71
1) Qırğızıstan respublikasının Konstitusiyası;
2) ntellektual mülkiyyət sahəsində Qırğızıstan Respublikasının qanunları;
3) Qiymətləndiricilərin və qiymətləndirmə təşkilatlarının inkişaf fəaliyyəti
haqqında qərarı;
4) Qeyri-maddi aktivlərin və intellektual mülkiyyət obyektlərinin
qiymətləndirilməsi standartlarının təsdiqi haqqında.
ntellektual mülkiyyət obyektlərinin mühafizəsi və qiymətləndirilməsi
standartlarının təkmilləşdirilməsi üzrə ABŞ və Yaponiya, Avropa ölkələri statistik
göstəricilərinə görə aşağıdakı şəkildə sistemləşdirilir: (mənbə: The World
Competitiveness Yearbook 2013, Loranna). [37]
1) sveçrə
2) Almaniya
3) ABŞ
4) Fransa
5) ngiltərə
6) Şimali Avropa ölkələri
7) rlandiya
8) Yaponiya
Azərbaycanda isə Milli qiymətləndirmə standartlarını Azərbaycanın
Standartlaşdırma Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi 2009-cu ildə dekabr
ayının 18-də təsdiq etmişdir. Belə ki, 9 Milli Qiymətləndirmə Standartı vardır ki,
bunlar da aşağıdakılardır:
1) qiymətləndiricilərin peşə etikası;
2) qiymətləndirmənin ümumi anlayışı və prinsipləri;
3) bazar dəyəri qiymətləndirmə bazası kimi;
4) bazar dəyərindən fərqli qiymətləndirmə bazası;
5) qiymətləndirmə hesabatının tərtibi;
6) qeyri-maddi aktivlərin qiymətləndirilməsi;
7) istehsal vasitələrinin, maşın və avadanlıqların qiymətləndirilməsi;
72
8) maliyyə hesabatı və müvafiq hesabatlar üçün qiymətləndirmə;
9) ssuda təminatı, girov və borc öhdəliklərinin qiymətləndirilməsi.
Ümumiyyətlə,
Respublikamız
intellektual
mülkiyyət
obyektlərinin
qiymətləndirilməsində, standartların işlənib hazırlanılmasında və tətbiqində,
qiymətləndirilmənin həyata keçirilməsinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində digər
inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsindən istifadə edir.
3.2.Azə rbaycan Respublikasında intellektual mülkiyyə t obyektlə rinin
qiymə tlə ndirilmə sinin iqtisadi inkiş afda rolu və yeri
Azərbaycan Respublikasının sosial - iqtisadi inkişafının ən əhəmiyyətli
prioritetləri iqtisadiyyatın innovasiya vasitəsilə inkişafı, ixrac potensialının
artırılması, təhsil sisteminin, səhiyyə və mədəniyyətin təkmilləşdirilməsi, insanın
intellektual, yaradıcılıq, peşəkarlıq fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi üçün əlverişli
hüquqi, sosial - iqtisadi şəraitin formalaşması, elmi texnoloji potensialın inkişafı və
bunun əsasında iqtisadiyyatın rəqabətə davamlılığının artırılması, əhalinin həyat
səviyyəsinin və yaşayış keyfiyyətlərinin yaxşılaşdırılması hesab edilir. ntellektual
mülkiyyətin mühafizəsi və idarə edilməsi sistemi, bu halda ölkənin sosial - iqtisadi
inkişafının zəruri və səmərəli mexanizmidir.
Sənayecə inkişaf etmiş ölkələrin iqtisadiyyatının innovasiya sektorunu
formalaşdıran elmi - texniki sahədəki yeniliklərin əksəriyyətinin əsasını intellektual
mülkiyyət obyektləri təşkil edir.
Uzun illər iqtisadçılar izah etməyə çalışırdılar ki, niyə bəzi ölkələrdə
digərlərinə nisbətən iqtisadiyyat sürətlə inkişaf edir. Başqa sözlə desək, niyə bəzi
ölkələr zəngin, digərləri isə kasıbdır, yəni iqtisadi cəhətdən zəif inkişaf edib.
Ümumi olaraq qəbul edilib ki, son illər bilik və ixtiralar, elmi-texniki tərəqqi
iqtisadiyyatın inkişafında mühüm rol oynamışdır. Hətta tanınmış iqtisadçı Pol Romer
73
qeyd edirdi ki, bilik toplamaq iqtisadi artımın hərəkətverici qüvvəsidir. Onun
nəzəriyyəsinə əsasən, ölkənin iqtisadi siyasəti iqtisadi artıma imkan yaratmaq üçün
yeni tədqiqatlara investisiyaları həvəsləndirməlidir.
Yeni biliklərin əldə olunması və biliklərin sürətlə artımı intellektual mülkiyyət
münasibətlərində siyasi dəyişikliklərə və intellektual aktivləri idarə etmənin yeni
təcrübəsinin tətbiqinə gətirib çıxardı. Bu dəyişikliklər yeni texnologiyaların
yaranmasına, elmi-texniki tərəqqinin inkişafına səbəb oldu.
Müasir dövrdə iqtisadi cəhətdən inkişaf etməkdə olan ölkələrin əksəriyyəti, o
cümlədən Respublikamız elm və sənaye sahəsində tədqiqatlara və işlənmələrə xarici
investisiyaların cəlb olunması üçün təşkilati-hüquqi infrastrukturun vacib elementi
kimi intellektual mülkiyyət sisteminin rolunun əvəzsiz olunduğu vurğulanılıb.
intellektual mülkiyyəti bəzən "gizli dəyər"də adlanırırlar. Lakin gizli olub-
olmamasından asılı olmayaraq, hazırda patentlər, müəlliflik hüququ, əmtəə nişanları
və sənaye sirrləri müəssisənin dəyərinin əhəmiyyətli komponentinə aiddir. Bu
səbəbdən də intellektual mülkiyyətin dəyərinin müəyyən edilməsi, qiymətləndirilməsi
iqtisadi inkişafda zəruri rol oynayır.
Ümumilikdə Azərbaycan Respublikası üçün intellektual mülkiyyətin idarə
olunması innovasiya prosesinin idarə olunmasının vacib elementi hesab edilir. Belə
ki, intellektual mülkiyyətin idarə edilməsinin əsas prioritetlərinə aşağıdakılar aid
edilir:
– intellektual mülkiyyət bazarının təhlili;
– intellektual mülkiyyət mühafizəsinin optimal seçimi;
– intellektual mülkiyyət obyektlərinin uçotu və qiymətləndirilməsi;
– intellektual mülkiyyət obyektlərinin yaradılmasının və istifadəsinin
stimullaşdırılması;
– intellektual mülkiyyət sahəsində monitorinq və nəzarət.
ntellektual mülkiyyətin idarə edilməsinin dövlət sisteminin mühüm tərkib
hissəsini dövlət orqanları və digər təşkilatlar, həmçinin bu sferada normativ hüquqi
Dostları ilə paylaş: |