www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
144
b i r i d ə i n s a n l a r ı n h ə m i n p r o s e s d ə e h t i y a t l ı
h ə r ə k ə t
e t m ə m ə s i ,
d a n ı Ģ ı ğ ı n d a
ə m r
ü s l u b u n d a n i s t i f a d ə e t m ə l ə r i , b a Ģ q a s ö z l ə
a v t o k r a t i k
m ö v q e
t u t m a l a r ı d ı r .
X a h i Ģ ,
m ə s l ə h ə t Ģ ə k l i n d ə m ü r a c i ə t t ə r z i – k i m ə
m ü r a c i ə t e t m ə l ə r i n d ə n a s ı l ı o l m a y a r a q , ə m r
e t m ə y ə n i s b ə t ə n o l d u q c a a z d a x i l i e t i r a z ,
q a r Ģ ı d u r m a
y a r a d ı r .
« G ə t i r ! » ,
« Y a d ı n d a
s a x l a ! » ,
« D ə r h a l
y e r i n ə
y e t i r ! »
t i p l i
m ü r a c i ə t f o r m a l a r ı i n s a n ı n m ə n l i y i n ə a ğ ı r
t ə s i r g ö s t ə r i r , n ə t i c ə d ə ü n s i y y ə t p r o s e s i ü ç ü n
m a n e ə r o l u n u o y n a y ı r .
Ü n s i y y ə t z a m a n ı n i t q d ə o l a n f o n e t i k
s ə h v l ə r , s ə s l ə r i n t ə k r a r ı , t ü f e y l i s ö z l ə r d ə n
( q ı s a s ı , d e m ə l i , z a d v ə s . ) , e l ə c ə d ə
p a r a f o n e z l ə r d ə n i s t i f a d ə e d i l m ə s i ü n s i y y ə t
p r o s e s i n ə m ə n f i t ə s i r g ö s t ə r i r . B u c ü r h a l l a r
h ə m s ö h b ə t i n
d i q q ə t i n i n
y a y ı n m a s ı n a ,
h ə y ə c a n l a n m a s ı n a ,
n i t q i
y a n l ı Ģ
Ģ ə k i l d ə
q a v r a m a v ə a n l a m a s ı n a s ə b ə b o l u r .
Ü n s i y y ə t z a m a n ı m ö v c u d o l a b i l ə c ə k
m a n e ə l ə r i a z a l t m a q v ə b a Ģ v e r ə b i l ə c ə k
m ü n a q i Ģ ə n i n q a r Ģ ı s ı n ı a l m a q ü ç ü n « s ə m ə r ə l i
ü n s i y y ə t q a y d a l a r ı » n d a n i s t i f a d ə o l u n m a s ı
z ə r u r i d i r . M ü t ə x ə s s i s l ə r b u c ü r q a y d a l a r a
a Ģ a ğ ı d a k ı l a r ı a i d e d i r l ə r :
1 .
Ö z
ç ı x ı Ģ ı n a
b a Ģ l a m a z d a n
ə v v ə l
d i n l ə y i c i l ə r ə
n ə l ə r i
ç a t d ı r m a q
i s t ə d i y i n i
b i l d i r m ə k ,
b a Ģ q a
s ö z l ə
ö z
i d e y a l a r ı n ı
a y d ı n l a Ģ d ı r m a q z ə r u r i d i r .
2 .
Q ı s a c ü m l ə l ə r l ə ( 5 – 9 s ö z d ə n i b a r ə t
)
d a n ı Ģ m a ğ a
ç a l ı Ģ ı n .
B u
c ü r
c ü m l ə l ə r
q a v r a m a
v ə
a n l a m a
ü ç ü n
d a h a
ç o x
s ə m ə r ə l i d i r .
3 .
S ə s i n i z i n d a h a ç o x i f a d ə l i o l m a s ı n a
ç a l ı Ģ ı n .
4 .
Ö z n i t q i n i z d ə f a s i l ə l ə r d ə n i s t i f a d ə
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs
Mərkəz
i
Ümumi psixologiya. Psixologiya
145
e d i n .
5 .
Ö z
n i t q i n i z d ə
a y d ı n
o l m a y a n ,
i k i m ə n a l ı
i f a d ə l ə r d ə n
e l ə c ə
d ə
p r o f e s s i o n a l l ı q d a n q a ç m a ğ a ç a l ı Ģ ı n .
6 .
H ə m s ö h b ə t i n i z i n
q e y r i
–
v e r b a l
s i q n a l l a r ı n a ( m i m i k a v ə j e s t l ə r v ə s . ) n ə z ə r
s a l ı n .
7 .
K a t e q o r i y a l l ı q d a n
q a ç m a ğ a
ç a l ı Ģ ı n .
N ə z ə r ə a l ı n k i , s i z i n f i k r i n i z y a n l ı Ģ o l a
b i l ə r .
8 .
Ü n s i y y ə t y e r i v ə v a x t ı n ı d ü z g ü n s e ç i n .
9 .
D a i m a
ö z
n ö q t e y i
n ə z ə r i n i z i
d ə y i Ģ d i r m ə y ə h a z ı r o l u n .
1 0 .
S ə m ə r ə l i d i n l ə m ə q a y d a s ı n a ə m ə l
e d i n . B u q a y d a l a r a Ģ a ğ ı d a k ı l a r d a n i b a r ə t d i r :
-
H ə m s ö h b ə t i n i z i n s ö z ü n ü k ə s m ə y i n .
-
H ə m s ö h b ə t i n i z ə q a r Ģ ı d i q q ə t l i o l u n .
-
T ə l ə s i k n ə t i c ə ç ı x a r m a y ı n .
-
H ə m s ö h b ə t i n i z i n i f a d ə s i n ə s a k i t
r e a k s i y a v e r i n .
-
D i q q ə t i n i z i y a y ı n d ı r m a y ı n .
-
T ə f ə k k ü r t e m p i n i z i n i t q ə
u y ğ u n l a Ģ d ı r ı n .
-
H ə m s ö h b ə t i n i z l ə ə k s ə l a q ə y a r a t m a ğ a
ç a l ı Ģ ı n .
Ü n s i y y ə t d ə m ə n a m a n e ə l ə r i v ə o n l a r ı
d o ğ u r a n s ə b ə b l ə r . P s i x o l o j i ə d ə b i y y a t d a
ü n s i y y ə t d ə
o l a n
a d a m l a r
a r a s ı n d a
m ü n a q i Ģ ə n i n s ə b ə b l ə r i n d ə n b i r i k i m i m ə n a
m a n e ə s i n i n y a r a n m a s ı n ı q e y d e d i r l ə r . B e l ə
k i , b ə z ə n ü n s i y y ə t d ə o l a n t ə r ə f l ə r i n b a Ģ
v e r ə n h a d i s ə y ə v e r d i k l ə r i m ə n a u y ğ u n g ə l m i r
v ə b u m ə n a m a n e ə s i k i m i m ü n a q i Ģ ə n i n
y a r a n m a s ı n a g ə t i r i b ç ı x a r ı r .