Microsoft Word antibohran-vidadi
Yüklə 1,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
117 bilavasitə olaraq risklərin müəyyənləşdirilməsi və onların idarə edilməsi ilə bağlıdır 102 . Risklərin qiymətləndirilməsi üsullarının beynəlxalq təcrübədə tətbiqinin nümunəsi kimi bu zaman kapitalın kifayət miqdarının kredit, bazar və əməliyyat risklərini nəzərə alan ə msalların köməyilə müəyyənləşdirildiyi şəxsi kapital normaları haqqında olan Bazel sazişini göstərmək olar. Son on il ərzində Ba- zel bank nəzarəti komitəsi tərəfindən faiz, kredit, əməliyyat və tö- rəmə maliyyə vasitələri və elektron bankinqlə əlaqəli risklərin ida- rə edilməsi üzrə yeddi normativ dərc etdirilmişdir. Bu gün onların müəyyənləşdirilməsi və idarə edilməsi üzrə çox saylı müxtəlif üsullar mövcuddur. Böhranların erkən qarşısının alınması modelləri – inkişaf göstəricilərinin yüksək risklər sahəsinə kənarlaşması hallarının qa- baqcadan qiymətləndirilməsinə və düzəldici tədbirlərin görülmə- sinə əsaslanan maliyyə bazarında böhranların qarşısının alınması üsullarından biridir. Bu üsul BVF-da işlənib hazırlanmaqdadır, onun elementlərinin bir qismi isə bəzi mərkəzi banklar və korpora- siyalar tərəfindən maliyyə və valyuta böhranlarının qarşısının alın- masında istifadə olunur. Beynəlxalq qəbul olunmuş standartlar və məcəllələr risklərin azalmasına kömək edən normaların təcrübədə tətbiqi yolu ilə böh- ranların qarşısının alınmasına səbəb olur. Bazar iqtisadiyyatı sub- yektlərinin fəaliyyətinin onun mövcud standartlara uyğunluğu ba- xımından qiymətləndirilməsi qəbul edilən siyasi, iqtisadi, o cümlə- dən investisiya qərarlarının keyfiyyətini artırmağa imkan verir. Maliyyə fəaliyyətinin bir çox sahələrində beynəlxalq stan- dartlar müəyyən olunub. BVF, Dünya Bankı, Beynəlxalq Hesab- laşmalar Bankı digər beynəlxalq təşkilatlarla birlikdə ölkələrə ma- liyyə və korporativ fəaliyyətlə və rəsmi məlumatların yayılması ilə bağlı on iki sahə üzrə beynəlxalq qəbul olunmuş standartlara uy- ğ unluğunun qiymətləndirilməsində texniki kömək göstərirlər. 102 Проблемы управления рисками. Конференции. Совещания. Семинары. – S. 56-62. 118 Bank sistemlərinin sabitliyinin (möhkəmliyinin) və onların fəaliy- yət təhlükəsizliyinin artırılmasına istiqamətlənmiş, bankların şəxsi kapitalının norması haqqında Bazel sazişi-2 bankların fəaliyyəti zamanı yaranan risklərin azaldılması tələbi nəzərə alınmaqla bank kapitalının kifayət miqdarı normativini müəyyən etmişdir. Qəbul olunmuş standartların və məcəllələrin istifadəsi ilə bərabər siyasi və maliyyə institutlarının potensialı gücləndirilməli, maliyyə bazarının strukturu təkmilləşdirilməli və hesabatlığ və qəbul edilən siyasi qərarların şəffaflığı təmin edilməlidir. Hökumət başçılarının, maliyyə nazirlərinin və mərkəzi bank- ların iclas gündəliyinə daima böhran hadisələrinə reaksiya və onla- rın qarşısının alınması ilə bağlı məsələlər çıxarılır. 7 Qrupuna (“Böyük yeddiliyə”) daxil olan ölkələr dünya valyuta sisteminin və maliyyə bazarlarının möhkəmləndirilməsi, BVF islahatı üzrə, o cümlədən beynəlxalq standartların işlənib hazırlanması və istifa- dəsi hissəsində, tədbirlər görmüş və digər təşəbbüslər etmişlər. Bu dünya valyuta sisteminin sabitliyinin qorunub saxlanılması və böh- ranların qarşısının alınması məqsədilə edilmişdir. Onların həyata keçirilməsinin və böhranların qarşısının alınmasına təsirinin yekun nəticələri həmçinin dünya ictimaiyyətinin diqqət mərkəzindədir. CŞA-da yaranmış maliyyə bazarı böhranlarının zəncirvarı reaksiyasına cavab olaraq 1999-cu ildə 7 Qrupuna daxil olan ölkələrin təşəbbüsü ilə Maliyyə sabitliyi forumu (FSF) yaradılmış- dır. Həmin forum aşağıdakı maliyyə orqanlarının: dörd beynəlxalq maliyyə institutunun, dörd beynəlxalq maliyyə komitəsi və komis- siyasının və mərkəzi bankların iki ekspert komitələrinin nüma- yəndələrini birləşdirir, ildə iki dəfə onların görüşü keçirilir. Forumun yaradılmasında məqsəd beynəlxalq maliyyə sabitliyini təmin edən siyasətin formalaşdırılması, dünya maliyyə bazarının fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması, və böhranların yayılması- nın zəncirvarı reaksiyası ehtimalının azaldılmasıdır. Bu məqsədin həyata keçirilməsi üçün Forum maliyyə baxı- mından beynəlxalq qeyri-sabitlik risklərini müəyyən edir, böhran- ların yaranma ehtimalının azaldılması üzrə tədbirləri müəyyən edir 119 və sabitliyə görə cavab verən maliyyə orqanlarının nümayəndələri arasında qarşılıqlı əlaqəyə və məlumat mübadiləsinə kömək edir. Forumun 2004-cü ilin sentyabr ayında keçirilmiş iclasında xüsusi diqqət risklərin idarə edilməsinə, təkrar sığorta bazarının şəffaflı- ğ ının artırılmasına, hec-fondlarla və ofşor zonalarla əlaqədar müxtəlif məsələlərə, beynəlxalq mühasibat hesabdarlığı və auditi üzrə beynəlxalq standartların inkişafına yetirilmişdir. BVF-nun valyuta və borc böhranlarının qarşısının alınması üzrə üç tərkib hissəyə: məlumat şəffaflığı, nəzarət və texniki yar- dım əsaslanır. Üzv ölkələrin iqtisadi vəziyyəti haqqında məlumatın şə ffaflığının artırılması və makroiqtisadi məlumatların vaxtında daxil olmasının təmin olunması üçün Fond məlumatların yayılması üzrə xüsusi standartı daxil etmişdir. Məlumat baxımından aşkarlıq siyasəti çərçivəsində Fond yalnız üzv ölkələrin iqtisadi göstəricilə- rinə deyil, həmçinin öz fəaliyyəti, siyasəti, ehtiyatları və kreditlərin şə raiti haqqında materialları, həmçinin elmi və müzakirə material- larını dərc etdirir. Üzv ölkələrin hökumətlərinin praktiki fəaliyyətinə nəzarət – Fondun böhranların qarşısının alınması üzrə işinin əsas hissəsidir. BVF-nun Sazişinə müvafiq olaraq Fondun missiyaları ilə üzv ölkə- lərin hökumətləri arasından keçirilən illik görüşlər zamanı Maliyyə sabitliyinin qiymətləndirilməsi proqramının (FSAP) və Standart- lara və məcəllələrə uyğunluq haqqında məruzənin (ROSC) prose- durları çərçivəsində əsas makroiqtisadi göstəricilər və risklər qiy- mətləndirilir, sarsıntının test yoxlaması həyata keçirilir və müxtəlif sahələrdə yürüdülən siyasətin beynəlxalq qəbul olunmuş standart- lara və məcəllələrə uyğunluğu müəyyən olunur. Nəzarətin nəticələ- ri və Fondun tövsiyələri müntəzəm surətdə dərc etdirilir. Ənənəvi olaraq Fond ölkələri onun böhran hadisələrinin qarşısının alınması üzrə tövsiyələrinə uyğun tədbirlərin görülməsi zəruriliyinə inandır- maq istəyir. BVF Maliyyə institutlarının potensialının möhkəmləndiril- məsində və sabit iqtisadi siyasətin həyata keçirilməsində ölkələrə texniki yardım proqramlarını konsultasiyalar, texniki və diaqnostik Yüklə 1,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|