L. Z. ƏHMƏdova uşaq yaşlarinin nefrologiyasi

 
81 
alınmışdır ki, bunların da 16-ı irsi nefrit, 5-i interstisial nefrit, 62-si dismetabolik 
nefrit,  125-i  sidik  yollarının  infeksiyası,  12-i  uropatiya,  12-i  hidronefroz,  38-i 
sidik  kisəsi-sidik  axarı  refluksu,  61-i  sidik  kisəsinin  neyrogen  disfunksiyası  ilə 
xəstələnmişdir.  Bütün  xəstələrin  əsas  şikayəti  müxtəlif  dərəcəli  hematurik 
sindrom olmuşdur (sxem 4).                                                                 Sxem 4 
SİDİK SİNDROMU – DİFERENSİAL DİAQNOZ 
 
 
         
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
      
 
Qeyd:  Cədvəldə  hematuriyanın  aparıcı  simptom  kimi  müşahidə  edildiyi 
xəstəliklər  göstərilmişdir. 
Sidiyin müayinəsi: 
 
proteinuriya 
hematuriya 
leykosituriya 
silindruriya 
Əlavə müyinə metodları:  
 
qanın müayinəsi, kretinin, sidik cöhvəri, 
ümumi zülal, USM, Rentgeneloji müayinə, 
xüsusi müayinələr  
PROTEİNURİYA 
 
I. Mieloma xəstəliyi, 
makroqlobulinemiya,  
II.Qlomerulyar   
proteinuriya: kəskin 
qlomerulonefrit, xroniki 
qllomerulonefrit, 
birləşdirici toxumanın 
diffuz xəstəlikləri zamanı 
böyrəklərin zədələnməsi, 
hipertonik xəstəlik, durğun 
böyrək, 
III.Kanalcıq proteinuriyası: 
interstisial nefrit, 
pielonefrit, Fankoni 
sindromu 
IV. Sidikçıxarıcı yolların 
xəstəlikləri zamanı rast 
gələn proteinuriya, sistit, 
prostatit, uretrit. 
V.Funksional proteinuriya: 
ortostatik, idiopatik, 
qızdırma zamanı 
 
I Болезни почек: диффузные –HEMATURİYA 
 
I. Böyrək xəstəlikləri: 
diffuz – kəskin və xroniki 
qlomerulonefrit,      
birləşdirici toxumanın 
sistem xəstəlikləri, 
böyrək venalarının 
trombozu, hipertonik 
xəstəlik, nefroskleroz; 
ocaqlı – travma, şiş, 
infarkt, vərəm    
II.Sidikçıxarıcı yolların 
xəstəlikləri: sidikdaşı 
xəstəliyi, hidronefroz, 
sidik kisəsinin şişləri, 
hemorragik sistit, vərəm 
sistiti, prostatit, prostat 
vəzin xərçəngi, uretrit. 
III. Hemorragik diatez:      
hemorragik vaskulit, 
hemofiliya 
 
 
 
 
острый и хроническисое- II. в
 
LEYKOSİTURİYA 
 
I.Böyrək 
(limfositlər): 
kəskin 
qlomerulonefrit,  
nefrotik sindrom, 
amiloidoz. 
II. Böyrəkdənxaric 
(neytrofillər): 
Pielonefrit, pielit, 
sistit, uretrit,   
prostatit.   
 

---

 
82 
Cədvəl 4 
İOSS-da hematuriyanın əsas komponent kimi çıxış etdiyi xəstəliklər 
 
Böyrək hematuriyası 
Böyrəkdənxaric hematuriya 
Qlomerulonefrit 
Toksiki böyrək 
İrsi nefrit  
İnterstisial nefrit: 
       urat nefropatiyası 
       oksalat nefropatiyası 
       sistinuriya 
       dərman zədələnmələri zamanı 
Böyrək displaziyası 
Böyrək şişləri 
Hemorragik vaskuit 
Trombositopatiya 
Sidikçıxarıcı 
yolların 
(sistit, 
uretrit)  və  genital  orqanların 
(vulvit) allergik zədələnmələri. 
Allergik 
diatez 
fonunda 
İnterkurrent xəstəliklər. 
Hemorragik sistit 
Sidik yollarının papillomatozu 
Sidikçıxarıcı yollarının vərəmi 
Sidikdaşı xəstəliyi 
Dismetabolik nefropatiya 
 
Hematuriyanın  diferensiayasının  aparılmasında  çətinlik  onunla 
əlaqədardır  ki,  eritrositlər  sidiyə  müxtəlif  yollarla  düşə  bilər:  qlomerulyar 
filtri  keçməklə,  kanalcıq  hüceyrələrindən,  sidik  traktının  damar 
kələflərindən.  Hematuriya  həmçinin  böyrəkdənxaric  mənşəli  də  ola  bilər 
(cədvəl 5). 
Hematuriyanın aşkarlanması zamanı təkcə onun qabarıqlıq dərəcəsinə 
deyil,  həmçinin  sidiyin  ümumi  müayinəsindəki  digər  dəyişikliklərə  də, 
məsələn,  proteinuriya  və  duz  çöküntüsünün  xüsusiyyətlərinə  diqqət 
yetirmək  lazımdır.  Hematuriyanın  proteinuriya  olmadan  müayinə  edilməsi, 
onun böyrəkdənxaric mənşəli olmasını ehtimal edir. Lakin sidiyin müxtəlif 
porsiyalarında  zülalın  aşkar  edilməməsi  heç  də  onun  həqiqətdə  olmasını 
inkar  etmir.  Sutkanın  müxtəlif  vaxtlrında  götürülmüş  sidiyin  müayinəsi, 
həmçinin  sutkalıq  sidiyin  müayinəsi  proteinuriyanın  olub-olmaması  haqda 
fikir yürütməyə əsas verir. 
 

---

 
83 
Cədvəl 5 
KQN-in nefritik sindromla gedən formasının və residivləşən hematuriyanın 
diferensial-diaqnostik əlamətləri 
 
 
Əlamət 
 
KQN 
 
Residivləşən hematuriya 
 
Hansı  yaşda 
xəstəlik  rast 
gəlir 
Daha çox oğlanlar 
1 yaşdan 14 yaşa qədər 
Cinsi 
Daha çox oğlanlar 
Hər ikisi 
Xəstəliyin 
başlanması 
Streptokokk 
infeksiyasından  2-3  həftə 
sonra 
KRVİ-nın  fonunda  2-3 
gündən 
sonra 
makrohematuriya  epizodu 
və ya təsadüfi aşkarlama 
Ödemlər 
Sifətin şişkinliyi 
Olmur 
Hipertoniya 
Olur 
Olmur 
Proteinuriya  Mülayim 
Olmur 
Silinduriya 
Mülayim 
Olmur 
Böyrək 
funksiyaları 
Yumaqcıq filtrasiyası azalır  Dəyişiklik olmur 
Gedişi 
Tsiklik,  xroniki  formaya 
keçidi mümkündür 
Uzun gedişli, 10 gündən 2 
ilə  qədər  ilə  qədər  inter-
valla 
müşahidə 
edilən 
hematuriyanın 
residivi 
forması 
Proqnoz 
80%-dən 
yüksək 
halda 
xoşgedişlidir,  lakin,  XBÇ-
nın inkişafı mümkündür 
Xoşgedişlidir,  qlomerulo-
skleroz  sindromu  zamanı 
proqnoz pisdir 
 
Hematuriya  həmçinin  interstisial  nefrit  zamanı  müşahidə  edilir. 
Müşahidəmiz  altında  olan  interstisial  nefritli  62  xəstədə  dismetabolik 
nefropatiya  aşkar  edilmişdir.  Əsas  səbəb  kimi  sidik  və  oksalat  turşusu 
metabolizminin  pozulması  dayanır  ki,  bu  zaman  xaric  olan  metabolitl ər 
intestisial  toxumanı  zədəliyir.  Dismetabolik  nefropatiyalar  çox  zaman 
ailəvi  xarakter  daşıyır,  lakin  ailənin  bütün  üzvlərində  özünü  eyni  şəkildə 
göstərmir. 
Sidiklə  duzların  çoxlu  miqdarda  xaric  olması  yalnız  o  zaman  böyrək 
parenximasının  zədələnməsinə  səbəb  olur  ki,  bu  zaman  duzların 

---