Kitabın nəşrinə göstərdiyi köməyə görə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı

Yer

 

İxtisaslaşmış kənd təsərrüfatı 

şirkətləri

 

Malgöndərənlər

 

Qida məhsulları və içki 

istehsalçıları

 

Parakəndə satış şirkətləri

 

Özəl şirkətlər (aqrar sənaye 

məhsullarının satış həcminə 

görə sıralanmışdır)

 

20

 

PGIGroup PLC»

 

Aktieselskabet Schouw

 

Anheuser-Busch Inc.

 

Kuwait Food Co. (Americana)

 

(Küveyt)

 

Bel Group

 

(Böyük Britaniya)

 

& Co. A/G (Danimarka)

 

(ABŞ)

 

(ABŞ)

 

21

 

FirstFarms A/S»

 

Genus plc.ltd.

 

Wilmar International

 

Kesko Oyj

 

Perfetti Van Melle

 

(Slovakiya)

 

(Böyük Britaniya)

 

Ltd. 

(Sinqapur)

 

(Finlandiya)

 

(İtaliya-Niderland)

 

22

 

New Britain Palm Oil Ltd.»

 

(Papua-Yeni Qvineya)

 

Scotts Miracle-Gro Co.

 

Sara Lee Co.

 

Starbucks Co.

 

Rich Products

 

(ABŞ)

 

(ABŞ)

 

(ABŞ)

 

(ABŞ)

 

23

 

Karuturi Global Ltd.»

 

Kverneland ASA

 

Constellation Brands

 

Burger King Co.

 

J. M. Smucker

 

(Hindistan)

 

(Norveç)

 

Inc. (Hindistan)

 

(ABŞ)

 

(ABŞ)

 

24

 

Nirefs S.A.

 

Sakata Seeds corp.

 

Fraser &Neave Ltd.

 

Maruha Nichiro Holdings

 

Ariba

 

(Sinqapur)

 

(Yaponiya)

 

(Sinqapur)

 

Inc. (Yaponiya)

 

(ABŞ)

 

25

 

Country Bird Holdings Ltd

 

(Cənubi Afrika)

 

Auriga Industries A/S

 

Danisco A/S

 

FamilyMart Co. Ltd.

 

Eckes Granini GmbH

 

(Danimarka)

 

(Danimarka)

 

(Yaponiya)

 

(Almaniya)

 

---

UNCTAD. World Investment Report. 2009; Transnational Corporations, Agricutural Productions and Development, Table III. P.12. 

Qeyd:

  Tünd  şriftlə  fərqləndirilmiş  şirkətlər  inkişaf  etməkdə  olan  yaxud  keçid  iqtisadiyyatlı  ölkələrdə  yerləşir.  Bəzi  şirkətlər  aqro-sənaye 

kompleksinin bir neçə sahəsində fəaliyyət göstərir. Belə hallarda onlar fəaliyyətlərinin əsas təmayülü əsasında təsnifləşdirilir. 

^Kənd təsərrüfatı istehsalında və plantasiya təsərrüfatında ixtisaslaşmış konqlomerat. 

^ Kənd təsərrüfatı üçün tədarük, xüsusilə də məhsulların mühafizəsi, toxum fondlarına xidmət göstərilməsi, tətbiqi botanika, zootexnikə və kənd 

təsərrüfatı ziyanvericiləri ilə mübarizənin təşkili sahələrində böyük həcmdə işlər yerinə yetirən ümumi təmayüllü kimya/əczaçılıq şirkətləri. 

‘^Hüquqi cəhətdən «Del Monte foods» şirkəti ilə bağlı deyil. 

«Charoen Pokphand Foods Group»un iştirakçıları fəaliyyəti haqqında məlumatları ayrı-ayrı şirkətlər üzrə verir. 

^ Kənd təsərrüfatında geniş təmsil olunan şaxələnmiş şirkət. 

---

17.5.

 

İEÖ-nin regional qarşılıqlı əlaqələrinin güclənməsi: 

«Cənub-Cənub» XBİ artımı 

Son  illər  nəzərdən  keçirdiyimiz  sahədə  mühüm  meyil  -  inkişaf  etməkdə 

olan bir ölkənin digərinin kənd təsərrüfatına investisiya qoyuluşları nəzərə çarpır 

(bu  təzahür  Cənub-Cənub  adı  almışdır).  Çox  ehtimal  ki,  zəif  inkişaf  etmiş 

ölkələrdə əhalinin sayının artdığına və onların heç də hamısında ərzaq təminatı 

kifayət  qədər  olmadığına  görə,  bu  meyil  uzunmüddətli  perspektivdə  daha  da 

güelənəcək.  İnkişaf  etməkdə  olan  ölkələrin  investorları  2008-ei  illərdə 

transsərhəd  birləşmələrinin  mühüm  mənbəyinə  çevrilmişdir  və  bunu 

UNCTAD-m  Hesabatı  əks  etdirir.  Onların  QƏ  çərçivəsində  xalis  satınalmaları 

dünya  üzrə  məemu  göstəricinin  (3563  milyon  dollar)  40%-dən  çox  olmuşdur. 

«Sime  Darby»  şirkətinin  (Malayziya)  Liberiyanm  plantasiya  təsərrüfatına  800 

milyon dollar həcmində investisiyaları, Çinin Mekonq çayı hövzəsində, xüsusilə 

də Kamboca və Laosda qarğıdalı, şəkər, kauçuk kimi məhsulların yetişdirilməsi 

üçün  kənd  təsərrüfatı  podratları,  «Zambeef»  şirkətinin  (Zambiya)  Qanada  və 

Nigeriyada, «Gmpo Bimbo» qrupunun (Meksika) Latın Amerikasında və Karib 

dənizi hövzəsi ölkələrində fəaliyyətinin genişlənməsi «Cənub-Cənub» fonnatmda 

investisiya layihələrinə nümunədir. 

Ərzaq böhranı şəraitində həm inkişaf etmiş, həm də inkişaf etməkdə olan 

ölkələrin  TMK-nm  kənd  təsərrüfatına  investisiya  qoyuluşlarına  kommersiya 

məqsədlərindən  başqa,  ərzaq  təhlükəsizliyinin  təmin  edilməsi  də  hərəkətverici 

amillərdən  biri  olmuşdur.  Kənd  təsərrüfatının  investorları  sırasına  müxtəlif 

şirkətlər  və  fondlar  daxildir,  özü  də,  onların  çoxu  dövlətə  məxsusdur  yaxud 

Cənubi  Koreya  və  Qərbi  Asıya  ölkələri  tərəfindən  dövlət  dəstəyi  alır.  Bu 

investor-ölkələrin hökumətləri onlara kənd təsərrüfatı istehsalı üzərində nəzarətə 

və  yetişdirilən  məhsulların  ölkələrinə  ixracına  imkan  yaradan  dövlətlərə 

investisiya qoyulmasının ərzaq təhlükəsizliyinin ən səmərəli üsulu olması barədə 

qənaətə gəlmişdir. Bu ölkələrin çoxu üçün başqa dövlətlərin kənd təsərrüfatına 

XBİ qoyuluşunun ən mühüm amili və hərəkətverici qüvvəsi torpağın özü deyil, 

irriqasiya  təyinatlı  su  resurslarına  çıxış  imkanlarının  olmasıdır.  Buna  görə  də 

onların  investisiyalarının  əsas  hissəsi  inkişaf  etməkdə  olan  başqa  ölkələrə 

yönəldilir.  Cənubun  ən  böyük  investor  ölkələri  Bəhreyn,  Çin,  Qətər,  Küveyt, 

Liviya, Səudiyyə Ərəbistanı, Cənubi Koreya və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləridir. 

475 

---