleoproteinləri ilə immunizasiya etmək yolu ilə əldə edilir.
2 saylı cədvəldə heyvanların immunizasiya sxemi göstərilir.
Cədvəl 2. Virus əleyhinə antitellərin alınm ası üçün heyvan
ların im m unizasiya sxem i
Vaxt
günlə
Freyindin tam ol
mayan adyuvantı
Virus materiallarının dozası mk q
Hind donuzları
Ada dovşanları 1
1
+
4
x
50 /
d
/
a
)
4
x
75 /
d / a )
21
+
4
x
25 / d /
a )
4
x
50 /
d
/
a
)
42
+
4
x
25 /
d
/
a
)
4
x
50 /
d
/
a
)
63
-
2
x
50 /
ə
/
i
)
2
x
100/
v / d
)
6 8
-
q a n s ı z l a ş d ı r m a
q a n s ı z l a ş d ı r m a
Analizin ikinci mərhələsində inkubasiya 37°S temperaturda
1 saata həyata keçirilir. Bundan sonra yoxlanılan və nəzarət
nümunələrində radioaktivlik ölçülür.
Nəzarət və mənfi sınaqlara nisbətən tədqiq olunan materialda
radioaktivliyin 2-3 dəfə artması zamanı nəticə müsbət hesab edilir.
RİA-ın bərkfazalı vasitəsiz üsulu. Bu üsul daha həssas ol
maqla müxtəlif virusun antigenlərinin təyin üçün istifadə olu
77
Dostları ilə paylaş: |