MadenciLİK Özel iHTİsas komisyonu
Yüklə 3,01 Mb.
|
3. TÜRKİYE'DE DURUM 3.1. Ürünün Türkiye'de Bulunuş Şekilleri Tanım ve sınıflandırma bölümünde belirtildiği gibi kaolinit bir kil mineralidir. Ancak dünya ve Türkiye'de, kaolin oluşum itibariyle kilden ayrı olup Türkiye'deki kaolin yatakları ve kaolin işletmeleri de killerden ayrılmıştır. Türkiye'deki kaolin yataklarının hemen hepsi hidrotermal kökenli yataklardır. Balıkesir-Sındırgı, volkano sedimanter bir yatak olup, daha sonra hidrotermal alterasyona uğramıştır. Türkiye kaolin ocakları ve rezervleri bilgilerinde, kil ve kaolinler ayrı ayrı değerlendirilmiş olup, rezervler bölümünde verilen kaolin rezervlerinin hepsi bu bölümde bahsedilen yataklanmalar olarak değerlendirilmelidir. 3.2. Rezervler Türkiye'de arama yapan en büyük kuruluş olan M.T.A Genel Müdürlüğünün, yapmış olduğu çalışmalara göre Türkiye kaolin rezervi 100 milyon tonun üzerindedir. Bu da küçümsenmeyecek bir rakamdır. Bu çalışmalar ayrıntılı çalışmalardır. Tabloda rezervler olarak, bölgelerin genel potansiyelini gösteren rezerv ile işletilebilir rezervler miktarı 36 milyon ton civarında olup, bu rakamlar da Türkiye için yeterli miktardır. Rezerv içerisinde en büyük bölge, Balıkesir-Sındırgı-Düvertepe bölgesi olup, bu bölge içerisinde en büyük rezervlere Söğüt Madencilik A.Ş. sahiptir. Rezerv tablosunda ayrıca kullanım alanları ve tahmini kaliteleri de belirtilmiştir. Türkiye kaolin yatakları, genellikle hidrotermal kökenli kaolin yataklarıdır. Yani ABD'deki Georgia kaolin yatağı gibi bir yatak Türkiye'de mevcut değildir. DPT ve MTA Genel Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmalara göre, Türkiye kaolin rezervi 100 milyon ton civarında belirtilmektedir. Ancak işletmeye elverişli rakamlar bu kadar değildir. Söz konusu araştırmalar, bölgesel çalışma yaparak toplam potansiyelleri ortaya koymuştur. Gerek işletici kuruluşların yapmış olduğu çalışmalar, gerekse tarafımızca yapılan değerlendirmeler Tablo-20'de mukayeseli olarak verilmektedir. Tabloda görüleceği gibi 100 milyon tonluk rezerv, MTA'nın bugüne kadar yapmış olduğu çalışmaların sonucuna göre verilen rezervdir. Tablo yanında işletilebilir-görünür olarak verilen rezerv ise tarafımızca bugüne kadar yapılan çalışmalar sonucu işletilebilir olarak verilen rezervlerdir. Bu rezerv ise 35 milyon ton civarındadır. TABLO 20. Türkiye Kaolin Yatakları, Tenör, Kullanım Alanları ve Rezervleri
3.3. Tüketim 3.3.1. Tüketim Alanları Türkiye'de üretilen kaolinlerin % 60'i çimento sektöründe, % 30'si seramik,%10’u cam, kağıt ve diğer sektörlerde tüketilmektedir. Bu da Türkiye'de üretilen kaolinlerin ham olarak tüketildiğini göstermektedir. Giriş bölümlerinde bahsedildiği üzere, Avrupa ve Amerika'da üretilen kaolinlerin % 80'i kağıt sektöründe tüketilmektedir. Avrupa ve Amerika'da kağıt ve kaolin endüstrisi çok gelişmiş olup, ham olarak üretilen kaolinlerin % 75'i kağıt ve ince seramiğe hitap edilmek üzere tesislerde kullanılmaktadır. TABLO 21. Türkiye Kaolinlerinin Tüketim Alanları Tablosu
Gelişmiş ülkelerde üretilen kaolinlerin % 75'i kağıt sektöründe tüketildiği göz önünde bulundurulursa, Türkiye kağıt sanayiinin tam gelişmediği ve Türkiye'de kağıt sanayiine hitap edebilen (özellikle kaplama) kaolinlerin üretilemediği ortaya çıkmaktadır. Türkiye'deki mevcut tesislerden ancak kağıt dolgu kaolinleri elde edilebilmekte olup, kaplama kaolinleri ithal edilmektedir. Kaolin cevherleşmesi içinde % miktarlarına göre olan safsızlıklar, SiO2, Al2O3, Fe2O3, TiO2, CaO, MgO, K2O, Na2O ve A.Z. (Ateş zayiatı) olup, bileşim analizinde bu oranların toplamı % 10'dur. İçindeki bu bileşenlerin çokluğu veya azlığı, bu minerallerin şekli, bulunuş biçimi (bağımlı-serbest) gibi özellikleri sınıflamasında rol oynamaktadır. Dünyada bazı kil yataklarının ana mineralinin kaolinit olması nedeni ile, literatürdeki bilgiler kil ve kaolin olarak da beraber verilmekte olup, dünya bilgileri ile mukayesesinde çelişkili rakamlar çıkmaktadır. Bu nedenle mevcut sıhhatli bilgi ayırımı yapıldıktan sonra, mukayese yapmak daha doğru olacaktır. Kaolinin fiziksel özelliklerine göre kullanım yerlerinin değişmesi nedeni ile; - Seramik kaolini - Porselen kaolini - Fayans kaolini - Çimento kaolini - Kağıt Dolgu kaolini - Kağıt Kaplama kaolini - Silisli kaolin - Plastik kaolin - Refrakter kaolin - Alunitli kaolin gibi sınıflamalara ayırmak mümkündür. Bu ayırımın yapılmasında en önemli özellik kimyasal ve özellikle fiziksel özelliğine göre kullanım yerinin belirlenmesidir. Bu özelliklerinin belirlenmesi için çeşitli test ve teknolojik çalışmaların yapılıp, kullanım özelliğinin en uygun şeklinin belirlenmesi gerekmektedir. Örneğin, kağıt kaolini dolgu veya kaplama kağıt özelliği için süzülebilirlik deneyleri sonrası beyazlığı, tane inceliği, içindeki ayrılabilir serbest silislerin % miktarı, kağıttaki aşındırma özellikleri, sıvı (yağ) emme özelliği gibi kriterlere bakılarak karar verilmektedir. 3.3.2. Tüketim Miktar ve Değerleri Tüketim alanları bölümünde bahsedildiği gibi, Türkiye'de tüketilen kaolinlerin % 60'ı çimento sektöründe tüketilmektedir. Çimento ve kağıt sektöründe de önemli oranda kaolin tüketildiği bilinmektedir. Ancak söz konusu sektörlerin tüketim miktarları tahmini olarak yazılmıştır.1998 yılında üretilen 679.000t kaolinin 185.000 tonu ihraç edildiğine göre aynı yılın 139.000 tonluk ithalatı dahil edilmese bile yurt içi tüketimin tablo 22'de verilenin çok üzerinde olduğu söylenebilir. Ancak kaolin tarifindeki ve istatistiklerdeki farklılıklar farklı tabloların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. TABLO 22. Türkiye'de Kaolin Tüketimi (ton)
1999* Yılı Tahmini Değerdir. 3.4. Üretim 3.4.1. Üretim Yönetimi ve Teknoloji Türkiye'de bulunan kaolin ocaklarında açık işletme ile üretim yapılmaktadır. Geçmiş plan döneminde insan gücüyle yapılan üretimler, talebin artması sonucu iş makinaları ile yapılmaktadır. Sert kaolin ocaklarında patlayıcı kullanılmaktadır. Sektörün ihtiyacına göre özellikle Fe2O3 elle seçilmektedir. Ocaklarda 5-10 cm kırıcılar bulunmakta olup, yurtiçi ve ihracat 5-10 cm boyutlarında yapılmaktadır. Seramik sektörünün ihtiyacı olan masse kaolinleri, tüvenan veya 5-10 cm boyutlarında tüketilmektedir. Seramik fabrikalarının bazılarında, kaolin yıkama-süzme tesisi bulunmakta olup, bu tesislerden elde edilen süzülmüş kaolinler ancak kendi ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Türkiye seramik ve kağıt sanayiinin istediği kalitede piyasaya kaolin sürebilen; Hisarsan ve Kadoksan firmaları, piyasanın istediği türde kaolinleri tesislerinde tam hazırlayamamakta veya tüvenan olarak istenilen kaolinleri bulamadığından dolayı kağıt ve seramik sektöründe ithalat yapılmaktadır. Frit ve sır imalatında uygun kaolinler ile kağıt sanayiinin özellikle kuşe kağıtta kullandığı kaolinler, mevcut teknoloji ile elde edilemediği için ithalat yapılmaktadır. Türkiye'de mevcut tesislerde elde edilen süzülmüş kaolinler kağıt sanayiinde kullanılan dolgu maddesi vasıfında Türkiye'deki bu tesislerden elde edilen kaolinler dolguda kullanılmaktadır. Türkiye'de bu tür tesisler konusunda büyük bir boşluk olup, kağıt ve seramik sektöründe yıkanmış kaolin ihtiyacına yönelik yeni tesislerin kurulması beklenmektedir. 3.4.2. Ürün Standardı Türkiye'de tüketilen sektörler açısından kullanılan kaolinlerin kimyasal, fiziksel özelliklerine göre, ürün standartları tablo halinde hazırlanmış olup, dünyadaki ürün standartları ve tüketilen kaolinler arasında ürün standartları bakımından büyük bir fark yoktur. Fabrikalar üretim reçetelerine göre değişik Al2O3, Fe2O3, SO3, TiO2’li hammadde kullanırlar. Bu kriterlere ve reçetelere göre, kullanım oranları da farklıdır. Ancak fabrikaların kullanıldığı diğer hammaddelerin fiziksel özellikleri kimyasal özelliklerinden daha büyük bir önem kazanmaktadır. Kağıt, porselen, sıhhi tesisat gibi kullanım yerlerinde beyazlık, serbest silis, aşındırma gibi fiziksel özellikler daha da büyük önemi olduğu için tüketici kuruluşlar aldıkları kaolinlerin kimyasal analiz standartlarından çok, bu tür fiziksel özelliklerine bakmaktadır. Sektörlere göre ürün standartlarını gösterebilen bir tablo hazırlanmış olup, tüm tüketici kuruluşların ortalamaları bu standartlar içerisinde kalmaktadır. TABLO 23. Türkiye Kaolin Ürün Standartları
TABLO 24. Kaolinlerin Fiziksel Ve Kimyasal Özellikleri KAOLİN SINIFI
TS 5396/Aralık 1987 tarihli Seramik Sanayiinde Kullanılan Kaolin Standartlarından alınmıştır. 3.4.2.Sektörde Üretim Yapan Önemli Kuruluşlar, Kapasiteleri ve Kullanım Oranları Kaolin üretici kuruluşlar ile kapasitelerini, Türkiye'de tesisi olup da seramik ve özellikle kağıt sanayiine hitap edebilen tesisleri ve kuruluş kapasitelerini birbirinden ayırmak gerekmektedir. TABLO 25. Türkiye, 1999 Yılı Kaolin Yaklaşık Üretim Miktarları
3.4.4. Üretim Miktar ve Değerleri Türkiye'de kaolin üretimi son yıllarda çimento sektörünün talebi üzerine önemli oranda artmıştır. Üretim bakımından, büyük miktar teşkil eden Kalemaden'in büyük üretimi, Çan bölgesindeki alkali kaolin ocağından gerçekleştirilmekte ve çok az miktarda halloysiti de kapsamaktadır. Üretimin büyük bir bölümü yine çimento sektörünün ihtiyacına yönelik olarak ihraç edilmektedir. Türkiye'de kaolin üreten önemli kuruluşlar ve üretim miktarları tablo halinde verilmiş olup, bu üretimlerden Hisarsan, Kadoksan ve bazı seramik şirketleri, süzülmüş kaolin üretmektedir. Üretim tablosunda, tüvenan ve kırılmış kaolin miktarları birlikte verilmiştir. TABLO 26. Türkiye Kaolin Üretimi
1999* Yılı Tahmini Değerdir. 1999 yılı üretim miktarlarına bakılacak olursa, 184 000 tonla Kalemaden birinci sıradadır. Bu üretimin 130.000 tonu alkali kaoline aittir. Bu bilgiler şirketlerden alınan bilgiler ve D.İ.E verilerine göre tespit edilmiştir. DİE ülkemiz kaolin üretimini 1998 için 403.733t, 1999 için ise 449.954t olarak vermiştir. 3.4.5. Birim Üretim Girdileri ve Maliyetler Kaolin üretimlerinde, kalitelere göre maliyetler birbiriyle mukayese edilmeyecek kadar farklıdır. Bunun için selektif madencilik önem kazanmaktadır. Kağıt için beyazlık ve düşük Fe2O3'lü üretimde işçilik ön plana çıkmakta, üretim miktarı azalmakta ve maliyet artmaktadır. Aynı şekilde seramik ve çimento sektörü için düşük Fe2O3 ve düşük SO3 oranlarının elle ayıklanmasından dolayı maliyet artmaktadır. Bu giderler, maliyet ve üretim giderlerinde taşeronluk giderlerine de dahil edilebilmektedir. Genel bir tablo yapılacak olursa, en büyük gider işçilikten (taşeronluk) gelmektedir. TABLO 27. Kaolin Üretiminde Maliyet Dağılımı
Kaolinde kalite belirlenmesinde en önemli kriter olan Al2O3 oranının yüksek olması da, kaliteyi belirleyen diğer unsurlarla birleştiğinde üretim yapılan sektörün isteğine göre birim üretim giderlerinde belirli oranlarda değişmeler olmaktadır. 3.4.6. Fiyatlar Türkiye'de kaolin üreten firmaların yapmış oldukları üretimlerinin ocakbaşı satış fiyatları çok farklıdır. Satış fiyatlarında Al2O3 oranı, fiyatı belirleyen en önemli unsurdur. Bu oranın yanında düşük Fe2O3 ve düşük SO3 oranı çok önemlidir. Kağıt sektörü için en büyük kriter beyazlık olup, süzülebilen özelliğine göre ocakbaşı satış fiyatı çok farklıdır. Şirketlerden alınan bilgilerin yıllara göre dağılımı verilirken, farklı fiyatlar çelişki gösterebilecektir. Satış fiyatlarındaki bahsedilen kriterler, fiyatları belirlemektedir. 3.4.7. Stok Durumu Şirketlerden elde edilen bilgilere göre yükselen maliyetlere bağlı olarak , stoksuz çalışma tercih edilmektedir. 3.5. Dış Ticaret 3.5.1. Gümrük Vergileri, Tavizler ve Teşvikler Türkiye'de kaolin ithalatı mevcuttur. 3213 Sayılı Kanun gereği ithalatta fon geliri ödenmektedir. Ayrıca ithalat, genellikle kağıt ve ince seramik kaolinleri olup ithal eden şirketlerin bazıları teşvikli alım yapmaktadır. 3.5.2. İthalat ve İhracat İthalat : Seramik sektörünün sır ve frit nitelikli kaolin ithalatı mevcuttur. Bu da yukarıdaki bölümlerde bahsedilen seramik kalitesinde sırlık kaolin elde edilmemesinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca kaolin ithalatında en büyük sırayı kağıt sanayii oluşturmaktadır. Kuşe kağıt kalitesinde, süzülmüş, beyazlığı yüksek ve -2 mikron boyutunda kaolin Türkiye'de kaliteli olarak üretilmemektedir. Son yıllarda Kalemaden'in Çan'da kurduğu kaolin yıkama tesisleri sayesinde ithalatı azalttığı bilinmektedir. Bu tip tesislerin kurulması ve bu tesislerde kullanılacak kaolinlerin özelliklerinin çok iyi belirlenmesi sonucu, bu problemin azaltılması Türkiye kaolin ithalatı için çok önemlidir. Türkiye'de seramik sektöründe faaliyet gösteren seramik şirketleri ile emaye sanayiindeki şirketlerin ve en önemlisi de kağıt sanayiinin kaolin ihtiyacını karşılayan ithalat miktarları hakkında sağlıklı bilgiler elde edilememiştir. TABLO 28. Türkiye Kaolin İthalatı :
DİE verilerine göre 1998'de 5.632.375 dolar, 1999 yılında ise 7.515.000 dolar değerinde kaolin ihraç edilmiştir. Dış ticaret müsteşarlığı ise ülkemizin 1997 yılında 15.345.911 dolar değerinde 113.432 ton kaolin ithal ettiğini belirtmiştir. İhracat : Dünya kaolin ihracatında, birinci sırayı işlenmiş kağıt kaolini oluştururken, Türkiye kaolin ihracatında birinci sırayı ham kaolin oluşturmaktadır. İhraç edilen kaolinlerin % 95'i çimento sektörüne hitap etmektedir. % 5'i de seramik ve diğer sektörlerde kullanılmaktadır. Türkiye'den ihraç edilen kaolinler, kırılmış, ham kaolin olduğu için katma değeri düşüktür. İthalatta işlenmiş kaolin alındığı için katma değeri çok yüksektir. Bu da Türkiye'de mevcut kaolin süzme tesislerinde piyasanın istediğinin (özellikle kağıt sanayi) elde edilmemesinden kaynaklanmaktadır. % 85 beyazlığın üstüne çıkılamaması, serbest silis oranının istenilen seviyelere indirilememesi sonucunda, aşındırma yüksek ve -2 mikrona inen parça boyu % 80'den azdır. Türkiye kaolin ihracatında, son yıllarda belirli bir artış gözlenmiştir İhracat yapılan ülkelerin başında İspanya, Tunus, Yunanistan, İtalya,Birleşik Arap Emirlikleri ve Ürdün gelmektedir. TABLO 29. Türkiye Kaolin İhracatı
3.5.3. Fiyatlar Türkiye seramik kalitesi kaolin ithalat fiyatları 45-75 pound arasında değişmektedir. Kağıt kaolini ithalat fiyatları, bu fiyatların üstündedir. Fiyatların belirlenmesinde kalite çok önemlidir. Kaolin ihracat fiyatları, daha çok tüvenan ve kırılmış olup 28-35 $/ton FOB arasında değişmektedir. 3.6. İstihdam Türkiye'de kaolin üreticisi firmaların kadrolu personel sayıları azdır. Bu da toplam üretimler için ocaklarda ve tesislerde çalışan personel sayısı, şirketlerden elde edilen personel sayılarından daha çoktur. Çünkü taşeron firma, üretimlerde tercih edilmemektedir. Ayrıca maden ocaklarında mevsimlik geçici işçiler çalıştırıldığı için, personel sayılarına yansıtılmamıştır. Ayrıca üretici şirketlerden elde edilen bilgiler, sadece kaolin üretimi için değil diğer seramik konular için de verilen personel sayılarıdır. Tabloda şirketlerden elde edilen bilgiler paralelinde personel sayıları yazılmıştır. TABLO 30. Kaolin Üretiminde İstihdam Durumu
3.7. Çevre Sorunları Diğer hammaddeler ve diğer seramik hammaddelerinde olduğu gibi kaolin madenciliğinde de, Çevre Bakanlığı'nın yayınladığı ÇED Yönetmeliği çerçevesinde madencileri ilgilendiren büyük problemler vardır. ÇED Yönetmeliği çerçevesinde Bakanlıktan izin almak hem çok zordur, hem de kimden, nasıl izin alınacağı, çevre kurullarının nasıl ve kimlerden oluşacağı, Çevre Bakanlığı izni ile ormanlık alanlarda orman çalışma izinlerinde kargaşa ve zorluklar vardır. Çevre konusunda metalik madenler ve tesisler kadar çevreye zararı olmayan kaolin ocakları için istenilen belge ve bilgiler arasında fark olmaktadır. 8. Plan döneminde Enerji Bakanlığı ve Çevre Bakanlığının işbirliği ile bu kanunun çözümlenmesi beklenmektedir. Kaolin öğüten ve kaolin yıkayan tesislerde silisten ve SiO2'den kaynaklanan tozlanmalar olabilmektedir. Çevreyi kirletici boyutta olmamakla birlikte, insan sağlığı açısından toz tutma tertibatının devreye alınması, sonucu büyük bir çevre sorunu yaşanmamaktadır. 4. MEVCUT DURUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ 4.1. Yedinci Plan Dönemindeki Gelişmeler ve Sorunlar 7. Plan dönemi sonunda Türkiye kaolin üretimi 685.000 ton civarındadır. Tüvenan cevher üretimi de hiç de küçümsenmeyen bir rakamdır ve tüvenan cevher üretiminde herhangi bir sorun yoktur. Ancak 6. Plan dönemi raporunda da belirtildiği üzere, Türkiye'de kaolin konusundaki tesis türü yıkanmış ve öğütülmüş kaolinde büyük sorun vardır. 6.Plan dönemi raporunda belirtildiği üzere, en büyük gelişme kağıt kaplama ve dolgu kaolininde beklenirken, bu konuda da teknolojik bir gelişme kaydedilmemiştir. Çevre sorunu, orman sorunu, ithalat, ihracat sorunları ve yukarıda değinilen konular hakkında sonuç ve öneriler bölümünde ayrıntılı değinilecektir. 4.2. Dünyadaki Durum ve Diğer Ülkelerle Kıyaslama Dünya ticareti ve kaliteleri bölümünde değinildiği gibi, dünya ve Avrupa kaolin ticareti, kağıt kaolini ve seramik kaolini olarak değerlendirilmekte, ticarette ve kalite konularında bu sektörlerde istenilen tonajlar ve kalitelerden söz edilmektedir. Dünya ve Türkiye'nin mukayesesi yapıldığında, üretim ve ihracat rakamlarına bakıldığında tesis türü kaolin yeterli kalite ve miktarda elde edilmediği için Türkiye yurtiçi ve yurtdışı ihracatı tüvenan kaolin üzerine gelişmektedir. Dünya ticareti süzülmüş kaolin iken, Türkiye ticareti % 80 çimento sektörüne hitap eden kaolinlere yönelmiştir. İhracatta ve yurtiçinde son yıllarda bu konuda üretimler artmıştır. İleriki plan döneminde, Türkiye'de bu konu ile ilgilenen kuruluşlardan Türkiye'nin beklediği süzülmüş kaolin teknolojisinde uygun kalitelerin yakalanması ve ticarette (özellikle ithalatı önleyici) süzülmüş kaolinlere ağırlık verilmesidir. Bu konuda en önemli konu, buna hizmet edebilecek kaolinlerin çok iyi seçilmesidir. 5. SEKİZİNCİ PLAN DÖNEMİNDE BEKLENEN GELİŞMELER VE ÖNERİLER 5.1. Projeksiyonlar 5.1.1. Talep Projeksiyonu TABLO 31. Türkiye Kaolin Talep Projeksiyonu(ton)
Türkiye'de özellikle çimento sektöründe tüketilecek kaolin miktarında büyük artış beklenmektedir. Seramik sektöründe yapılacak yeni kapasite artışı, kağıt kaolininde olacak talep ve emaye gibi sektörlerde beklenen gelişmeler doğrultusunda kaolinde ileriki yıllarda talepte büyük artışlar beklenmektedir. Kağıtta ikame maddesi olan kalsitin gelişmesi, ileriki yıllarda tüketimi etkileyebilecek olmasına rağmen, Türkiye'de kağıt sanayiinde bu rakamların daha da altına düşmesi beklenmektedir. 5.1.2. Üretim Projeksiyonu TABLO 32. Türkiye Kaolin Üretim Projeksiyonu(ton)
5.1.3. İhracat Projeksiyonu Türkiye kaolin ihracatında son yıllarda belirli bir artış gözlenmekte olup, bu artışın ileriki yıllarda, özellikle çimento sektörüne hitaben daha da artacağı beklenmektedir. TABLO 33. İhracat Projeksiyonu(ton)
5.1.4. İthalat Projeksiyonu Türkiye kaolin ithalat bölümünde bahsedildiği gibi, Türkiye'de kaolin ithalatında en büyük pay kağıt ve Frit kalitesi kaolinlerdir. Kağıt sektöründe 1999 yılı şartlarında, kağıtta özellikle kuşe kağıdı kaolini ithalatları olacaktır. TABLO 34. İthalat Projeksiyonu(ton)
5.2. Teknolojik Alanda Beklenen Gelişmeler Türkiye kaolin üretimi, tüketimi ve özellikle ithalat bölümünde bahsedildiği üzere, Türkiye'nin kaolinde en büyük problemi, ince seramik kalitesi, sırda ve porselen sanayiine hitap edebilen kaolinleri yeteri kadar süzerek üretememesidir. Bu konuda Yarımca Porselen, kendi ihtiyacı için süzülmüş kaolin üreterek ihtiyacını gidermektedir. Kalemaden, 20 000 ton/yıl kapasiteli süzme tesisi kurmuştur. Türkiye'deki kaolinlerden seramik ve kağıt kalitesi kaolinler üreterek, ithalatın önlenebilmesi, kaolinde 8.Plan döneminde beklenen en büyük gelişme olacaktır. Bu çalışmanın mevcut kaolinlerde belirli ve bilinen zorlukları olup, pilot çalışmalar olarak Türkiye'deki hemen bütün bölgelerdeki kaolinlerde MTA tarafından çeşitli denemeler yapılarak hiç de küçümsenmeyecek sonuçlar alınmıştır. Bu denemeler ışığında; Türkiye'nin kaolinde en büyük bölgesi olan Balıkesir-Düvertepe kaolinlerinde yapılacak kaolin denemelerinden alınacak sonuçların umutlu olması, ithalatın önlenmesinde büyük rol oynayacaktır. 5.3. Yatırımlar 5.3.1. Devam Eden Yatırımlar Şirketlerden elde edilen bilgiler ışığında, devam eden yatırımlar aşağıya ayrı ayrı yazılmıştır. Kale Maden : Makina parklarını geliştirmektedir. Polat Madencilik : İş makinalarını geliştirmektedir. Gürbüz Madencilik : İş makinalarını geliştirmektedir. 5.3.2. Planlanan Yatırımlar Söğüt Madencilik : Balıkesir bölgesinde kırma tesisini geliştirerek, kırma ve homojenleştirme tesisi kurulması planlanmıştır. Ayrıca kaolinlerin zenginleştirilmesi ve süzülmesi konusunda proje aşamasında çalışmaları devam etmektedir. Söğüt bölgesinde, sert hammaddeleri kırma amacıyla, yeni bir kırıcı tesis kurulması planlanmaktadır. 6. SEKİZİNCİ PLAN DÖNEMİNE İLİŞKİN BEKLENTİLER Politika ve Öneriler Diğer seramik hammaddelerinde de belirtildiği gibi, kaolin ocak işletmeciliğinin problemlerinden biri; Çevre Bakanlığı, Orman İzinleri ve Çevre Bakanlığı ÇED Yönetmeliğinde istenilen belge ve yapılacak işlerin madencilik faaliyetlerini engelleyecek boyutlarda olmasıdır. 8.Plan döneminde devletten beklenen; ÇED yönetmeliği madencilik hükümlerinin maddelerinin kolaylaştırılması, ÇED izni ile orman izninin birbirinden ayrılması veya tek olması, istenilen yükümlüklerin madenciliği geriye götürücü değil, teşvik edici olmasıdır. Türkiye tüketiminde, çimento sektörü son yıllarda ön plana çıkmıştır. Dünya ile mukayese edildiğinde, dünya kaolin tüketiminde ağırlık süzülmüş olarak tesislerden elde edilen kağıt kalitesi kaolindedir. Dünyada üretilen kaolinlerin % 80'i kağıt sanayiinde tüketilmekte olup, Türkiye'de bu tüketimin az olması, gelişmekte olduğumuz ve süzülmüş kaolin teknolojisinin Türkiye'de yeterince gelişmediğini göstermektedir. 7.Plan döneminde çok iyi bir şekilde anlatıldığı üzere Türkiye kaolin ticareti ve teknolojisinde bu konuda yatırım ve çalışmalar yapılması vurgulanmıştır Türkiye'deki mevcut kağıt fabrikalarında kullanılan kaolin ithal edilmektedir. 7.Plan dönemi komisyon raporunda bu konu detaylarıyla anlatılmıştır. Türkiye'deki mevcut kaolinler içinde, mevcut rezervi arttırıcı olarak en ümitli bölge Düvertepe bölgesidir. Gerek Düvertepe kaolinleri, gerekse diğer bölge kaolinleri içerisinde bu konuda MTA Genel Müdürlüğü çeşitli deneme çalışmaları yapmış, hiç de küçümsenmeyecek sonuçlar alınmıştır. 7.Plan dönemi sonunda, tesis türü seramik kaolinlerinde, ithalatın önlenmesi konusunda, Kalemaden Çan'da kaolin süzme tesisi kurmuştur. Bu konularda çeşitli denemeler yapılıp, özellikle kağıt ve seramik sektörüne hitap edebilecek tesislerin kurulması, 8.Plan döneminde kaolin konusunda atılacak en önemli adım olacaktır. Bu konuda yapılacak her türlü çalışmanın devlet tarafından desteklenmesi gerekmektedir. Türkiye kaolin ihracatında; çimento sektöründe son yıllarda büyük ilerleme kaydetmiştir. Önümüzdeki 8.Plan döneminde, bu konuda büyük gelişme beklenmektedir. Türkiye kaolin ihracatının % 100'e yakın kısmı Bandırma limanından yapılmaktadır. Türkiye'deki mevcut limanlar içerisinde, madencilik sektöründe çok önemli yeri olan Bandırma limanının daha geliştirilmesi, liman hizmetlerinin daha iyi olması gerekmektedir. kaolinde, liman idaresine ödenen yaklaşık 3 - $ / ton civarındaki dökme kaolin üreticisi yüksek bir ücret olup, bu ücretin daha düşük bir seviyede olması gerekmektedir. Madencilik fonundan kredi alınması ile bankalardan kredi alınması konularında, mevzuat ve kredi faizleri gibi konularda kolaylıklar sağlanmalıdır. Dünya kaolin uzmanları uzun vadeli tahminlerinde halloysitin ağır petrolün parçalanmasında katalizör olarak kullanımı ile kalsit tarafından kısmen ikame edilse bile kaolinin kağıt ve seramik elyaftaki tüketiminin önemli ölçüde artacağını belirtmektedirler. Bu nedenle kaolin 8. Plan döneminde de madencilik sektöründeki önemli yerini koruyacaktır. Yüklə 3,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||