Kriptovalyuta: iqtisadi və hüquqi aspektlər Kriptovalyuta ifadəsi, xüsusi ilə onun ilk
Yüklə 5 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bunlardan biri də kriptovalyutalardır. Kriptovalyuta
- Əsas xarakteristikası
- BLOKÇEYN, BITCOIN, KRİPTOVALYUTA - BİR ÇOXLARI ÜÇÜN BU TERMİNLƏR OLDUQCA YENİDİR VƏ ÇOXLARI BUNLARI REAL HƏYATDAN
SƏ H İFƏ 45 banklarda deyil, bitcoin maynerlərin əlində cəmləşməsinə şərait yaradır ki, bu da səhm bazarında durğunluğa səbəb ola bilər. Blokçeyn texnologiyası inkişaf etdikcə bazarda çoxlu sayda digər kriptovalyutalar da meydana gəlmişdir ki, bunların bir çoxu ele demək olar ki, bitkoinin digər adla buraxılmış formalarıdır. Artıq bitkoində şansı əldə buraxmış hesab edən investorlar bazara yeni gəlmiş və ucuz kriptovalyutalara sərmayə yatırırlar ki, bu da öz növbəsində pulların fırıldaqçı və əsası olmayan bir kriptovalyutaya yönəldilməsinə və nəticədə itirilməsinə səbəb olar bilər. Bu sahə üzrə qanunvericilik bir çox ölkədə hələ də formalaşmadığından kriptovalyutalarla ticarət hələ də bir çox insanlar üçün riskli olaraq qalır. Bəs blokçeyndən necə istifadə etmək olar? Blokçeyndən istifadə variantları və sahələri hələ də araşdırılır və imkanlar hədsizdir. Müəssisələr və banklar öz aralarında inam üçün müqavilələr imzalayırlarsa artıq ortaya çıxan yeni smart (ağıllı) kontraktlar vasitəsilə bu inamsızlıq aradan qaldırılır. Artıq blokçeyndə hər iki tərəfin daxil olub əldə edə biləcəyi bir ağıllı kontrakt formalaşır ki, onu dəyişmək mümkün deyil. Belə ki, Müəssisələr arasında olar bütün köçürmələr bir bloka yığılaraq kodlaşdırılır və blokçeyndə istənilən zaman əldə olunan bir rəqəmsal sənədə çevrilir. Hazırda məlumatların saxlanılması, həmçinin köçürmələrin baha başa gəlməsinə görə banklar külli miqdarda vəsait sərf eləyirlər. Lakin blokçeyn vasitəsilə köçürmələr indikindən bir neçə dəfə ucuz, təhlükəsiz və tez başa gələcək, artıq məlumatlarla kompüterlər və ofis yüklənməyəcəkdir. Bəs ölkələri narahat edən bitcoin hansı təhlükəni yaradır? Onu deyək ki, bitcoinin kim tərəfindən yarandığı hələ də bilinmir və heç mərkəzə idarəetmə orqanı yoxdur. Limit sayda olan bitcoinə artan inam dövlətlərin mərkəzi bankları tərəfindən buraxılan pullara olan tələbatı aşağı salır. Bitcoinin sayının məhdud olması və onun kimsə tərəfindən artıq sayda buraxıla bilməməsi onu rəqəmsal qızıla çevirmişdir ki, artıq bir sıra ölkələrdə insanlar evlərini belə sataraq bitcoinə yatırım edirlər. Bitcoinin günü gündən qalxan qiymətinin gətirdiyi gəlir biznesdən gələn gəlirdən daha çox, tez və sadə olduğundan bu hal ölkələrdə daxili və xarici investisiyaların azalmasına, pulların daha çox bitcoinə yönəldilməsinə səbəb olar bilər. Digər bir təhlükə odur ki, ölkələr bitkoinin kimdən nə zaman kimə ötürüldüyünü bilmədiyindən onlar qanunsuz pul köçürmələrinə nəzarət mexanizmini əldən buraxırlar. Bu da öz növbəsində bir çox ölkələr üçün vergi hesablanmasında, terrorizm və narkotika ticarətinin maliyyələşməsinin qarşısının alınmasında çətinlik törədəcəkdir di, bunun da fəsadları çox böyük ola bilər. Daha bir təhlükə isə sadacə olaraq insanların İT sahəsində heç də hamısının savadlı olmaması və kriptovalyutaları əldə edən zaman onların necə saxlanmasını bilməməsindədir. Yəni kağız pulların oğurlanması nə qədər çətindirsə, yaxşı qorunmayan hesabdan kriptovalyutaların oğurlanması da o qədər asandır. Bu zaman cinayət halının aşkar edilməsi, oğruların üzə çıxarılması da demək olar ki, mümkünsüzdür. Bitkoinin gələcəyi bağlı proqnozlar müxtəlif olsa da onun nə zamansa duracağını və ya daha yaxşı bir kriptovalyuta ilə əvəzlənəcəyi gözləniləndir. Bir çox şirkətlər bitkoini ödəniş vasitəsi kimi qəbul eləsələrdə bitkoinin ölkələr tərəfindən rəsmi olaraq qəbul edilərək istifadə edilməsi iqtisasiyyata gələcəkdə ziyan vura biləcək bir hala çevrilə bilər. Belə ki bu, ölkədə istehsalı və ümumiyyətlə iqtisadiyyatı zəiflədən bir proses olardı. Heç kimsə məhdud sayda, dəyərinin günbəgün qalxdığı bir pulu nəyəsə xərcləmək istəməyəcəkdir ki, bu da yekunda deflyasiya yaradaraq iqtisadi inkişafı zəiflədəcəkdir.. Bitkoinin nə qədər təhlükəlidirsə də blokçeynin tətbiqi bir o qərəd faydalarıdır. Reallıq bundan ibarətdir ki, gələcəkdə bitkoin olmasa belə blokçeynin olacağı qaçılmazdır və bu keçidi daha tez edən ölkələr digərlərindən bir addım öndə olacaqlar. Bu səbəbdən də, bu sahənin öyrənilməsi və tətbiqi ölkəmiz üçün bir prioritet olmalıdır.
SƏ H İFƏ 46 BLOKÇEYN DÜNYANI DƏYİŞDİRƏCƏKMİ? B
qurulmasına iddialı
bir prosesdir. Vaxtilə internetsiz həyatımıza internetin müdaxiləsi nəinki
yeni informasiya, yeni bilik gətirdi, hətta yeni cəmiyyət, yeni həyat tərzi, yeni insan, yeni nəsil və eyni zamanda yeni perspektivlər yaratdı. Eyni hadisələr bizi blokçeynlə gözləyir. Blokçeyn haqda danışarkan ilk növbədə bitcoin və kriptovalyuta haqqında danışmalıyıq. Bitcoin – rəqəmsal kriptovalyuta və eyniadlı elektron ödəniş şəbəkəsidir. Bitcoinin tarixi 2008-ci ildən başlayır. Bəs kriptovalyuta nədir, hansı növləri var, harda və necə istifadə etmək mümkündür? Pul – elə universal məhsuldur ki, onsuz heç bir müasir cəmiyyət keçinə bilməz. Zaman keçdikcə pulun özü də inkişaf edən texnoloji nailiyyətlər sayəsində yeni və daha geniş imkanlara malik ödəniş vasitəsinə çevrilir. Bunlardan biri də kriptovalyutalardır. Kriptovalyuta – virtual (rəqəmsal) valyutanın bir növü olmaqla elektron ödəniş şəbəkəsidir. İnternet şəbəkəsinin qlobal xarakter daşıdığı bir dövrdə kriptovalyuta maliyyə sistemində innovativ bir yenilikdir və ödəniş vasitəsi kimi yaxın gələcəkdə ən ideal valyuta olacağı qaçılmazdır. Hətta kriptovalyutaya internetin qızılı da demək mümkündür. Kriptovalyuta birbaşa
internet şəbəkəsində yaradılır və heç bir ölkənin maliyyə-valyuta sistemi ilə əlaqəli deyil.
nəzarət
mexanizminin olmaması, inflasiyaya məruz qalmır, saxta emissiya xüsusiyyətinin qeyri-mümkün olmasıdır. Bu halda fiziki və hüquqi şəxslər bir- biri ilə bank və ya hər hansı vasitəçi olmadan, həmçinin heç bir komissiya xərci ödəmədən valyuta mübadiləsi edir. Maliyyə sahəsində inqilabi yenilikdir! Hər bir kriptovalyuta vahidi ingilis dilində – Coin adlanır və coinlərin emissiyası yalnız qabaqcadan müəyyən olunmuş alqoritm əsasında məhdud sayda ola bilər. Coinlərin hər birində BLOKÇEYN, BITCOIN, KRİPTOVALYUTA - BİR ÇOXLARI ÜÇÜN BU TERMİNLƏR OLDUQCA YENİDİR VƏ ÇOXLARI BUNLARI REAL HƏYATDAN KƏNAR ELMİ TERMİNLƏR KİMİ GÖRÜRLƏR. AMMA ƏSLİNDƏ YAXIN GƏLƏCƏK BUNUN TAM ƏKSİNİ GÖSTƏRƏCƏK. kriptovalyutaya internetin qızılı da demək mümkündür dos. AİDA QULİYEVA Yüklə 5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|