K. E. Qocayev Hüquq üzrə fəlsəfə doktoru

93
22. İnsan reproduksiyasının (nəsil artımının) süni metodları 
tətbiq edildiyi zaman uşağın valideynləri olaraq kimlər yazılır?
23. Hansı müəssisələrdə süni mayalanma və embrionun imp-
lantasiyası metodlarının tətbiqinə icazə verilir? Qadın bu prose-
duralar  barədə  qabaqcadan  hansı  məlumatları  ala  bilər?  İnsan 
reproduksiyasının (nəsil artımının) süni metodlarının tətbiqi za-
manı  həkim  sirrini  hansı  amillər  təşkil  edir  (cavab  verərkən 
Əhalinin  sağlamlığının  qorunması  haqqında  Azərbaycan  Res-
publikasının Qanununun 29-cu maddəsinə istinad edin)? 
Süni mayalanma, embrionun implantasiyası, eləcə də dono-
run şəxsiyyəti həkim sirridir.
24. Süni mayalanmanın köməyi ilə hamilə qalmaq istəyən qa-
dınlara  mü nasibətdə  tibbi,  sosial  və  sair  səciyyəli  hər  hansı 
məhdudiyyət qanunda nəzərdə tutulmuşdurmu?
25.  Uşaq  surroqat  anadan  olduğu  halda  onun  valideynləri 
necə qeydə alınır? 
26. Atalığa və ya analığa dair mübahisə açmaq üçün qanunda 
hər hansı müd dət müəyyən edilmişdirmi?
27. Hansı şəxslər doğum qeydiyyatı kitabında (doğum haq-
qında  şəhadət na mədə)  valideynlərə  dair  məhkəmə  qaydasında 
mübahisə açmaq hüququna ma likdir?
28. Hansı əsaslar olduqda uşağın atası kimi yazılmış şəxsin 
atalığa dair mübahisə açma haqqında tələbi məhkəmə tərəfindən 
təmin edilə bilməz?
29. Atalığa  və  ya  analığa  dair  mübahisə  açma  zamanı  şəxs 
hansı hallara istinad etmək hüququna malik deyildir? 
30.  Nikahdankənar  doğulmuş  uşaqlara  münasibətdə  atalıq 
(analıq) haqqında aparılmış qeydlə bağlı hansı müddətdə müba-
hisə  açıla  bilər  (cavab  verərkən  Azər baycan  Respublikası  Ali 
Məhkəməsi Plenumunun qərar toplusuna istinad edin)?
31. Uşağın müdafiə hüququnun; öz valideynləri və başqa qo-
humları ilə ün siy yətdə olmaq hüququnun; ad, ata adı və soyad 
daşımaq hüququnun mahiy yətini açıqlayın.

---

94
32. Yetkinlik yaşına çatmayan uşaqların yaşayış yeri haradır? 
Yaşayış  yeri  üzrə  onların  qeydiyyatı  hansı  şəkildə  və  hansı 
sənədlər əsasında həyata keçirilir?
33.  Azərbaycan  Respublikasının  yetkinlik  yaşına  çatmayan 
vətəndaşı ya şa yış yerini tərk edə və Azərbaycan Respublikasın-
dan  gedə  bilərmi  (cavab  verərkən  «Azər baycan  Respublikasın-
dan  getmək  və  Azər baycan  Respublikasına  gəlmək  qaydaları 
haqqında» Azər baycan Respublikasının müvafiq tarixli Qanunu-
nun maddələrinə istinad edin)?
34.  Uşağın  ailədə  yaşamaq  və  tərbiyə  olunmaq  hüququna 
nələr daxildir?
35. Uşaqların babaları, nənələri, qardaşları, bacıları və digər 
qohumları  ilə  ünsiyyət  hüququ  hansı  şəkildə  həyata  keçirilə 
bilər?  Uşaqla  ünsiyyət  hüququ  olan  qohumlarının  tam  siyahısı 
qanunla müəyyən edilmişdirmi?
36.  Uşaq  hüquqları  haqqında  Konvensiyanın  40-cı  maddə-
sinin müddə alarını nəzərə almaqla ekstremal vəziyyətlərdə uşa-
ğın öz valideynləri və digər qohumları ilə ünsiyyət hüququnun 
mahiyyətini açıqlayın. 
37. Uşağın inzibati və ya cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi 
ilə bağlı vəziy yət ekstremal vəziyyətdirmi? Belə hallarda uşağın 
öz valideynləri və digər qo hum ları ilə ünsiyyətinin qanunda han-
sı formaları nəzərdə tutulmuşdur? 
38. Beynəlxalq hüquqda hansı hədələr və qəsdlərdən uşağın 
müdafiəsi nəzər də tutulmuşdur (cavab verərkən Uşaq hüquqları 
haqqında Konvensiyanın 4, 16, 19 və 33-cü maddələrinə istinad 
edin)? Belə hallarda Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi 
ilə hansı müdafiə tədbirləri nəzərdə tutulmuşdur?
39.  Uşağın  hüquqlarının  və  qanuni  maraqlarının  müdafiəsi 
kim tərəfindən hə yata keçirilir? Yetkinlik yaşına çatmayan öz hü-
quqlarının və qanuni maraq larının müdafiəsi hüququnu müstəqil 
şəkildə həyata keçirmək hüququna ma likdirmi?
40. Uşağın öz fikrini bildirmək hüququnun məzmununu açıq-
layın.  Uşaq  məhkəmə  istintaqı  və  inzibati  araşdırmaların  gedi-

---

95
şində dinlənilmək hüququna malikdirmi? Əgər malikdirsə, hansı 
hallarda və hansı şərtlərə riayət edilməklə?
41. Məhkəmə və ya qəyyumluq və himayə orqanı yalnız 10 
yaşına çatmış uşa ğın razılığı ilə qərar qəbul edə biləcəyi halları 
göstərin.
42. Uşağın ad, ata adı və soyad daşımaq hüququ necə həyata 
keçirilir?
43. Doğum haqqında şəhadətnamədə tapılmış uşağın adı, ata-
sının adı və soyadı hansı məlumatların əsasında yazılır?
44.  Uşağın  adı  və  soyadı  ilə  bağlı  valideynlər  arasındakı 
müba hisə kim tərə findən və hansı əsasla həll edilir?
45. On səkkiz yaşına çatana qədər uşağın adının və soyadının 
dəyişdiril məsinə icazə verilirmi? Əgər verilirsə, kimin xahişi və 
kimin icazəsi ilə?
46. Valideynlər ayrı yaşadıqda uşağın soyadının onunla bir-
likdə yaşayan vali deynin soyadına dəyişdirilməsi haqqında qərar 
qəbul edərkən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı hansı halı nəzərə 
almalıdır?
47. Uşağın soyadının və adının dəyişdirilməsinin dövlət qey-
diyyatı hansı orqan tərəfindən həyata keçirilir? 
48. Uşağın əmlak hüquqlarını göstərin və onların mahiyyətini 
açıqlayın. 
49. Aliment, pensiyalar, müavinətlər şəklində uşağa ödənilən 
məbləğ kimin sərəncamına daxil olur?
50.  Yetkinlik  yaşına  çatmayan  uşaqların  alimenti,  aliment 
ödəməli olan vali deynin arzusu ilə bankda yetkinlik yaşına çat-
mayan uşağın adına açılmış hesaba keçirilə bilərmi? 
51.  Yetkinlik  yaşına  çatmayan  uşaqların  mülkiyyət  hüququ 
əldə etməsinin əsasını (üsulunu) göstərin. 
52. Uşaq ona məxsus əmlaka, mülkiyyət hüququna müstəqil 
sərəncam verə bilərmi? 
53.  Valideynlərə  və  uşaqlara  məxsus  olan  ümumi  əmlaka 
ümumi mülkiyyət hüququ ilə bağlı onlar arasındakı münasibətlər 
hüququn hansı sahəsinin norma la rı ilə tənzimlənir?

---