143
1999-cu ildi, səhnəmizin qayınanası, həmkarlarının anası
hesab olunan 83 yaşlı Nəsibə xanım Zeynalova ağır xəstə idi.
Əslində vəziyyəti xəstəliyin ağır vaxtlarında nisbətdə bir az
düzəlmişdi, amma bu da, xoş gələcək vəd etmirdi. Bir il öncə dili
tutulmuşdu, ayaqları sözünə baxmırdı. 1999-cu ildə isə yenicə ayaq
açan uşaq kimi addım atır, bir-iki kəlmə danışıb, sonra xeyli su-
surdu. Bizim gəlişimizə görə nəvəsi Nəsibə onu yatağından qaldı-
rıb geyindirdi. Nəsibə xanım həvəssiz halda qollarını qaldırıb qiya-
fəsini əyninə keçirəndə nəvəsi ilə balaca bir dialoqları oldu.
- Qızım, bayaq Moskva televiziyasında dedilər kir, göydən
hansısa planet qopub yerə yaxınlaşır, 2000-ci ilə qədər hara düşə
düşə.
- Düşsün də...
- Axı, mən sizdən narahat gedirəm. Mən getdim, bəs, planet
sizin başınıza düşsün?
- Düşməz, bir əlac taparlar.
Nənə nəvənin arxayın cavabından bir az rahatlaşdı. Bu kiçik
dialoq bir nənənin öz gələcək nəslindən, nəvə-nəticəsindən xırda
narahatlığını əks etdirir, amma burda həm də xarakter var. Nə-
nədən başqa, həm də bir insanın, şəxsiyyətin portreti... Bu insan
ona verilən qısa zaman çərçivəsində nələr yaşamadı, yetimlik, ac-
lıq, kasıbçılıq, sevinc, sevgi, göz yaşı, uğur. Bu qədər müxtəlif,
paradoks təşkil edən hissləri yaşamaq hər kəsin qisməti olmur.
Atasının 60 yaşı olanda doğulmuşdu
Cahangir Zeynalov dövrünün çox tanınmış, məşhur sənət-
karı olub. Adı Azərbaycanın teatr tarixinə yazılıb. 50-ni artıq
arxada qoymuş sənətkara bir gün sənət yoldaşları irad tuturlar ki,
144
sənin var-dövlətinə sahib çıxmaq, adını yaşatmaq, nəslini davam
etdirmək üçün bir övladın yoxdur.
Cahangir Zeynalovun yeganə övladı Nəsibə dünyaya
gələndə isə onun yaşı 60-ı keçmişdi. Əslən Cənub Azərbaycandan
olan Cahangir Zeynalov düşünür ki, gərək ailəsini aparıb ata-baba
yurdunu onlara göstərsin. Gedirlər, bir müddət orda qonaq da
qalırlar. Taleyin gərdişindən bu səfər İranda başlanan iğtişaşlarla
eyni vaxta təsadüf edir.
Tifdən ölüm
Qayıdanda yolda gəmini saxlayırlar, arvad-uşağa rəhm edən
sərhəd gözətçiləri onları buraxır, amma kişilər o cümlədən həmin
gəmidə olan Cahangir Zeynalovun ailəsi 8 gün açıq dənizdəki
gəmidə gecələməli olur. Bakıya tif xəstəliyi ilə qayıdan sənətkar
çox keçmir ki, dünyasını dəyişir. Onda Nəsibə yeniyetmə yaşlarına
qədəm basmışdı.
İlk işi fəhləlik olub
Danışırdı ki, o vaxtdan onun ağır həyat tərzi başlayır: “Atam
rəhmətə getdi, anam da savadsız qadın idi, bir müddətdən sonra
evdə hər şeyi satıb qurtardıq, qaldıq ac-susuz”.
Nəsibə gəzib-dolaşıb zavodlardan birində fəhləliyə düzəlir.
Tezliklə anasını da itirən qızın həyat üzünə bir də Şəmsi Bədəlbəyli
ilə rastlaşdığı gün gülməyə başlayır. Onun istedadını zavodun
özfəaliyyət dərnəyinin çıxışında görən Şəmsi Bədəlbəyli Nəsibəni
Musiqili Komediya Teatrına işə götürür. Onun köməkliyi ilə
Nəsibə xanım Bakı Teatr Texnikumunu da bitirir. Sənətə addım
atdığı ilk günlər də onun üçün ağrılı-acılı olur. Texnikumu
bitirəndə 1941-ci il idi, bunu demək kifayətdir ki, səhnəyə yenicə
atılmış bir qızın əzablı sənət yolu gözlərimiz önündə canlansın.
145
Amma bir gün bu əzabların sonu çatır.
Musiqili Komediya Teatrının çox uzun bir tarixi Nəsibə
Zeynalovanın adı ilə bağlıdır. İndi həmin tarixi vərəqləyirik. Rəx-
şəndə “Qızılaxtaranlar”, Afərin “Rəisin arvadı”, Kəblə Fatma “Hacı
Kərimin aya səyahəti”, Həmşəxanım, Xeyransa “Həmşəxanım”,
“Sevindik qız axtarır”, Qızbacı “Hicran”. Sonuncu sonrakı illərin
məhsuludur. Həm də çox uğurlu məhsulu.
Kinoda da Nəsibə xanım bir-birindən maraqlı obrazlar ya-
radıb. “Ögey ana”, “Böyük dayaq, “Qanun naminə”, “Bizim Cəbiş
müəllim” filmlərində yaratdığı obrazların hər biri filmlərin adlarını
çəkən zaman tamaşaçının gözləri önündə canlanır. Özünəməx-
susluğu, yumoru, təbiiliyi ilə. Yaradıcılığı boyu isə onun qayınana
obrazı izləyir, istər kinoda, istərsə də teatrda...
Həyat yoldaşı cəbhədə həlak oldı, yenidən evləndi
İlk həyat yoldaşının müharibədə həlak olması Nəsibə xanı-
mın onsuz da əvvəldən cüzi işıq ucları görünən qaranlıq həyat yol-
larını zülmətə qərq etmişdi. Sonradan, bəlkə də şəxsi həyatını ta-
mam arxa plana keçirib özünü yalnız sənətinə bağlayan aktrisanın
yoluna bir insan çıxdı.
Nəsibə xanım ailə quranda 38 yaşı vardı, yoldaşının isə 27.
Musiqiçi idi, qastrollarda bir yerdə olurdular. İlk vaxtlar Nəsibə xa-
nımın ondan xoşu gəlmirmiş. Özbəkistan səfərində elə bil möcüzə
baş verdi, əvvəlcə gözü artıq onu izləyən bir nəfərə alışan Nəsibə
xanım evlənmə təklifini qəbul etmədi. Bəhanəsi isə yaş fərqi idi.
Qastrolun sonunda bütün diqqət və qayğı ilə, özü də çoxdan, lap
çoxdan görmədiyi qayğıyla əhatə olunan aktrisa evlənməyə razılıq
verdi.
Bakıya qayıdan kimi toy-büsat quruldu. İki sənət adamının
gün-güzəranı çox gözəl keçirdi. Bəzən ayrı-ayrı qastrollara gedir-
dilər, həmin qastrollar hər ikisi üçün telefon dəstəyindən asılı
keçirdi. Tamaşadan sonra yoldaşı Nəsibə xanımı hökmən qarşıla-
Dostları ilə paylaş: |