3
Indikatorlarning rang
о‘zgartirish sohasi
Indikatorlar
kuchsiz
organik kislota
b
о‘lganligi
uchun massalar
ta’siri qonuniga buysunadi:
bunda rK
=
-lgK b
о‘lib, indikator kо‘rsatgich deyiladi. Tekshirishlar shuni kо‘rsatdiki,
inson k
о‘zining ranglarni ajratish qobiliyati chegaralangan
b
о‘lib, bir rang ikkinchisidan
⋅
[
HInd
]
[
Ind
-
]
≥
10 b
о‘lgandagina indikatorning mo-
lekulyar holatdagi rangini
sezishi mumkin:
⋅
[
HInd
]
[
Ind
-
]
0,1 b
о‘lganda esa ion holdagi rangini
bо‘lsa
4
10
−
14
4
⋅
10
−
7
2,5
⋅
10
−
2
Titrlash vaqtida indikator rangining keskin
о‘zgargan nuqtasi, ya’ni titrlashning ohirgi
nuqtasidagi
pH ning qiymati titrlash
kо‘rsatkichi deyiladi va pT bilan belgilanadi.
kо‘pchilik indikatorlar uchun pT
=
pK
HInd
±
0,3 ga
tо‘g‘ri keladi.
Titrlashda indikatorni t
о‘g‘ri tanlash kerak. Misol uchun 0,1n CH
3
COOH ni
0,1
n NaOH bilan titrlansa, reaksiya oxirida eritmalarning konsentratsiyasi 2
baravar kamayadi (C
=
0,05 mol
/
l).
CH
3
COOH
+
NaOH
↔
CH
3
COONa
+
H
2
O gidroliz tenglamasidan
demak, mos indikator fenolftalein.
0,1n Na
2
CO
3
ni 0,1
n HCl bilan titrlasak,
eritmada pH Na
2
CO
3
ning
konsentratsiyasi bilan aniqlanadi. Reaksiya ohirida
[H
2
CO
3
]
=
0,05 yoki 0,025 m
/
l. K
=
4∙10
-7
[H
+
]
=
=
4∙10
-10
pH
=
-lg4·10
-10
=9,4
bunda ham mos indikator
fenolftalein ekan.
Quyida k
о‘p ishlatiladigan indikatorlarning rT qiymatlari kelti- rilgan:
pT metiloranj ......
4,0
pT metil qizili ....
5,5
pT lakmus ..........
7,0
pT fenolftalein ....
9,0
Indikatorlarning rang
о‘zgartirish sohasi haroratga ham bog‘liq.
Dostları ilə paylaş: