holat X -X III asrlarda amalga oshirilgan salib yurishlarida ham yaqqol
ko‘zga tashlanadi. Salib yurishlarining bosh tashkilotchisi Rim papasi
boshchiligidagi Katolik cherkovi edi. “Muqaddas yer” ya’ni Kuddusni,
Iso Masih qabrini g ‘ayridinlardan ozod qilish shiori ostida olib borilgan
urush
aslida
bosqinchilik
harakterida
boigan.
Missionerlik
maqsadlariga, katta miqdorda boylik orttirishga asosiy e ’tibor qaratildi.
Tarixdan shu narsa m a’lumki, Quddusni egallab olgach, shahardagi
masjidlarga o ‘t qo‘yadilar, nasroniylikni qabul qilishni istamagan
ko‘plab kishilami qilichdan o ‘tkazishadi. “Muqaddasni yer” ni ozod
qilish shiori ostida butun Yevropa nasroniylarini oyoqqa turg‘aza olishdi.
Salib yurishlarida turli diniy ordenlar ishtirok etishdi. Odatda ular
Quddus va unga tutash shaharlami bosib olishlari bilanoq u
joylam i tark
etishardi. Q o‘shinning yollanmaligi, mayorat tizimining mavjudligi
bunga sabab bo ‘lardi. Salibchilaming asl qiyofasi ayniqsa to‘rtinchi salib
yurishida yaqqol ko‘zga tashlanadi. Salibchilaming bu galgi yurishlari
Vizantiya poytaxti Konstantinopolni bosib olinishi bilan tugaydi.
Buyuk
geografik
kashfiyotlardan
keyin
boshlanib
ketgan
koloniallashtirish
siyosati
davrida
Katolik
cherkovi
yangi
mustamlakalami
nasroniylikka
o ‘tkazish
maqsadida
bir
qator
missionerlik guruhlarini yangi qit’alarga yo‘lladi. 0 ‘z navbatida,
missionerlik katolik cherkovi doirasida yangi yerlami bosib olishni
g ‘oyaviy asosi bo‘lib xizmat qildi. M a’rifat tarqatish, tibbiy yordam
ko‘rsatish ishlarini olib borish jarayonida xristianlik targ‘ibotini ham
kuchaytirib borishgan. Shu asnoda tajriba osha borgan sari, uning
faoliyat doirasi kengaygan sari missionerlar xristianlikni qabul qilgan
aholi ichidan mahalliy ruhoniy kadrlar tayyorlashga katta e ’tibor
berishgan. 1978 yildagi konklavlarda1 Afrikadan 12 ta kardinali,
Osiyodan 9 kardinali ishtirok etgani ana shu harakatning hosilasi edi.
Hozirgi kunda missionerlik sertarmoq soha hisoblanadi. Ular kirib
bormagan mamlakat, ular faoliyat yuritmayotgan bironta sohani topilish
qiyin. Zamonaviy missionerlikka xos umumiy xususiyatlar sifatida
quyidagilami aytish mumkin.
1 Католик черковининг энг юкори даражацаги рухднийлари -кардиналларининг кенгаши
хисобланиб, Папа хам айнан шу кенгаш аъзолари орасидан сайланади.
46