www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
406
406
pedaqoji strategiyasını, eləcə də Ģəxsiyyətlərarası səviyyədə
və bütövlükdə sinifdə qarĢılıqlı təsirin taktikasını iĢləyib
hazırlayır.
4.2.Sonrakı mərhələdə eyni tipli iĢ «psixoloq-fənn
müəllimi» diadında həyata keçirilir.
4.3.ġagirdlərin psixoloji-pedaqi aspektdə psixodiaqnos-
tikasının nəticələri onların valideynləri ilə müzakirə oluna
bilər. Bu ən çox valideynlərə psixoloji məsləhət məqsədi
daĢıyır.
5.Əldə edilmiĢ nəticələr əsasında məktəb psixoloqu
tərəfindən Ģagirdlərlə psixokorreksiya iĢlərinin aparılması
mərhələsi.
6.ĠĢin nəticələri barədə valideyn iclasında ümumiləĢmiĢ
məlumat verilir, eləcə də məktəbin pedaqoji Ģurasında müza-
kirə olunur.
VI. 26. 3. Məktəbə psixoloji xidmətin funksiyaları və
əsas istiqamətləri
Məktəbə psixoloji xidmətin əsas istiqamətlərini,
sahələrini
aĢağıdakı
Ģəkildə
müəyyənləĢdirmək
olar:
psixoprofilaktik işlər, konsultativ işlər, diaqnostik işlər, korreksiya
işləri, yardımçı işlər. Bu iĢlər bir növ məktəbə psixoloji
xidmətin, o cümlədən məktəb psixoloqunun funksiyalarını
təĢkil edir. həmin fəaliyyət sahələrini ayrı-ayrılıqda nəzərdən
keçirək.
Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə yetirilən
psixoprofilaktik iĢlər. Psixoloji tədqiqatlar artıq çoxdan sübut
etmiĢdir ki, Ģagirdin psixi inkiĢafında baĢ verən bu və ya digər
qüsuru aradan qaldırmaq, əvvəlcədən həmin qüsurun baĢ
verməsinin qarĢısını almaqdan qat-qat çətindir. Buradan isə
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya.
Psixologiya
407
407
407
407
407
407
407
407
407
psixoprofilaktik iĢlərin əhəmiyyəti xüsusi olaraq diqqəti cəlb
edir. Həmin cəhət məktəbə psixoloji xidmət zamanı da nəzərə
alınmalıdır. Bəs bu iĢin mahiyyəti nədən ibarət olmalıdır?
Psixoprofilaktik iĢlər baĢlıca olaraq məktəb təlimi
prosesində uĢaqların psixi inkiĢafında baĢ verə biləcək
qüsurların qarĢısını almaq məqsədilə həmin inkiĢafın gediĢi
üzərində nəzarətin təĢkilindən ibarətdir. Müəllimlə birlikdə
psixoloq Ģagirdin əqli inkiĢafında və Ģəxsiyyətinin inkiĢafında
müəyyən qüsurların, yayınma hallarının baĢ verməsinə səbəb
ola biləcək xüsusiyyətləri aĢkara çıxarmağa cəhd göstərir və
müvafiq tədbirləri həyata keçirir. Bu zaman birinci növbədə
uĢağın həyatının keçid mərhələləri, məsələn, onun əsas
fəaliyyət növünün kəskin Ģəkildə dəyiĢməsi ilə nəticələnən
məktəbə daxil olma dövrü, yaxud yeniyetməlik dövrünün
baĢlanması və s. üzərində nəzarətə xüsusi yer verilməsi lazım
gəlir. Ona görə də məktəb psixoloqu uĢaqların birinci sinfə
qəbulunda iĢtirak etməli və bu zaman onların zəif, normalara
uyğun gəlməyən cəhətlərini aĢkara çıxarmalı, onların nail
olduqları səviyyə ilə yanaĢı müvəffəqiyyətlə oxumalarına
müsbət və ya mənfi təsir göstərə biləcək idrak fəallığının,
məktəbə motivləĢmə, emosional-iradi cəhətdən hazırlığın
inkiĢaf xüsusiyyətlərinə xüsusi diqqət yetirməlidir. Məktəbə
hazırlıqla bağlı qüsurları aradan qaldırmaqla əlaqədar
valideynlərə məsləhət verməlidir. Məktəb psixoloqu
müəllimlərlə birlikdə uĢaqların məktəb təliminə alıĢmaları
üçün fərdi iĢ proqramı hazırlamalı və həyata keçirməlidir.
Eyni iĢi yeniyetməlik dövrünə keçid mərhələsində də
həyata keçirmək zəruridir. Bu mərhələdə Ģagirdin
fəaliyyətində əsaslı dəyiĢiklik baĢ verir. Ġbtidai məktəbdən orta
məktəbə keçid dövründə Ģagirdlə əvvəlkindən fərqli olaraq bir
deyil, bir neçə müəllim məĢğul olur, təlim materiallarının
məzmunu mürəkkəbləĢir. Ona görə də bu dövrdə Ģagirdin
inkiĢa-fındakı qüsurları aĢkara çıxarmaq və sonradan baĢ verə
biləcək çətinliklərin qarĢısını almaq lazım gəlir.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
408
408
Digər tərəfdən, yeniyetməlik dövrünün özünəməxsus
xüsusiyyətləri ayrı-ayrı Ģagirdlərdə müxtəlif Ģəkildə təzahür
edə bilər. Bütün bu cəhətlər məktəbə psixoloji xidmətin
əsasında dayanmalıdır.
Nəhayət, böyük məktəb yaĢı dövrünə keçid də Ģagirdlərdə
həmiĢə rəvan getmir. Məktəb psixoloqu nəzərə almalıdır ki,
VIII sinfi baĢa vurmaqla sonrakı təhsil yolunu, peĢə
yönümünü müəyyənləĢdirməyə yönələn Ģagirdlərdə bir sıra
qüsurlar özünü göstərə bilər. ġübhəsiz onların qarĢısının
qabaqcadan alınması zəruri bir iĢ kimi qarĢıda durur.
Bütün bu cəhətləri nəzərə alaraq məktəb psixoloqu fərdi
və trup halında məsləhətlərdən geniĢ istifadə etməli, bu
prosesdə Ģagirdləri zəruri bilik, təlim əməyi bacarıq və
vərdiĢlərinə yiyələnmənin qanunauyğunluqları ilə tanıĢ
etməlidir.
Məktəb psixoloqunun profilaktik fəaliyyətinin ən
perspektiv formalarından biri psixoloji-pedaqoji konsiliumun
keçirilməsindən ibarətdir. Psixoloji-pedaqoji konsilium zamanı
sinifdə dərs deyən müəllimlər psixoloqla birlikdə bu və ya
digər Ģagird və ya bütövlükdə sinif haqqında fikirlərini
birlikdə, kollektiv Ģəkildə müzakirə edir, çətinliyin və geridə
qalmanın səbəblərini aĢkara çıxarır, eyni zamanda bu və ya
digər çətinliyin qarĢısını almaq, onu aradan qaldırmaq üçün
səmərəli yollar düĢünürlər. Psixoloji-pedaqoji konsilium, eyni
zamanda, ümumi orta təhsil Ģəraitində xüsusi aktuallıq kəsb
edən və mürəkkəb xarakterə malik olan Ģagirdlərdə meyl,
qabiliyyət və talantın inkiĢaf etdirilməsi problemini dərindən
həll etməyə imkan verir.
Ġ.
V. Dubrovinanın
fikrincə, psixoloji-pedaqoji
konsiliumun keçirilməsi zamanı psixoloqun baĢlıca vəzifəsi -
Ģagirdin əqli inkiĢafını, Ģəxsiyyətinin əsas keyfiyyətlərini
qiymətləndirərkən müəllimlərin ona müxtəlif cəhətdən
yanaĢmalarına köməklik göstərmək, onun davranıĢ və
münasibətinin təzahürünün mürəkkəb və çoxcəhətli xarakter
daĢıdığını, əsas diqqəti Ģagirdin özünüqiymətləndirməsinə,
Dostları ilə paylaş: |