M e h r ib a n Ə k b ə ro V a TƏSVİRİ SƏNƏt və onun təDRİSİ metodikasi (Dərslik)

MƏŞĞƏLƏ 3
Applikasiya. Oyuncaqların şərfini naxışlayaq.
Məqsəd:  Uşaqlara düzünə kəsinə ilə zolaqdan, düzbucaqlar 
almağı öyrətmək; iki eyni ölçülü müxtəlif rəngli kvadratı tən yarıya 
qatlayıb bir hərəkətlə düzünə kəsməklə düzbucaqlar almaq.
Bu  zaman  alman  düzbucaqları.
lif rəngli  kvadratlar;  rənginə  uyğun; qayçı, yapışqan qurulaınaq
Tərbiyəçi deyir ki, payız gəlmişdir.  Küçədə hava soyuqdur 
və hamı isti geyinməyə başlamışlar.  Pəncərədəki oyuncaq gəlin­
ciyi göstərərək: «Gəlincik sən nə üçün pəncərədən baxırsan?»
Oyuncaq gəlincik (tərbiyəçi):  «Mən görürəm ki, hamı isti 
geyinib,  ancaq mənim  şərfim yoxdur.  Mən  də gəzməyə getmək 
istəyirəm.  Ancaq  qorxuram  ki,  boğazıma  soyuq  olsun.  Nəinki 
mən, heç mənim rəfiqələrim də  hava soyuq olduğu üçün gəzmə­
yə getməyəcəklər.»
Tərbiyəçi: «Fikir eləmə, bizim uşaqlar sənə və rəfiqələrinə 
kömək  edə  bilərlər.  Uşaqlar,  bizim  oyuncaqlara  kömək  edək? 
Baxın, mən çoxlu rəngli  şərflər hazırlamışam, qarşınızdakı  şərf­
lər müxtəlif rəngdədir, indi mən adınızı çəkdikcə siz mənə şərfin 
rəngini adlandıracaqsınız (uşaqlar, adlan  çəildikcə şərflərin rən-
rəngləri  dəyişməklə  birdənədən  -  bir 
yerləşdirmək;  uşaqların  nitqində  rəngi 
adlandırmağı möhkəmləndirmək.
Vəsait:  Tərbiyəçinin  əlində uclan 
naxışlı, rəngli  kağızdan kəsilmiş nümu­
nə  şərf var.  Müxtəlif rəngdə  kvadratlar 
hər  hansı  bir  oyuncaq  personaj.  Uşaq­
ların əlində (30x10 sm) ölçüdə müxtəliıf 
rəngli düzbücaqlılar və (7 sm)  2 müxtə-
üçün quru əsgi.
Məşğələnin gedişi:

---

Təsvın sənət və onun tədrisi metodikası
gini  söyləyirlər).  Gəlincik,  san  bilirsənmi  bizim  uşaqlar  keçən 
məşğələdə  qayçı  ilə  ensiz  zolaqlar  kəsməyi  öyrənmişdilər.  “Bu 
gün isə onlar kvadratdan düzbucaqlar almağı öyrənəcək”.
Tərbiyəçi  izah  edərək  iş  üsulunu  nümayiş  etdirir.  Gəlinci­
yə  müraciətlə:  «Gəlincik  istədiyin  uşağı  mənə  kömək  elməyə 
dəvət et.  Mən şərfin bir ucunu o isə dicar ucunu naxışlasın ».
Tərbiyəçi  2  müxtəlif rəngli  kvadratlardan  (tən  varı  qatla­
yıb kəsməklə)  düzbucaqları  alır,  rənglərinə görə  dəyişməklə kə­
silmiş  düzbucaqları  yapışqanlayaraq  şərfin  yuxarı  hissəsinə  dü­
zür.  uşaqlara  izahat  verir  və  ardınca  yapışdırır.  Daha  sonra  isə 
uşaqdan bunu etməyi xahiş  edir və  uşaq düzbucaqlmı  qatlıyaraq 
qat  xətti  alır,  qat  xəttini  kəsərək,  nəticədə  2  düzbucaqlı  alır.  Bu 
zaman rəngli kağızın  arxa tərəfini  vapışqanlama üsüluna və  onu 
kağız,  üzərində  düzgün  yerini  tapmaqla,  yapışdırmağa  nəzarət 
edir.  İşə başlamağı təklif edir.
Ardınca  uşaqlara  müraciət  edərək,  paylanmış  müxtəlif 
düzbucaqları  qatlayaraq  qat  xotdini  kəsməyi və  onları  şərfin uc­
larında  düzgün  yerləşdirməyi  təklif  edir.  Naxış  elementlərini 
düzgün yerləşdirən  uşaqlara onları yapışqanlamaqla yapışdırma­
ğı təklif edir.
İş  bitdikdən  sonra  gəlinciyə  müraciət  edərək:  «Gəliııcik. 
indi  bütün  dostlarını  çağıra  bilərsən.  Biz  onlara  da  şərf pavlaya- 
cayıq.»
Oyuncaqlar  masanın  üzərinə  düzülür  və  uşaqlar  işi  bitir­
dikcə öz işlərini (şərflərini) onların qarşısına qoyurlar.
Tərbiyəçi  uşağın  işinə  baxaraq  onun şərfinin  və zolaqların 
nə rəngdə olduğunu soruşur.
II  variant.  Uşaqlar işləri stendə düzürlər və oyuncaq gəlin­
cik yaxşı  səliqəli  «şərfləri» masanın üzərinə düzülmüş  oyuncaq­
lara paylayır və uşaqlara minnətdarlıqla:  «Uşaqlar mənə  və dost­
larıma gözəl bəzədilmiş şərflər hazırladığınız üçün Sizə özüm və 
onların  adından  öz minnətdarlığımı  bildirirəm.  .Artıq  biz gəzmə­
yə gedə bilərik».
169

---

Təsvın sənət və onun tədrisi metodikası
MƏŞĞƏLƏ 4
Didaktik oyun. “ Xalçanın naxışını tamamla".
Məqsəd:  Uşaqlara verilmiş nümunəyə uyğun naxış element­
lərini  seçib  onları  simmetrik  yerləşdirərək  tamamlamaq  (1-ei 
variant); naxışın ssimetrik tərtibatı  və kontur üzrə yerləşdirilmə­
si üçün elementləri seçmək (2-ei variant); eyni rəngin  iki  çalarını 
fərqləndirmək (3-cü variant)
Vəsait:  (1 -ci  variant):  Rəngli  dairə  və  kvadrat  naxış  ele­
mentlərindən  ibarət  kartlar  (15xl5sm).  İlər  naxış  tərtibatının 
içində  2-3  fiqurlar  (2-ci  variant):  naxış  tərtib  etmək  (15xl5sm) 
kartlar (3-cü variant):  iki rəng çalarından ibarət (tünd və ya açıq) 
kvadrat və dairə formalı  (3,5x3,5sm) kartlar.
Məşğələnin  gedişi:
1- 
ci  variant:  Tərbiyəçi  uşaqlara  1-2  tamamlanmamış  naxışlı 
kartlar paylayır.  Ortada qoyulmuş sininin  içərisinə dairə və kvadrat­
lar qoyur və uşaqlara naxış elementini tamamlamağı təklif edir. Yəni 
hər uşaq öz fiqurunun rənginə uyğun naxış  elementini  seçir və onu 
düzgün 
simmetrik yerləşdirir.  Səhv qoyulmuş  kart tərbiyəçi  tərə­
findən götürülür və uşağa yenidən düzgün kartı tapmaq təklif edir.
2- 
ci  variant:  Aparıcı  hər uşağa  bir kart  paylayır və  uşağın 
özünə forma daxilində dairə və kvadratları rəngə və formaya uyğun 
simmetrik  yerləşdirməyi  təklif  edir.  Sonda  hansı  rəngli  naxışın 
xalçanı  daha yaxşı bəzədiyini (yaşıl və ya açıq yaşıl,  qınmzı  və ya 
tünd qırmızı, san və ya açıq san, göy və ya tünd göy) üzə çıxarılır.
İşi düzgün icra etmiş uşaq mükafatlandırlır.
3- 
cü variant:  «Səhvi tap».  Apancı ara kəsmə örtünün arxasın­
da  düzülmüş  dairə  və  kvatratlann  düzülməsində  bilərəkdən  səhvə 
yol verir.  Arakəsməni götürür və uşaqlara müraciətlə səhvi tapmağı 
təklif edir və ıışaq yol verilən səhvi aydınlaşdırır. Məsələn: «Burada- 
kı dairə yaşıl deyil, tünd yaşıl olmalıdım.  Düzgün cavaba görə uşaq 
mükalatlandınlır. Bu ardıcıllıqla bir necə uşaq lövhəyə dəvət olur.
170

---