Mavzu: Davlat byudjeti ijrosi g’aznachilik tizimiga o’tishning zarurligi, mohiyati va vazifalari

Sanab o’tilgan muammolar kecha yoki bugun yuzaga chiqmadi, ular yillar davomida yig’ilib, tezkor sur’atlar bilan rivojlanib borayotgan jamiyat taraqqiyotiga halaqit bera boshladi. Byudjet ijrosi ustidan nazoratning sustligi, mablag’larni operativ boshqarish imkoniyatining kamayib borayotganligi, byudjet ijrosi to’g’risidagi tezkor va aniq ma’lumotlarni olish, jamlash, qayta ishlash va tegishli boshqaruv qarorlarini qabul qilishdagi qiyinchiliklar davlat moliyasini boshqarish tizimida islohotlar qilishni, byudjet mablag’larini boshqarishning samarali usul va vositalarini izlab topib, tadbiq etishni talab etdi va davlat byudjetining kassaviy ijrosidan g’azna ijrosiga o’tishning zarurligini belgilab berdi.

Sanab o’tilgan muammolar kecha yoki bugun yuzaga chiqmadi, ular yillar davomida yig’ilib, tezkor sur’atlar bilan rivojlanib borayotgan jamiyat taraqqiyotiga halaqit bera boshladi. Byudjet ijrosi ustidan nazoratning sustligi, mablag’larni operativ boshqarish imkoniyatining kamayib borayotganligi, byudjet ijrosi to’g’risidagi tezkor va aniq ma’lumotlarni olish, jamlash, qayta ishlash va tegishli boshqaruv qarorlarini qabul qilishdagi qiyinchiliklar davlat moliyasini boshqarish tizimida islohotlar qilishni, byudjet mablag’larini boshqarishning samarali usul va vositalarini izlab topib, tadbiq etishni talab etdi va davlat byudjetining kassaviy ijrosidan g’azna ijrosiga o’tishning zarurligini belgilab berdi.

Davlat byudjeti ijrosini g’aznachilik mexanizmlariga o’tkazishning quyidagi afzalliklari mavjud:

• qisqa fursatlarda davlat moliyaviy resurslarining real hajmini va uning istiqbol ko’rsatkichlarini aniqlash;
• davlat moliyasining holati to’g’risidagi tezkor axborotlarni yig’ish, qayta ishlash va tahlil qilish;
• davlat byudjetining ham daromadlari, ham xarajatlari qismi kassali ijrosining har kungi detallashtirilgan monitoringini o’tkazish;

Xorijiy davlatlar amaliyotini tahlil qilish natijalari shuni ko‘rsatadiki, davlat tuzilishi turlicha bo‘lgan mamlakatlarda davlatga qarashli mablag‘lar Moliya vazirligining tarkibiy qismi bo‘lgan G‘aznachilik ning yagona hisobraqamida to‘planadi. Davlat qarzlarini boshqarish g‘aznachilikka yuklatilgan. G‘aznachilik muomalaga qimmatli qog‘ozlar chiqarishni, hajmini va to‘lov muddatini nazorat qiladi, ularning tarkibiga bog‘liq barcha masalalarni echadi. G‘aznachilik davlat qarzlarini boshqarishda turli bosqichlarda qatnashadi. G‘aznachilik bajarilgan hisob-kitob operatsiyalari uchun javob beradi.