İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ

 
İNFORMASİYA   TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
 
 
 
________________________ 49 ____________________________ 
 
ƏLÇATANLIĞA NƏZARƏTİN ROL MODELİ 
(RBAC) 
 
İdarəetmənin  rol  üsulu  istifadəçinin  informasiyaya 
əlçatanlığını  onların  sistemdəki  aktivlik  növünə  (roluna)  görə 
nəzarətdə  saxlayır. 
Rol  dedikdə  fəaliyyətin  növünün  müəyyən 
edilməsi  ilə  bağlı  fəaliyyətlər  və  öhdəliklər  toplumu  başa 
düşülür. 
Rola 
nümunə 
kimi: 
verilənlər 
bazasının 
administratorunu, meneceri, şöbə rəisini və s. göstərmək olar. 
Rol üsulunda hər bir istifadəçi üçün deyil, hər bir rol üçün 
icazə  verilən  əlçatanlıq  əməliyyatları  hər  bir  obyekt  ilə 
müqayisə  olunur.  Bununla  yanaşı  hər  bir  istifadəçinin  yerinə 
yetirə  biləcəyi  rol  ilə  müqayisə  edəcəyi  rol  tutuşdurulur.  Bəzi 
sistemlərdə istifadəçi eyni zamanda bir neçə rolu yerinə yetirə 
bilər,  bəzi  sistemlərdə  isə  istifadəçinin  bir  və  ya  bir  neçə  rolu 
yerinə yetirməsi məhdudlaşdırılır (nəzərə almaq lazımdır ki, bu 
rollar bir-biri ilə ziddiyyət təşkil etmirlər). 
RBAC  modelinin  formalaşdırılması  üçün  aşağıdakı 
razılaşmalardan istifadə olunur: 
S = subyekt – insan və ya avtomatlaşdırılmış agent. 
R = rol – işçi funksiya və ya ad, avtorizasiya səviyyəsində 
müəyyən edilir. 
P = icazə - resursa təsdiq edilmiş daxil olma rejimi. 
SE = sessiya – S, R və (və ya) P arasında uyğunluq. 
SA = subyektin adı (Subject Assignment). 
.
R
S
SA


 Bu 
zaman  subyektlər  rollarının  əlaqəsinə  və  “çoxluğu  çoxluğa 
doğru”  münasibəti  olan  subyektlərə  görə  təyin  edilirlər  (bir 
subyektin bir neçə rolu və yaxud bir neçə subyektin bir rolu ola 
bilər) . 

---